Bếp lửa - Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1

Bố cục bài thơ:

- Phần 1 (khổ thơ 1): Hình ảnh bếp lửa và sự khơi nguồn xúc cảm.

- Phần 2 (4 khổ thơ tiếp): những ký ức thời thơ ấu bên bếp lửa và bà.

- Phần 3 (2 khổ thơ tiếp): suy ngẫm của người cháu về bếp lửa và bà.

- Phần 4 (khổ thơ cuối): niềm nhớ thương của người cháu.

Đọc hiểu văn bản

Câu 1 (Trang 145 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

Bài thơ là lời của người cháu nói về bà, nói về tình yêu thương thiết tha mà bà đã dành cho cháu trong những ngày gian khổ.

Câu 2 (Trang 145 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

- Trong hồi ức của người cháu, những kỉ niệm về bà và tình bà cháu:

+ Năm lên 4 tuổi (nạn đói 1945).

+ Tám năm ở cùng bà khi cha mẹ bận công việc, bà dạy cháu làm, chăm cháu học, kể chuyện cho cháu nghe... bà dạy cháu nên người.

+ Năm giặc đốt làng, đốt nhà, bà vẫn vững lòng dặn cháu phải giữ kín để cho bố mẹ yên tâm.

- Bài thơ có kết hợp giữa miêu tả với biểu cảm, tự sự, bình luận: tả bếp lửa chờn vờn, cảnh đói và người bà cặm cụi, tảo tần... qua đó thấy được tình cảm của tác giả dành cho bà của mình... → tạo sự sinh động, cụ thể, giàu sức gợi cảm, giàu tính triết lí sâu xa.

Câu 3 (Trang 145 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

Hình ảnh bếp lửa được tác giả nhắc tới 12 lần xuyên suốt bài thơ. Đó là hình ảnh thân thuộc bà nhóm lửa mỗi sáng. Bà và bếp lửa là hai mà như một, bà nhóm lên ngọn lửa, không chỉ là lửa củi, mà đó còn là “ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng”, ngọn lửa của tình thương yêu ấp ủ.

- “Ôi kì lạ và thiên liêng – bếp lửa! ”: một hình ảnh bình dị ghi dấu tình bà cháu thiêng liêng, lưu giữ cả một tuổi thơ khổ cực gian lao.

Câu 4 (Trang 146 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

Hai câu cuối tác giả sử dụng từ “ngọn lửa” vì nó mang tính khái quát cao, ngọn lửa mang tính biểu tượng. Ngọn lửa thắp sáng và duy trì niềm tin, tình thương yêu to lớn của bà, nối tiếp truyền lửa tình yêu từ bà sang cháu và truyền cho thế hệ mai sau.

Câu 5 (Trang 146 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

Tình cảm bà cháu diễn tả trong bài thơ cứ nhẹ nhàng, bình dị mà thấm thía sâu xa. Tình cảm ấy vượt qua chiều dài của thời gian, chiều rộng của không gian, mãi ở trong tim cháu. Tình yêu, lòng biết ơn của người cháu với bà cũng chính là lòng biết ơn với gia đình, quê hương, đất nước.

Luyện tập

(Trang 146 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1): Viết một đoạn văn...

Đoạn văn tham khảo:

Bếp lửa chờn vờn sương sớm, bếp lửa ấp iu nồng đượm, bếp lửa mang trong mình bóng dáng của bà. Bếp lửa là tuổi thơ, là những sớm hôm tảo tần của bà, mang hơi ấm của bà truyền vào cháu tình thương yêu thầm lặng, truyền cho cháu sức mạnh vượt qua mọi gian lao. Thời gian cứ trôi đi, không gian cũng đã khác, nhưng ngọn lửa ấy, cùng tình yêu của bà, mãi mãi đi theo cháu, mang theo hình ảnh bếp lửa. Cháu hôm nay vẫn luôn nuôi dưỡng ngọn lửa niềm tin bà đã truyền để rồi nối tiếp cho thế hệ tương lai.