Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra (trang 76 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1)
Câu 1 (trang 76 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1): Về thể thơ, bài Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra (Thiên trường vãn vọng) giống với bài thơ nào đã học? Hãy nêu một số đặc điểm của thế thơ đó và chỉ rõ những đặc điểm ấy đã thể hiện ở bài thơ này như thế nào?
Trả lời:
- Về thể thơ: thất ngôn tứ tuyệt giống với bài Sông núi nước Nam đã học
- Đặc điểm của thể thơ đó gồm: 4 câu, mỗi câu 7 tiếng, hiệp vần chân câu 1-2-4.
Câu 2 (trang 77 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1): Cụm từ “nửa như có, nửa như không” (bán vô bán hữu) có nghĩa là gì? Hãy hình dung quang cảnh được gợi lên ở câu thơ thứ hai.
Trả lời:
Cụm từ “nửa như có nửa như không” (bán vô bán hữu) có nghĩa là: chỉ phong cảnh mờ ảo, nửa có nửa không, nửa thực nửa ảo.
Quang cảnh gợi lên ở câu thơ thứ 2: làng xóm đang chìm, mờ trong sương khói. Cái thực thực, ảo ảo gợi sự mơ màng, nên thơ.
Câu 3 (trang 77): Trong bài thơ, cảnh vật được miêu tả vào thời điểm nào trong ngày và gồm những chi tiết nào?
Trả lời:
Trong bài thơ, cảnh vật được miêu tả vào lúc hoàng hôn, ánh mặt trời đã tắt nhưng vẫn trông được. Trong khung cảnh đó có tiếng sáo, thấy cánh cò trắng đáp xuống ruộng. Thôn xóm trở nên mờ ảo trong sương khói.
Câu 4 (trang 77): Qua các nội dung được miêu tả trong bài thơ, em có những cảm nhận gì trước cảnh tượng buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường và về tâm trạng của tác giả trước cảnh tượng đó?
Trả lời:
Qua các nội dung được miêu tả trong bài thơ em có:
- Cảm nhận về cảnh tượng: thanh bình và thơ mộng - xóm làng, thôn quê vừa ảo vừa thực với tiếng sáo vọng, cánh cò trắng trong buổi chiều muộn.
- Tâm trạng tác giả: chìm đắm vào cảnh, ngắm nhìn, thưởng thức thiên nhiên.
Câu 5* (trang 77): Sau khi hiểu được giá trị của bài thơ, em có suy nghĩ gì khi nhớ rằng tác giả là một ông vua chứ không phải là một người dân quê? Từ đó, em có thể nhận xét gì thêm về thời nhà Trần trong lịch sử nước ta?
Trả lời:
- Mọi cảnh vật được miêu tả rất chân thực, chất phác. Tác giả là một vị vua có tâm hồn thi sĩ, gần dân, thương dân, gắn bó với cuộc sống bình dị dân dã.
- Nhận xét: Thời nhà Trần trong lịch sử nước ta là một thời đại thịnh trị, oai hùng với ba lần chiến thắng giặc ngoại xâm thời bấy giờ - quân Nguyên-Mông, và được nhân dân yêu mến, hết lòng ủng hộ.
Luyện tập
Đoạn văn tham khảo:
Con đường dài hẹp đằng xa kia đang khuất đi những bóng đen, đó là đàn trâu với những cậu mục đồng thổi sáo. Tiếng sáo vi vu vang khắp cánh đồng. Đồng xanh bát ngát nay vàng tối dưới ánh tà dương, nổi sắc lên đàn cò trắng nhẹ nhàng lướt qua những cọng lúa non và đáp cánh. Cảnh vật như du dương đưa ta vào một trời ảo ảnh.
Bài trước: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm (trang 71 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1) Bài tiếp: Bài ca Côn Sơn (trang 80 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1)