Trang chủ
> Lớp 9
> Soạn Văn 9 (hay nhất)
> Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh - Sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 1
Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh - Sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 1
I. Tìm hiểu việc sử dụng các biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh
1. Văn thuyết minh: là kiểu văn bản cung cấp kiến thức về nguyên nhân, tính chất, đặc điểm của sự vật, hiện tượng trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích
- Đặc điểm chủ yếu của văn bản thuyết minh: thể hiện các đặc điểm tiêu biểu của sự vật, hiện tượng
- Tính chất của văn bản thuyết minh: cung cấp những tri thức xác thực, khách quan, phổ thông, có ích cho con người.
- Các phương thức thuyết minh thường dùng:
+ Phương thức nêu định nghĩa, giải thích
+ Phương thức liệt kê, phân tích
+ Phương thức nêu ví dụ, dùng số liệu
2. Văn bản thuyết minh có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
Ví dụ: Văn bản “Hạ Long- đá và nước”
a, Thuyết minh về vẻ đẹp của đá và nước ở Hạ Long
- Đặc điểm này trừu tượng, khó thuyết minh bằng cách đo đếm, liệt kê
b, Những phương pháp thuyết minh:
- Phương pháp nêu định nghĩa
- Phương pháp giải thích
- Phương pháp liệt kê
Câu văn nêu khái quát sự kì lạ của Hạ Long: “Chính Nước làm cho Đá sống dậy… có tâm hồn”
c, Để cho sinh động, tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật:
- Biện pháp liên tưởng, tưởng tượng về thế giới diệu kì của Hạ Long
+ Nước tạo nên sự di chuyển, tạo nên thú vị của cảnh sắc
+ Tùy theo góc độ, tốc độ di chuyển của khách, tùy theo hướng ánh sáng soi rọi vào đảo đá mà thiên nhiên tạo nên thế giới sống động, biến hóa lạ thường
- Biện pháp nhân hóa:
+ Đá có tri giác, có tâm hồn
+ Gọi đá là thập loại chúng sinh, thế giới người, bọn người đá hối hả trở về
→ Làm nổi bật đặc điểm của đối tượng, gây ấn tượng mạnh, thu hút người đọc
II. Luyện Tập
Câu 1 (trang 13 sách giáo khoa ngữ văn 9 tập 1)
a.
Văn bản có tính thuyết minh:
- Diễn đạt ở việc giới thiệu về loài ruồi có hệ thống:
+ Tính chất chung về họ, giống, loài
+ Tập tính sinh sống: sinh nở, đặc điểm cơ thể…
+ Cung cấp những tri thức đáng tin cậy về loài ruồi: cách gìn giữ vệ sinh, phòng bệnh, ý thức diệt ruồi
- Những phương thức thuyết minh được sử dụng:
+ Phương pháp nêu định nghĩa: thuộc họ côn trùng, hai cánh, mắt lưới
+ Phương pháp phân loại: các loại ruồi
+ Phương pháp dùng số liệu: số vi khuẩn, số lượng sinh sản
+ Phương pháp liệt kê: các đặc tính của ruồi
b, Nét đặc biệt:
+ Hình thức: giống như văn bản thuật lại phiên tòa
+ Nội dung: giống chuyện kể về loài ruồi
- Những biện nghệ thuật:
+ Nhân hóa
+ Liệt kê
- Tác dụng gây hứng thú cho độc giả nhỏ tuổi, vừa truyện vui vừa cung cấp thêm tri kiến thức
Câu 2 (trang 15 sách giáo khoa ngữ văn 9 tập 1):
Biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn văn thuyết minh là: tự sự
+ Kể câu chuyện ngày bé bà kể về chim cú (chim cú kêu là có ma tới). Sau này được học môn sinh học mới biết không phải như vậy.
→ Phương pháp giải thích