Chiếc lược ngà - Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1

Tóm tắt văn bản:

Ông Sáu xa nhà tham gia kháng chiến. Cho đến khi con gái lên tám tuổi, ông mới có dịp về thăm gia đình, thăm con. Bé Thu không nhận ra cha vì vết sẹo trên mặt làm ông không giống trong bức ảnh chụp chung với má. Bé Thu đối xử với ba như người xa lạ. Đến lúc em nhận ra cha, thì cũng là lúc ông Sáu phải trở về căn cứ. Tại khi căn cứ, ông Sáu dồn hết tình cảm yêu quý, nhớ thương con vào việc làm chiếc lược bằng ngà voi để tặng cho cô con gái bé bỏng. Trong một trận càn, ông Sáu hy sinh. Trước lúc nhắm mắt ông còn kịp trao cây lược cho người bạn để gửi cho con.

Bố cục văn bản:

- Phần 1 (từ đầu...từ từ tuột xuống): Tình cảm bé Thu và ông Sáu trong ba ngày ông được về nghỉ phép.

- Phần 2 (còn lại): Tại khu căn cứ, ông Sáu làm chiếc lược ngà tặng cho con.

Đọc hiểu văn bản

Câu 1 (Trang 202 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

Các tình huống:

- Tình huống không chịu nhận cha của bé Thu.

- Tình huống ông Sáu hứa sẽ mang về tặng cho con một cây lược. Những ngày đấu tranh trong rừng, anh Sáu cặm cụi làm chiếc lược ngà để tặng cho con gái. Chiếc lược đã làm xong nhưng còn chưa kịp trao cho con gái thì ông đã hi sinh.

Câu 2 (Trang 202 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

- Diễn biến tâm lí và hành động của bé Thu trong lần cuối cùng được gặp cha:

+ Trước khi nhận ra cha: ngơ ngác, sợ hãi khi mới gặp cha, tròn mắt, lạnh nhạt nhìn như người xa lạ, tái mặt chạy đi kêu má. Ngang bướng ương ngạnh khi ở nhà với cha.

+ Khi nhận ra cha: trằn trọc suy nghĩ khi nghe bà giải thích về vết sẹo trên mặt cha. Khi thấy cha sắp ra đi, khuôn mặt bé Thu nghĩ ngợi xa xăm, rồi chạy đến ôm cha thắm thiết.

- Tính cách của bé Thu: Tình cảm mạnh mẽ sâu sắc, rất dứt khoát, rành mạch. Có nét cá ương ngạnh, cứng cỏi nhưng vẫn là một đứa trẻ hồn nhiên, thơ ngây.

- Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật: Miêu tả diễn biến tâm lí thành công, từ chỗ Thu kinh ngạc, hoảng sợ đến, lạnh nhạt, cuối cùng là sự bùng nổ yêu thương do bị dồn nén. Tác giả là người rất am hiểu tâm lý trẻ em, yêu quý và trân trọng những tình cảm trẻ thơ.

Câu 3 (Trang 202 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

- Tình cảm sâu sắc của ông Sáu dành cho con: Nóng lòng được gặp con, khao khát được nghe con gọi “Ba ơi! ”, tìm kiếm kỉ vật tặng cho con.

- Nét đẹp trong tâm hồn của người chiến sĩ cách mệnh: họ không chỉ là người yêu quê hương, đất nước tha thiết, sẵn sàng hi sinh vì Tổ Quốc mà còn yêu thương gia đình con cái hết mực với ái tình vô cùng đẹp đẽ và cao thượng.

Câu 4 (Trang 202 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

- Ngôi kể: Kể theo ngôi thứ nhất qua lời kể của nhân vật “tôi” - bạn thân ông Sáu.

- Tác dụng: Tạo tính khách quan trung thực và diễn tả mối quan hệ gắn bó giữa những người đồng chí trong chiến đấu.

Luyện tập

Câu 1 (Trang 203 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

Bé Thu khi chưa nhận ra cha thì hết sức lạnh nhạt, ngang bướng. Sau khi nhận ra cha thì tình cảm như sóng lũ trào dâng. Điều đó diễn tả sự yêu ghét rạch ròi, phân minh, tính cách bản lĩnh vững vàng của một cô bé dù chỉ mới tám tuổi.

Câu 2 (Trang 203 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

Theo lời hồi tưởng của bé Thu:

Cha tôi xa nhà đi kháng chiến. Cho đến khi tôi lên tám tuổi, cha tôi mới có dịp về thăm nhà, thăm tôi. Tôi không nhận ra cha mình vì trên mặt cha có vết sẹo trên mặt làm cho tôi thấy ông không giống với bức ảnh chụp chung với má. Tôi cư cử với cha như người xa lạ. Đến khi tôi nhận ra cha, thì cũng là lúc ông phải ra đi. Tại khu căn cứ, ông dồn hết tình cảm yêu quý, nhớ thương vào làm chiếc lược bằng ngà voi để dành tặng tôi. Trong một trận càn, ông hy sinh. Trước khi nhắm mắt ông còn kịp trao cây lược cho người bạn để gửi cho tôi.