Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh - Sách giáo khoa Ngữ Văn 7

Hai câu thơ đầu thiên về tả cảnh, hai câu sau thiên về bộc lộ cảm xúc

+ Hình ảnh ánh trăng xuất hiện ở “sàng tiền” diễn tả sự thao thức, trăn trở không ngủ được của thi sĩ: Lí Bạch yêu trăng, nhớ quê

+ Câu thơ thứ 2: Ánh trăng tràn ngập không gian đồng nghĩa với việc tác giả đã thay đổi vị trí ngắm trăng sàng tiền tới song tiền: tâm trạng bâng khuâng, xao xuyến

⇒ Hai câu thơ đầu, từ miêu cảnh vật nhận ra tình

- Hai câu thơ sau: nỗi niềm mong nhớ cố hương hiện lên rõ nét

+ Ngẩng đầu nhìn trăng sáng: Vầng trăng thanh tĩnh, ánh sáng dịu hiền hiện ra, đây là đêm trăng đẹp nhưng thanh tĩnh

→ Mối quan hệ nhân quả giữa cảnh và tình có sự tác động qua lại: Vì trăng sáng nên không ngủ được, không ngủ được nên càng thấy trăng sáng hơn, đẹp hơn

Hai câu thơ cuối giống nhau về: cấu trúc ngữ pháp, từ vựng, số lượng chữ

- Tác dụng phép đối: có tác dụng làm nổi bật hình ảnh, sự vật, giúp tác giả diễn tả rõ dụng ý của mình

Các động từ được tác giả sử dụng trong bài Tĩnh dạ tứ: nghi (ngỡ), vọng (nhìn), đê (cúi), tư (nhớ)

Từ các động từ này giúp ta có thể nắm được mạch xúc cảm của bài thơ. Bốn động từ đều bị lược đi chủ thể hành động, nhưng vẫn có thể khẳng định rõ chủ thể trữ tình và chủ thể hành động

+ Nhân vật trữ tình khi tỉnh dậy thì nhìn thấy ánh sáng lọt qua khe cửa, ngỡ ngàng không rõ sương hay trăng, thi sĩ ngẩng lên như để xác nhận

+ Khoảnh khắc ngẩng đầu gợi lên trong lòng nhà thơ niềm nhớ thương quê cũ

+ Hành động cúi đầu như cố nén lại nguồn xúc cảm đang dâng trào

→ Các động từ được sử dụng trong bài là ngọn nguồn của mạch xúc cảm của tác giả.

Có người dịch hai câu thơ của Lý Bạch sang hai câu thơ lục bát:

“ Đêm thu trăng sáng như gương

Lý Bạch ngắm cảnh nhớ thương quê nhà”

Nếu dịch thành hai câu thơ này sẽ không làm sáng rõ được tấm lòng cố hương cũng như chẳng thể làm người đọc nhìn thấy cảnh đẹp của đêm trăng thanh tĩnh

+ Hơn nữa cách dịch đó làm làm ta mường tượng được những băn khoăn, trằn trọc của thi sĩ trong đêm trăng sáng thanh tĩnh.

+ Các cử động của nhân vật trữ tình dường như không xuất hiện (cử đầu, đê đầu)

→ Các động từ được sử dụng để diễn tả hành động và tâm trạng của nhân vật trữ tình.