Từ trái nghĩa (trang 128 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1)
Câu 1 (trang 128 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):
Các cặp từ trái nghĩa cụ thể là:
- Trong bài Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh: ngẩng – cúi
- Trong bài Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê: trẻ - già; đi – trở lại
Câu 2 (trang 128):
Từ trái nghĩa với từ già trong trường hợp rau già, cau già là: non.
Sử dụng từ trái nghĩa
Câu 1 (trang 128):
Trong hai bài thơ dịch trên, việc sử dụng từ trái nghĩa có tác dụng: tạo phép đối giúp nhấn mạnh, khắc sâu hình ảnh và tình cảm biểu đạt làm cho câu thơ thêm sinh động.
Câu 2 (trang 128):
- Một số thành ngữ sử dụng từ trái nghĩa như:
+ Gần mực thì đen gần đèn thì sáng
+ Chết vinh còn hơn sống nhục
+ Cá lớn nuốt cá bé
+ Lá lành đùm lá rách
- Tác dụng của việc dùng từ trái nghĩa đó nhằm: tạo sự tương phản, gây ấn tượng mạnh, nhấn mạnh rõ hơn nội dung, tình cảm muốn thể hiện.
Luyện tập
Câu 1 (trang 129):
Những từ trái nghĩa trong các câu ca dao trên là:
(1) – lành > < rách; (2) – giàu > < nghèo; (3) – ngắn > < dài; (4) – đêm > < ngày, sáng > < tối.
Câu 2 (trang 129):
Các từ trái nghĩa với những từ in đậm là:
Từ in đậm | Cụm từ gốc | Từ trái nghĩa |
tươi | cá tươi | cá ươn |
hoa tươi | hoa héo | |
yếu | ăn yếu | ăn khỏe |
học lực yếu | học lực tốt | |
xấu | chữ xấu | chữ đẹp |
đất xấu | đất tốt |
Câu 3 (trang 129):
Điền các từ còn thiếu như sau:
- Chân cứng đá mềm
- Vô thưởng vô phạt
- Có đi có lại
- Bên trọng bên khinh
- Gần nhà xa ngõ
- Buổi đực buổi cái
- Mắt nhắm mắt mở
- Bước thấp bước cao
- Chạy sấp chạy ngửa
- Chân ướt chân ráo
Câu 4 (trang 129 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1): Đoạn văn ngắn có sử dụng các từ trái nghĩa như sau:
Đoạn văn tham khảo:
Đối với người, ai làm gì lợi cho nhân dân cho Tổ quốc ta đều là bạn. Bất kì ai làm gì có hại cho nhân dân và Tổ quốc ta tức là kẻ thù. Đối với mình, những tư tưởng và hành động có lợi cho Tổ quốc cho đồng bào là bạn. Những tư tưởng và hành động có hại cho Tổ quốc và đồng bào là kẻ thù.
(Hồ Chí Minh)
Bài trước: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (trang 127 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1) Bài tiếp: Luyện nói: Văn biểu cảm về sự vật, con người (trang 129 SGK Ngữ văn 7 tập 1)