Soạn bài: Ôn tập phần văn học (Kì 2) (trang 116 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2)

- Chứ Hán, chữ Nôm

- Thể thơ truyền thống: Đường luật, lục bát, song thất lục bát, cổ phong.

- Niêm luật chặt chẽ, diễn đạt ước lệ, nhiều điển tích điển cố.

- Tính qui phạm nghiêm ngặt

- Chữ quốc ngữ.

- Thể thơ kết hợp truyền thống và hiện đại

- Luật lệ đơn giản, cách diễn đạt tự do, phóng khoáng, gần gũi với ngôn ngữ hàng ngày.

- Phá bỏ tính qui phạm.

- Thể thơ thất ngôn bát cú luật bằng truyền đạt trọn vẹn hoài bão, khát vọng của con người có chí lớn Phan Bội Châu.

- Ngôn ngữ thơ bình dị mà có sức lay động mạnh mẽ...

- Cũ: Bài thơ được viết bằng chữ Hán, theo thể thất ngôn bát cú Đường luật; hình ảnh ước lệ...

- Mới: chất lãng mạn hào hùng toát ra từ nhiệt huyết cách mạng sôi nổi của nhà cách mạng Phan Bội Châu. Phê phán lối học khoa cử của Nho Giáo mạnh mẽ, tư tưởng đổi mới của nhà Nho phong kiến.

- Cũ: Thể thơ thất ngôn trường thiên tự do nhưng vẫn mang dấu ấn văn học trung đại.

- Mới: Chữ Quốc ngữ, cảm xúc bộc lộ tự nhiên, phóng khoáng. Cái tôi buồn chán, thoát li.

- Thi pháp trung đại, tư tưởng đổi mới.

- Thành tựu chủ yếu của văn học là thơ của các chiến sĩ cách mạng, tiêu biểu là Phan Bội Châu với tác phẩm Xuất dương lưu biệt. Quan điểm mới về “chí làm trai” nhưng vẫn mang dấu ấn của văn học truyền thống (viết bằng chữ Hán, thể thơ thất ngôn bát cú đường luật).

- Văn học giai đoạn này đã đổi mới, ngôn ngữ có tính hiện đại, cái tôi ngông của nhà nho chán đời, tài tử muốn thoát li lên hầu trời nhưng những yếu tố của thi pháp văn học trung đại vẫn tồn tại.

- Ví dụ: Hầu trời của Tản Đà.

→ Bài thơ có thể xem như là gạch nối giữa hai thời đại văn học dân tộc.

- Nền văn học nước nhà đã hoàn tất quá trình hiện đại hóa trên mọi thể loại.

+ Sử dụng thi pháp, ngôn ngữ hiện đại.

+ Thể hiện tiếng nói của cái tôi ham sống, khao khát với đời, quan niệm mới mẻ về lẽ sống.

+ “Cái tôi” cá nhân, buồn bơ vơ trước cuộc đời.

-Ví dụ: Vội vàng – Xuân Diệu.

- Tôi yêu em là một trong những bài thơ tình nổi tiếng của Pu - skin. Bài thơ cũng chính là vẻ đẹp tâm hồn của chính tác giả.

- Bài thơ thể hiện những tình cảm chân thành, cao thượng, nhân ái và sâu sắc của tình yêu chứa đựng trong những lời lẽ giản dị, trong sáng nhất. Mặc dù bài thơ thấm đượm nỗi buồn của một mối tình vô vọng nhưng là nỗi buồn trong sáng của một tâm hồn yêu đương mãnh liệt, chân thành, nhân hậu và vị tha.

- Từ ngữ điêu luyện, ngôn từ trong sáng, giản dị.

- Bài thơ giàu cảm xúc lắng đọng, suy tư.

- Điệp khúc “Tôi yêu em” là cảm xúc chủ đạo của bài thơ kết hợp với cách ngắt nhịp linh hoạt, sáng tạo.

- Bộ mặt: giấu trong cổ áo bành tô bẻ cao, mắt đeo kính râm.

- Trang phục: luôn mặc áo màu đen, đi giầy cao su, đội ô, mặc áo bông chần, đeo kính râm.

- Đồ dùng: cái ô, đồng hồ quả quýt, chiếc dao nhỏ để gọt bút chì... đều được cất trong bao.

⇒ Bê-li-cốp hiện lên là một kẻ kì quái, lập dị, méo mó về cách sống.

- Nhút nhát, ngại giao tiếp “thu mình vào trong vỏ, tạo cho mình một thứ bao có thể ngăn mình khỏi những ảnh hưởng từ bên ngoài”.

- Ý nghĩ cũng giấu vào trong bao, không bao giờ dám có ý kiến về một vấn đề nào.

- Trốn tránh hiện tại, ca ngợi quá khứ - ngợi ca tiếng Hi Lạp cổ.

- Hành xử: Đến thăm nhà đồng nghiệp, kéo ghế ngồi chẳng nói gì, một tiếng sau ra về.

- Bảo thủ, giáo điều, sùng bái cấp trên và những chỉ thị thông tư một cách rập khuôn và máy móc.

- Luôn cô độc, lo lắng và sợ hãi.

+ Ở nhà luôn đóng cửa, cài then, buồng ngủ chật như một cái hộp, khi ngủ kéo chăn trùm đầu kín mít.

+ Câu nói cửa miệng: “nhỡ lại xảy ra chuyện gì”.

- Muốn cứu người bị bắt oan, Giăng Van - giăng tự thú.

- Sẵn sàng bị bắt.

- Cố gắng kéo dài thời gian để tìm con cho Phăng- tin

+ Với Gia-ve: tế nhị, nhẹ nhàng nhưng đầy uy quyền.

+ Với Phăng - tin: nhã nhặn, điềm tĩnh, quan tâm.

+ Đối với Gia - ve: biết rõ mục đích của Gia - ve → cúi đầu cầu xin → tức giận, cầm lấy thanh sắt trừng trừng nhìn Gia - ve.

+ Đối với Phăng - tin: quan tâm, ân cần, lo lắng.

- Lời cầu cứu của Phăng - tin.

- Cảnh bà xơ Xem - pli - xơ chứng kiến cái chết của Phăng – tin: “lúc Giăng Van - giăng thì thầm bên tai Phăng - tin bà trông thất rõ ràng một nụ cười không sao tả được hiện trên đôi môi nhợt nhạt và đôi mắt xa xăm, đầy ngỡ ngàng của chị khi đi vào cõi chết”.