Những ngôi sao xa xôi - Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2

Tóm tắt văn bản:

Ba cô gái thanh niên xung phong cùng tổ trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn – Phương Định, Nho và chị Thao. Công việc của họ là theo dõi khi địch ném bom, đo khối lượng đất đá cần phải san lấp, đánh dấu vị trí những quả bom chưa nổ và phá bom. Nhiệm vụ của họ hết sức hiểm nguy. Cho dù vậy, cuộc sống của họ vẫn tồn tại những niềm vui hồn nhiên của tuổi trẻ, những phút giây thanh thơi, mơ mộng và đặc biệt là thương yêu, gắn bó với nhau trong tình đồng đội. Trong một lần phá bom, Nho bị thương, Định va Thao lo lắng, chăm sóc cho Nho.

Bố cục văn bản:

- Phần 1 (từ đầu... ngôi sao trên mũ): Phương Định kể về cuộc sống của bản thân và tổ trinh sát mặt đường của cô.

- Phần 2 (tiếp... chị Thao bảo): Nho bị thương, hai chị em thay nhau chăm sóc, lo lắng cho Nho.

- Phần 3 (còn lại): Tinh thần lạc quan, niềm vui trước cơn mưa đá đột ngột.

Đọc hiểu văn bản:

Câu 1 (Trang 121 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2):

Truyện được kể theo ngôi thứ nhất từ nhân vật Phương Định - nhân vật chính. Ngôi kể tạo điểm nhìn thích hợp dễ dàng tái hiện hiện thực ác liệt của chiến tranh, tâm hồn con người.

Câu 2 (Trang 121 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

- Nét chung của ba cô gái: còn trẻ, đi theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc. Họ có cùng chung nhiệm vụ trinh sát mặt đường, tinh thần trách nhiệm cao, có tình đồng đội gắn bó sâu sắc. Họ đấu tranh gan dạ, sống giản dị với tinh thần lạc quan và hồn nhiên.

- Nét riêng:

+ Phương Định: là một cô gái Hà Nội, nhạy cảm và hồn nhiên, hay mộng mơ, hay sống với những kỉ niệm của tuổi thiếu nữ vô tư về gia đình và thành thị.

+ Nho: xinh xắn, hồn nhiên kiểu trẻ thơ, trong đấu tranh thì rất nhanh lẹ, dù bị thương nhưng không kêu la, không muốn làm cho đồng đội lo lắng.

+ Chị Thao: tổ trưởng, người từng trải, ước mơ có phần thực tế hơn; kiên quyết, táo bạo, bình tĩnh trong công việc, chị hát dở nhưng thích chép lời bài hát.

Câu 3 (Trang 121 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2):

Tâm lí nhân vật Phương Định:

- Nhân vật tự quan sát và đưa ra nhận xet về mình ở đầu truyện: nhạy cảm, hay quan tâm đến hình thức (tự đánh giá mình là một cô gái khá), biết có nhiều người để ý mình, cảm thấy tự hào nhưng không vồn vã mà luôn tỏ ra kín đáo, kiêu kì.

- Trong một lần phá bom ở cuối truyện: gan dạ, có tinh thần trách nhiệm, tình đồng đội (săn sóc cho Nho), cô coi cái chết nhẹ nhàng trước điều quan tâm lớn là bom nổ.

- Cảm xúc trước trận mưa đá cuối truyện: hồn nhiên, vui sướng cuống cuồng như con trẻ, nhớ về những kỷ niệm nơi thành thị, về mẹ, những ngôi sao.

Câu 4 (Trang 121 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2):

Ngôn từ bình dị, vừa mang tính khẩu ngữ vừa đậm chất trữ tình, trẻ trung và có phần nữ tính, ngôi kể kể phù hợp với nhân vật kể chuyện. Câu văn ngắn, nhịp điệu nhanh, dồn dập, gợi lên không khí chiến trận.

Câu 5 (Trang 121 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2):

Tuổi trẻ Việt Nam trong kháng chiến Mĩ là những con người hồn nhiên, gan dạ, ham học hỏi, sẵn lòng làm bất cứ công việc gì vì tương lai đất nước. Họ không sợ hiểm nguy, gian khổ, luôn đấu tranh vì mục tiêu tự do, độc lập dân tộc.

Luyện tập

Câu 1 (Trang 122 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2):

Một số bài thơ, đoạn thơ hay viết về thế hệ trẻ trong kháng chiến chống Mĩ:

Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật), Khoảng trời – hố bom (Lâm Thị Mỹ Dạ), Gửi em cô thanh niên xung phong (Phạm Tiến Duật)...

Câu 2 (Trang 122 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2):

Nhân vật Phương Định trong truyện là một cô gái Hà Thành mang vẻ đẹp hồn nhiên, trẻ trung. Đồng thời, cô cũng là một chiến sĩ gan dạ và có tinh thần trách nhiệm. Cô yêu thương những người đồng đội của mình, điều đó được diễn đạt thông qua hành động săn sóc Nho chu đáo. Cô quý trọng và cảm phục tất cả những chiến sĩ cô đã gặp trên tuyến Trường Sơn, luôn hướng về độc lập, tự do dân tộc. Hình ảnh của Phương Định thật đáng tự hào và đáng được học tập.