Sau phút chia li (trang 92 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1)
Câu 1 (trang 92 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):
Đoạn thơ dịch được viết theo thể song thất lục bát: một khổ 4 câu với hai câu 7 tiếng (song thất) và một cặp 6-8 (lục bát).
- Hiệp vần:
+ Chữ cuối của câu 7 trên vần dưới chữ thứ 5 câu 7 dưới
+ Chữ cuối của câu 6 vần với chữ thứ 6 của câu 8
+ Chữ cuối của câu 8 vần với chữ thứ 5 câu 7 của khổ tiếp theo.
Câu 2 (trang 92):
Khổ thơ đầu là nỗi trống trải của lòng người trước cuộc chia li cách biệt phũ phàng. Phép đối Chàng thì đi – Thiếp thì về thể hiện sự cách trở, ngang trái. Kết hợp hình ảnh “mây biếc, núi xanh” càng làm cho không gian như nới rộng ra, mênh mong đến vô tận.
Câu 3 (trang 92):
Khổ thơ thứ hai thể hiện: Nỗi sầu chia li càng được khắc sâu và tô đậm hơn. Phép đối Chàng còn ngảnh lại – Thiếp hãy trông sang thể hiện tâm trạng lưu luyến, tiếc nuối. Hai địa danh Hàm Dương và Tiêu Tương cách xa muôn trùng, dù tiếc nuối vô cùng nhưng vẫn phải cách xa. Cách điệp và tả hai địa danh thể hiện tâm trạng buồn triền miên, không gian xa cách của người ở, kẻ đi.
Câu 4 (trang 93):
Khổ thơ cuối có ý nghĩa: Nói lên nỗi sầu chia li lên đến cực độ, sự ngăn cách đã hoàn toàn mất hút vào ngàn dâu xanh. Các điệp từ cùng, thấy và cách nói về ngàn dâu, màu xanh của ngàn dâu làm tăng lên không gian thêm dài, rộng - một màu xanh đơn điệu, càng đau xót về sự chia li.
Câu 5* (trang 93): Hãy chỉ ra một cách đầy đủ các kiểu điệp ngữ trong đọan thơ và nêu tác dụng biểu cảm của các điệp ngữ đó?
Trả lời:
- Các kiểu điệp ngữ trong đoạn thơ là: Tiêu Tương – Hàm Dương, cùng – cùng, ngàn dâu – ngàn dâu, xanh xanh – xanh ngắt, chàng – thiếp.
- Tác dụng biểu cảm của các điệp ngữ đó là: tạo nhạc điệu trầm buồn cho câu thơ cũng như diễn tả sự chia li, xa cách của con người.
Câu 6 (trang 93): Từ những phân tích trên, em hãy phát biểu về cảm xúc chủ đạo, về ngôn ngữ và giọng điệu chủ yếu của bài thơ.
Trả lời:
- Cảm xúc chủ đạo của bài thơ trên: nỗi buồn chia li của người chinh phụ khi tiễn chồng ra trận. Qua đó lên án và tố cáo những cuộc chiến tranh phi nghĩa làm chia lìa hạnh phúc lứa đôi
- Ngôn ngữ và giọng điệu của bài thơ: mang nặng nét trầm buồn phù hợp với nội dung bài thơ.
Luyện tập
Câu 1 (trang 93): Hãy phân tích màu xanh trong đoạn thơ
Trả lời:
a. Các từ chỉ màu xanh được dùng khá nhiều trong đoạn trích: mây biếc, núi xanh, xanh xanh (ngàn dâu), xanh ngắt (ngàn dâu).
b. Sự khác nhau của các chỉ màu xanh cụ thể là:
- mây biếc và núi xanh chỉ các đối tượng cụ thể, không gian xa cách nhưng vẫn xác định;
- xanh xanh và xanh ngắt cùng nói về ngàn dâu, một màu sắc vô định, không gian càng trải dài, mênh mông, vô tận
c. Tác dụng của việc sử dụng màu xanh: gợi tả không gian mênh mông, rộng lớn. Màu xanh càng lúc càng tăng mức độ cũng như nỗi sầu buồn càng lúc càng sầu hơn.
Bài trước: Đề văn biểu cảm và cách làm bài văn biểu cảm (trang 87 SGK Ngữ văn 7 tập 1) Bài tiếp: Bánh trôi nước (trang 95 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1)