Mùa xuân nho nhỏ - Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2

- Hình ảnh có tính biểu tượng trong khổ thơ 4,5:

+ Con chim hót, một cành hoa: nguyện ước vọng sống có ích và được cống hiến

+ Nốt trầm: âm thanh nâng đỡ những âm thanh khác, cống hiến lặng thầm

- Điệp ngữ "ta làm" diễn tả khát khao chân thành được hòa nhập cùng cuộc sống, góp phần vào cuộc đời chung, của đất nước

- Cách diễn đạt bình dị, chân thành thông qua những hình ảnh gần gũi, quen thuộc

→Khổ thơ diễn tả nguyện ước cống hiến chân thành của tác giả cho cuộc đời, cho đất nước.

- Qua cách thể hiện của tác giả, em nghĩ, khi sống và cống hiến hết mình sẽ thấy bản thân và cuộc đời có ý nghĩa, có giá trị

+ Cuộc đời mỗi người chỉ sống một lần, bởi thế nên tận dụng quỹ thời gian, sức trẻ để sống một cách ý nghĩa và biết yêu thương

- Thể thơ năm chữ gắn với làn điệu dân ca, đặc biệt dân ca miền Trung. Âm hưởng nhẹ nhàng, thiết tha

- Cách gieo vần giữa các khổ thơ góp phần làm nên sự liền mạch của xúc cảm

- Kết hợp với các hình ảnh tự nhiên giản dị (hoa tím, chim hót, vì sao…), hình ảnh biểu tượng, khái quát (đất nước, vì sao…)

- Giọng điệu vui tươi, say sưa, trầm lắng, có lúc lại thiết tha giãi bày tâm niệm

Tiêu đề Mùa xuân nho nhỏ diễn tả sáng tạo độc đáo của Thanh Hải. Nhiều thi sĩ viết về mùa xuân với nhiều sắc thái, cung bậc khác nhau: mùa xuân chín (Hàn Mặc Tử), Mùa xuân xanh (Nguyễn Bính), Xuân ý, Xuân lòng (Tố Hữu).

Bài thơ này, mùa xuân nho nhỏ diễn tả khát khao, nguyện ước chân thành của thi sĩ muốn được cống hiến, làm đẹp cho đời

Bình luận về một khổ thơ yêu thích (Khổ thơ đầu):

Mọc giữa dòng sông xanh

Một bông hoa tím biếc

Ơi con chim chiền chiện

Hót chi mà vang trời

Từng giọt long lanh rơi

Tôi đưa tay tôi hứng.

Khổ thơ đầu mở một bức tranh mùa xuân thiên nhiên giản dị, mộc mạc nhưng không kém phần nên thơ và sâu sắc. Mùa xuân của Thanh Hải chỉ đơn giản là một bông hoa tím mọc lên giữa dòng sông xanh, và tiếng chim chiền chiện trong trẻo, màu sắc nhẹ, hài hòa, chứa chan sức sống. Những thanh âm, màu sắc, hình ảnh ấy kết tụ thành “giọt long lanh”, để rồi tác giả không ngần ngại mà “hứng” lấy. Mùa xuân đất trời thiên nhiên tươi đẹp không chỉ được cảm nhận bằng thị giác, thính giác, mà còn bằng xúc giác nữa.

Ý nghĩa - Giá trị

- Về nội dung: Học sinh cảm nhận được tiếng lòng thiết tha yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời và nguyện ước chân thành muốn được cống hiến cho đất nước của thi sĩ.

- Về nghệ thuật: Học sinh phân tích được giá trị biểu đạt của thể thơ năm tiếng, với nhạc điệu trong sáng, thiết tha, gần gũi với dân ca cũng như những hình ảnh đẹp, giản dị mà giàu tính biểu cảm, cùng những ẩn dụ, so sánh chuyển đổi cảm giác mà tác giả sử dụng.