Trang chủ > Lớp 9 > Soạn Văn 9 (ngắn nhất) > Cách làm bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ - Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2

Cách làm bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ - Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2

I. Đề bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
(Trang 79 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2): Đọc các đề bài...
a. Các đề bài trên chia làm hai loại:
+ Đề có những từ ngữ chỉ rõ phương pháp làm bài: phân tích, cảm nhận và suy nghĩ, gợi cho em những suy nghĩ gì, ... (các đề 1,2,3,5,6,8).
+ Đề không đưa ra yêu cầu hay mệnh lệnh cụ thể (Đề 4,7).
b. Yêu cầu phân tích, cảm nhận và suy nghĩ biểu thị:
+ Phân tích: phân tách, xem xét đối tượng đứng trên nhiều góc độ, đối chiếu, so sánh... để từ đó rút ra nhận định về đối tượng, nghiêng về nghị luận.
+ Cảm nhận: tập chung vào việc đưa ra cảm nhận, ấn tượng riêng.
+ Suy nghĩ: tập chung vào việc đưa ra nhận định, đánh giá về đối tượng.
- Với những đề bài không có lệnh cụ thể, người làm phải tự chọn lựa những thao tác cần thiết để làm rõ, chứng minh cho ý kiến của mình về đối tượng được nêu ra trong đề bài.
II. Cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
Câu 1 (Trang 80 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2):
Các bước làm bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
Câu 2 (Trang 81 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2):
Cách tổ chức, triển khai luận điểm
a. – Phần Thân bài của văn bản: “Nhà thơ đã viết về... thành thực của Tế Hanh”.
- Nhận định của người viết ở phần Thân bài: cảm nhận về cảm xúc nồng nàn, mãnh liệt, sâu lắng của Tế Hanh.
- Những suy nghĩ, nhận định ấy được dẫn dắt theo từng luận điểm từ khái quát cho đến cụ thể, chi tiết, những hình ảnh nổi bật. Giữa Mở bài, Thân bài và Kết bài có sự liên kết chặt chẽ cả về hình thức lẫn nội dung. Phần Thân bài phân tích làm rõ nhận định ở phần Mở bài, từ các luận điểm ở phần Thân bài dẫn đến kết luận được đưa ra ở Kết bài.
b. Văn bản có tính thuyết phục và hấp dẫn:
+ Bố cục rõ ràng, mạch lạc. Các luận điểm được triển khai một cách rõ ràng, từng luận điểm được chứng minh bằng những biểu lộ cụ thể trong bài thơ.
+ Người viết trình bảy cảm nhận bằng cả lòng yêu mến và những rung cảm chân thành.
Luyện tập
(Trang 84 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2): Phân tích khổ thơ...
a. Tìm hiểu đề và tìm ý:
- Tìm hiểu đề: Vấn đề nghị luận là gì? (khổ thơ đầu bài Sang thu của Hữu Thỉnh). Yêu cầu (mệnh lệnh) làm gì? (phân tích).
- Tìm ý: Nội dung cảm xúc bao quát của bài thơ Sang thu là gì? Nội dung của khổ thơ đầu bài thơ này là gì? Cảm xúc của thi sĩ được gợi ra từ hương vị, đặc điểm gì của thiên nhiên? Khổ thơ có những đặc sắc gì về hình ảnh thơ, ngôn từ?
- Lập dàn ý theo bố cục 3 phần: Lưu ý xây dựng hệ thống các luận điểm chính và chứng minh bằng những biểu lộ cụ thể trong khổ thơ.
b. Ở phần Thân bài, có thể triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm:
- Cảm xúc bâng khuâng, vương vấn trước đất trời trong trẻo đang chuyển biến nhẹ nhàng: bỗng, hình như.
- Những cảm nhận tinh tế về dấu hiệu của mùa thu: hương ổi phả vào trong gió se, sương chùng chình, sông nước, chim, mây, nắng, mưa, sấm.
- Hình ảnh thơ đặc sắc và các từ ngữ giàu sức gợi cảm.