Bài ca Côn Sơn (trang 80 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1)
Câu 1 (trang 80 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1): Em hãy dựa vào lời giới thiệu sơ lược về thể thơ lục bát ở chú thích để nhận dạng thể thơ của đoạn thơ được trích, dịch trong Bài ca Côn Sơn về số câu, số chữ trong câu, cách gieo vần.
Trả lời:
Bài thơ "Bài ca Côn Sơn" được viết theo thể thơ lục bát: Trong đó một cặp câu 6 (lục)-8 (bát).
Cách hiệp vần: tiếng cuối của câu sáu vần với tiếng thứ sáu của câu tám, tiếng cuối của câu tám lại vần với tiếng cuối của câu sáu.
Câu 2 (trang 80): Em hãy đếm trong đoạn thơ có mấy từ ta và trả lời các câu hỏi:
a. Nhân vật ta là ai?
b. Hình ảnh và tâm hồn của nhân vật ta hiện lên trong đoạn thơ như thế nào?
c. Tiếng suối chảy rì rầm được ví với tiếng đàn cầm. Đá rêu phơi được ví với chiếu êm. Cách ví von đó giúp em cảm nhận được gì về nhân vật ta?
Trả lời:
Trong đoạn thơ trên có năm từ ta:
a. Nhân vật ta là nhà thơ.
b. Hình ảnh và tâm hồn nhân vật ta hiện ra trong đoạn thơ là: một người yêu thiên nhiên và rất hòa hợp với thiên nhiên, một thi sĩ có tâm hồn phóng khoáng, nhân cách thanh cao.
c. Tiếng suối chảy rì rầm được ví với tiếng đàn cầm. Đá rêu phơi được ví với chiếu êm - cách ví von trên cho thấy một tâm hồn yêu thiên nhiên tha thiết của nhân vật ta. Đồng thời thể hiện sự tinh tế, trí tưởng tượng phong phú của người thi sĩ.
Câu 3 (trang 80): Cùng với hình ảnh của nhân vật ta, cảnh tượng Côn Sơn được gợi tả bằng những chi tiết nào? Nhận xét về cảnh tượng Côn Sơn.
Trả lời:
- Cảnh tượng Côn Sơn được miêu tả qua các chi tiết “suối chảy rì rầm”, “đá rêu phơi”, “thông mọc như nêm”, “trúc bóng râm”, đặc biệt là có người thi sĩ “ngâm thơ nhàn”. Những chi tiết đó gợi lên cảnh tương Côn Sơn rất đẹp, đẹp tựa như bức tranh, nên thơ, khoáng đạt, êm đềm và rất thanh tĩnh.
Câu 4* (trang 80): Em có cảm nghĩ gì về hình ảnh nhân vật ta ngâm thơ nhàn trong bóng râm mát của trúc bóng râm? Từ đó, em thử hình dung thi sĩ Nguyễn Trãi ở Côn Sơn là con người như thế nào?
Trả lời:
Hình ảnh nhân vật ta ngâm thơ nhàn trong màu xanh mát của trúc bóng râm cũng chính là chân dung của thi sĩ Nguyễn Trãi ở Côn Sơn. Hình ảnh của những bậc thánh nhân quân tử thường thấy trong thơ văn xưa, an nhàn hòa hợp với thiên nhiên, như những vị tiên trong cõi phàm trần.
Câu 5 (trang 81 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1): Hãy chỉ ra hiện tượng dùng điệp từ trong đoạn thơ và phân tích tác dụng của điệp từ đối với việc tạo nên giọng điệu của đoạn thơ.
Trả lời:
- Hiện tượng dùng điệp từ trong đoạn thơ trên là: Côn Sơn – 2 lần, ta – 5 lần, như – 3 lần, có – 2 lần.
- Tác dụng điệp từ đối với việc tạo nên giọng điệu đoạn thơ là: làm nổi bật nhân vật và vẻ đẹp thiên nhiên, tạo giọng điệu êm ái, du dương và uyển chuyển cho câu thơ.
Luyện tập
Câu 1 (trang 81 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1): Cách ví von tiếng suối của thi sĩ Nguyền Trãi trong hai câu thơ “Côn Sơn suối chảy rì rầm, Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai” và của Hồ Chí Minh trong câu thơ “Tiếng suối trong như tiếng hát xa” (Cảnh khuya) có gì giống và khác nhau?
Trả lời:
Cách ví von tiếng suối của thi sĩ Nguyền Trãi và Hồ Chí Minh có những đặc điểm giống và khác nhau. Cụ thể:
- Giống nhau: cùng xuất phát và thể hiện tình yêu thiên nhiên, sử dụng biện pháp so sánh.
- Khác nhau: Nguyễn Trãi so sánh với tiếng đàn, Hồ Chí Minh so sánh với tiếng hát.
Bài trước: Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra (trang 76 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1) Bài tiếp: Từ hán việt (tiếp theo) (trang 81 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1)