Tiếng gà trưa - Sách giáo khoa Ngữ Văn 7
* Bố cục bài thơ:
- Phần 1 (khổ thơ 1): Tiếng gà trưa gợi dậy tình cảm làng quê
- Phần 2 (khổ thơ 2 đến khổ 6): Tiếng gà trưa gợi về kỉ niệm thời thơ ấu
- Phần 3 (còn lại): Những nghĩ suy được gợi lên từ tiếng gà trưa
Đọc hiểu văn bản
Câu 1 (Trang 151 Sách giáo khoa ngữ văn 7 tập 1)
Cảm hứng sáng tác của tác giả trong bài thơ được gợi lên từ sự việc:
Trên đường hành quân, vào một buổi trưa, người chiến sĩ nghe thấy tiếng gà nhảy ổ gợi cho người chiến sĩ nhớ về hình ảnh của người bà tảo tần, đêm ngày yêu thương, săn sóc người cháu.
Câu 2 (Trang 151 Sách giáo khoa ngữ văn 7 tập 1)
Những hình ảnh đẹp đẽ và kỉ niệm yên bình được gợi lên từ tiếng gà trưa:
- Những chú gà mái tơ, mái vàng bên ổ trứng hồng
- Kỉ niệm về những lần xem trộm gà đẻ, rồi bị bà mắng
- Hình ảnh bà săn sóc đàn gà, bà soi những trái trứng hồng
- Tình cảm thiết tha của người bà dành cho cháu. Bà chăm lo cho đàn gà, nâng niu những quả trứng với niềm mơ ước nhỏ bé để cuối năm bán gà mua cho cháu quần áo mới
→ Tất cả hình ảnh gợi nhớ về tuổi thơ nghèo khó nhưng vẫn ngập tràn tình yêu thương, sự vun đắp của người bà dành cho cháu
Câu 3 (Trang 151 Sách giáo khoa Ngữ Văn 7 Tập 1)
Tình cảm bà cháu trong bài thơ sâu đậm, thắm thiết
+ Người bà dù sống trong hoàn cảnh nghèo khó nhưng luôn dành mọi sự quan tâm, săn sóc cho người cháu
+ Người cháu luôn thương yêu, kính trọng bà
+ Khi xa quê hương, tham gia chiến đấu người cháu vẫn luôn nhớ về bà, bởi hình ảnh về bà in đậm trong tiềm thức của người cháu
Câu 4 (Trang 151 Sách giáo khoa Ngữ Văn 7 Tập 1)
Bài thơ được sáng tác theo thể thơ 5 chữ, sáng tạo và linh hoạt
+ Mỗi khổ thơ có 4 câu nhưng có những khổ thơ có 5 tới 6 câu, khổ 1: 7 câu
+ Cách gieo vần không theo phương pháp thôngthường: chủ yếu là vần cách, không đúng vần nhưng nghe vẫn rất hài hòa
+ Việc khởi đầu các khổ thơ 5 chữ bằng những câu thơ 3 tiếng khiến câu thơ được nhấn mạnh về cảm xúc
- Sau mỗi tiếng gà trưa những hồi ức lại ùa về mạnh mẽ, gợi lên những xúc cảm của tuổi thơ, những tình cảm bà cháu ấm áp, thân thương.
Luyện tập
Bài 1 (Trang 153 Sách giáo khoa ngữ văn 7 tập 1)
Tìm chọn học thuộc lòng đoạn thơ 10 câu trong bài Tiếng gà trưa
Bài 2 (Trang 153 Sách giáo khoa Ngữ Văn 7 Tập 1)
Tình cảm bà cháu sâu đậm, đẹp đẽ in sâu trong tâm trí người cháu. Đó là hành trang và động lực đấu tranh của người cháu. Chính bởi vậy chỉ một tiếng gà trưa cũng gợi lên bao kỉ niệm đẹp về tuổi thơ, về hình ảnh người bà chân thật, đẹp đẽ. Bà thương yêu, tảo tần săn sóc người cháu, chắt chiu, dành dụm để nuôi dưỡng người cháu. Người cháu luôn biết ơn bà, luôn nhớ thương về bà để lấy đó làm động lực tiếp tục chiến đấu. Tình bà cháu, tình cảm gia đình đã làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương đất nước.