Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích - Sách giáo khoa Ngữ Văn 7

+ Lòng khiêm tốn có thể được coi là một phẩm chất cơ bản của con người trong nghệ thuật đối nhân xử thế và đối đãi với sự vật.

+ Con người có lòng khiêm tốn bao giờ cũng là người thường và thành công trong lĩnh vực giao tiếp với mọi người.

+ Khiêm tốn biểu hiện bởi tính nhã nhặn, biết sống một cách nhún nhường, luôn luôn hướng về phía tiến bộ, tự tạo cho mình vào những khuôn thước của cuộc đời, không ngừng học hỏi.

+... con người khiêm tốn là con người biết mình, hiểu người, không bao giờ tự mình đề cao vai trò, ngợi ca chiến công của bản thân cũng như không bao giờ chấp nhận một ý thức chịu thua mang nhiều mặc cảm tự ti đối với mọi người.

Cách giải thích:

+ Để giải thích về "lòng khiêm tốn", tác giả đã đưa ra những nhận định mang tính định nghĩa về lòng khiêm tốn, liệt kê những biểu hiện của lòng khiêm tốn, so sánh giữa một người khiêm tốn và một kẻ không khiêm tốn. Đây cũng chính là các cách giải thích.

+ Chỉ ra cái lợi của lòng khiêm tốn - cái hại của không khiêm tốn, nguyên nhân dẫn đến thói không khiêm tốn chính là nội dung giải thích.

Vậy giải thích trong văn nghị luận là làm cho người đọc hiểu rõ các tư tưởng, đạo lí, phẩm chất, quan hệ,... cần phải được giải thích, qua đó giúp nâng cao nhận thức, bồi dưỡng trí tuệ, tình cảm cho con người. Để giải thích một vấn đề nào đó, người ta thường dùng cách nêu định nghĩa, liệt kê những biểu hiện, so sánh với các hiện tượng cùng loại khác, chỉ ra mặt lợi, mặt hại, nguyên nhân, hậu quả, cách phát huy hoặc ngăn ngừa,... Không nên dùng những cái khó hiểu hoặc không ai hiểu để giải thích những điều người ta chưa hiểu, cần hiểu.