Cố hương - Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1
Bố cục:
- Phần 1 (từ đầu… đang làm ăn sinh sống): suy nghĩ nhân vật tôi trên con đường về quê
- Phần 2 (tiếp…sạch như trơn quét): tác giả chua xót trước thực tại tiều tụy, nghèo khó của quê hương
- Phần 3 (còn lại): trên đường xa quê, những suy ngẫm về hiện tại và tương lai
Hướng dẫn soạn bài
Câu 2 (trang 218 Sách giáo khoa ngữ văn 9 tập 1)
Hai nhân vật chính: Nhuận Thổ và “tôi”- bạn thời thơ ấu của Nhuận Thổ
- Nhân vật tôi là nhân vật trung tâm, vì là nhân vật quan sát, diễn tả mọi sự đổi thay của nhân vật Nhuận Thổ. Nhân vật tôi là người ngồi thuyền về quê, ở quê, ngồi thuyền xa quê và suy ngẫm về khoảng cách giữa con người với nguyện vọng về xã hội tốt đẹp
Câu 3 (trang 218 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 tập 1)
- Tác giả dùng biện pháp miêu tả và kể chuyện làm nổi bật sự thay đổi của Nhuận Thổ
+ Cậu bé linh lợi, hùng dũng với khuôn mặt tròn trĩnh, nước da bánh mật… cổ đeo vòng bạc sáng loáng
+ Là cậu bé biết nhiều thứ: bẫy chim, nhặt vỏ sò, canh dưa, nhìn thấy cá nhảy, hai chân như nhái nhảy
- Trái ngược với hình ảnh Nhuận Thổ khi bé, là Nhuận Thổ khi trưởng thành
+ Anh cao gấp hai trước, nước da vàng sạm, có những nếp nhăn sâu hoắm
+ Anh đội mũ lông chiên rách bươm, mặc chiếc áo bông mỏng tang, người co ro cúm rúm…
+ Bàn tay thô kệch, nặng nề, nứt nẻ như vỏ thông
→ Cách xưng hô, đối xử của Nhuận Thổ, tác giả làm nổi bật ngoại hình, sự thay đổi suy nghĩ, cách đối xử
Duy có những nét không đổi như: chuyên cần, chịu thương chịu khó, chân thành
Ngoài ra còn có sự đổi thay của cảnh vật, con người:
- Chị Hai Dương vốn là người đẹp, nay đã trở nên chanh chua, xấu xí, tham lam
- Nông thôn đổi thay
+ Chỗ nào cũng hỏi tiền, chẳng có luật lệ gì cả
+ Thất bát, thuế nặng, lính tráng, trộm cướp, quan lại, thân hào đày đọa
→ Hình ảnh người nông dân khổ cực, sự thay đổi tệ hại hơn những điều trong quá khứ
Câu 4 (trang 179 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1)
- Đoạn (a) chủ yếu theo phương thức tự sự:
+ Kể lại sự việc khi hai người xa nhau: nhân vật “tôi” và Nhuận Thổ
+ Phương thức biểu cảm, nêu tình cảm của mình với Nhuận Thổ
- Đoạn (b) phương thức chủ yếu là miêu tả
Tác giả muốn so sánh, làm rõ sự đổi thay đột ngột của Nhuận Thổ từ trước cho tới giờ
+ Tác giả miêu tả khuôn mặt, đôi mắt, nước da, bàn tay, dáng điệu
+ Nhuận Thổ thay đổi theo chiều hướng xấu đi, tiều tụy và mụ mẫm đầu óc
- Đoạn (c) phương thức nghị luận
+ Thức tỉnh mọi người phải tạo ra con đường mới, thay đổi nông thôn và xã hội Trung Quốc
+ Làm cuộc cách mạng để đổi thay xã hội, hướng con người tới những điều tốt đẹp hơn
Luyện tập
Bài 1 (trang 219 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1)
Chọn đoạn văn mà em thích nhất trong tác phẩm để học thuộc
Bài 2 (trang 219 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1)
| Sự thay đổi ở nhân vật Nhuận Thổ | ||
| Nhuận Thổ khi còn nhỏ | ||
| Hình dáng | Nước da bánh mật, mặt tròn trĩnh, cổ đeo vòng bạc | đội mũ lông chiên rách tươm, mặc chiếc áo bông mỏng dính, người co ro cúm rúm - Bàn tay thô kệch, nứt nẻ - Mặt nhiều nếp nhăn |
| Động tác | Tay lăm lăm cầm đinh ba, cổ đâm theo con tra | Môi mấp máy, không ra tiếng, dáng điệu cung kính |
| Giọng nói | Hồn nhiên, lưu loát | Lễ phép, cung kính |
| Thái độ với “tôi” | Thân thiện, cởi mở | Xa cách, cung kính |
| Tính cách | Hồn nhiên, thông minh, lanh lợi | Khúm núm, e dè, khép nép |