Trang chủ > Lớp 9 > Soạn Văn 9 (ngắn nhất) > Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự - Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1

Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự - Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1

I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
Câu 1 (Trang 117 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):
Đọc lại đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích:
a. - Những câu thơ tả cảnh cũng là những câu thơ miêu tả tâm trạng Thúy Kiều:
+ Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung.
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
+ Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng
+ Tưởng ngươi dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Chân trời góc bể bơ vơ
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
+ Xót người tựa của hôm mai
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ
Sân lai cách mấy nắng mưa
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
+ Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
b. Những câu thơ miêu tả cảnh cũng là miêu tả tâm trạng người buồn cảnh có vui đâu bao giờ.
c. Miêu tả nội tâm để thấy được tâm hồn, tính cách của nhân vật.
Câu 2 (Trang 117 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):
Tác giả gián tiếp miêu tả nội tâm nhân vật thông qua việc miêu tả nét mặt, cử chỉ. Những từ ngữ co rúm, vết nhăn xô lại, nước mắt, đầu lão ngoẹo, cái miệng móm mém, mếu đều miêu tả tâm trạng vô cùng đau đớn.
Luyện tập
Câu 1 (Trang 117 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):
Thuật lại đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều:
Mụ mối dẫn người viễn khách đến vấn danh Thúy Kiều, đó là Mã Giám Sinh, quê huyện Lâm Thanh. Họ Mã tuổi đã ngoài 40 nhưng ăn mặc chải chuốt vô cùng lố bịch. Hắn hành động hết sức thô lỗ, ngồi tót sỗ sàng ở ghế trên. Kiều là cô gái khuê các, gia đình gặp nạn phải lâm vào cảnh bán thân, nàng chua xót, tủi hổ, ngượng ngùng. Mỗi bước chân nối liền dòng lệ nàng tuôn rơi. Gương mặt u sầu, buồn bã nét buồn như cúc điệu gầy như mai. Kiều phải đánh đàn, làm thơ để chiều lòng tên họ Mã. Nhưng khi trả giá, hắn mới bộc lộ rõ bản chất con buôn khi lưỡng lự, cò kè trả giá cho một trang tuyệt sắc.
Câu 2 (Trang 117 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):
Đóng vai Kiều kể lại việc báo ân báo oán:
May mắn được Từ Hải cứu, tôi có được cơ hội để báo ân báo oán. Người đầu tiên tôi mời tới là Thúc Sinh, tôi báo đáp chàng vì từng cứu mình thoát chốn lầu xanh, tôi sai người lấy gấm bạc làm chút lễ mọn để báo đáp. Nhưng còn vợ chàng – Hoạn Thư, tôi chẳng thể lượng thứ được người phụ nữ độc ác ấy. Hoạn Thư bước ra, những đớn đau tủi nhục xưa kia hiện về. Nhớ cảnh làm hoa nô, tôi mở giọng đe dọa “Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây”. Lúc này tôi có quyền quyết định xử tội Hoạn Thư ra sao, vì thế cô ta “hồn lạc phách xiêu”. Nhưng vốn là con người có bản chất mưu mô và miệng lưỡi giảo hoạt, Hoạn Thư lập tức chống đỡ, bao biện đầy thuyết phục khiến tôi rơi vào cảnh khó xử: Xử tội thành ra ta là người nhỏ nhen, xét một tội ghen tuông thường tình, cô ta lại từng tha khi ta chạy khỏi Quan Âm Các. Lời lẽ quá đỗi khôn ngoan, tôi cũng mở lòng mà lượng thứ cho con người độc ác ấy.
Câu 3 (Trang 117 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):
Kể lại tâm trạng của em sau khi để xảy ra một chuyện có lỗi với bạn:
Tôi được coi là một trong những đứa tinh nghịch nhất lớp. Và cứ như thường lệ mỗi khi tới giờ sinh hoạt lớp là y như rằng tôi lại được nêu tên trước lớp. Tất cả là do đứa lớp trưởng khó ưa ấy, dù cho tôi luôn xin khản cả giọng mà nó vẫn thưa với cô giáo. Tôi nghĩ thầm trong bụng sẽ có lần tôi trả thù nó. Và rồi, trong giờ ra chơi chúng tôi đang chơi đá bóng, đột nhiên tôi thấy người mà tôi ghét (lớp trưởng) đi ngang qua. Tôi chợt nghĩ đây là thời cơ tốt để trả thù, thế rồi tôi sút một phát thật mạnh, quả bóng bay trúng đầu lớp trưởng, nó choáng váng và ngã xuống. Đáng lẽ tôi sẽ thấy vui nhưng không, tôi bất chợt nhận ra sự ích kỉ của bản thân mình. Từ khi đó tôi luôn cảm thấy day dứt, khó tả vì mình đã làm một việc thật xấu xa. Trong đầu tôi nảy ra nhiều ý nghĩ có nên đến nhận lỗi và nói thật với bạn ấy hay cứ coi như chuyện ngoài ý muốn. Ôi! đầu tôi như muốn nổ tung ra với những nghĩ suy đó và cuối cùng tôi chọn nói thật. Hôm sau khi đến lớp tôi lấy hết can đảm xin lỗi bạn ấy và nói sự thật. Bạn ấy tha lỗi cho tôi, tôi thật sự cảm động trước sự rộng lượng ấy, vậy mà tôi đã làm gì chứ, tôi ân hận vô cùng.