Mây và sóng - Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2
Bố cục bài thơ:
- Phần 1 (từ đầu… bầu trời xanh thẳm): Câu chuyện tưởng tượng giữa em bé với những người sống trên mây và trò chơi của em bé
- Phần 2 (còn lại): câu chuyện tưởng tượng của em bé với người sống trong sóng, và trò chơi của em bé
Câu 1 (trang 88 Sách giáo khoa ngữ văn 9 tập 2)
Bài thơ có bố cục hai phần, cấu trúc giống nhau:
- Ban đầu là lời mời gọi, rủ rê
- Tiếp đến là sự từ chối và lý do từ chối
- Những trò chơi em bé tự sáng tạo ra
b, Không thể lược bỏ phần thứ hai vì như vậy không tạo được sự cân bằng trong bài thơ
+ Thử thách thứ nhất, chú bé vượt qua vì chú yêu thương mẹ. Chú nghĩ đến việc mẹ đang đợi chú ở nhà và từ chối
+ Những người bạn lại đến, thử thách càng lớn thì ái tình thương mẹ được khẳng định, bởi thế chẳng thể bỏ khổ thơ thứ hai
Câu 2 (trang 88 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2)
Trong cả hai lần, chú bé đều đáp:
- Nhưng làm thế nào mình lên đó được?
- Nhưng làm thế nào mình ra ngoài đó được?
- Hỏi và được nghe giải đáp, chỉ dẫn nhiệt tình. Chi tiết này chứng tỏ tính chân thực, hấp dẫn của bài thơ
- Mỗi lần được gọi mờ, chú bé đều phân vân, tuy nhiên ái tình mẹ đã chiến thắng.
Câu 3 (Trang 88 Sách giáo khoa ngữ văn 9 tập 2)
Sự giống nhau: sự phóng thoáng, mênh mông, bát ngát đi đến tận cùng mọi nơi
Sự khác nhau: trò chơi do em bé tạo ra diễn đạt sự vấn vít của tình mẹ con
- Ý nghĩa:
+ Trí tưởng tượng thông minh của em bé trong trò chơi sáng tạo
+ Ước vọng được hòa nhập với thiên nhiên vĩnh hằng con người
+ Ca ngợi tình mẫu tử linh nghiệm, cao đẹp
Câu 4 (Trang 88 Sách giáo khoa ngữ văn 9 tập 2)
- Hình ảnh mây, trăng, sóng, bờ biển, bầu trời… hình ảnh tự nhiên đẹp.
+ Những hình ảnh này là trí tưởng tượng của chú bé.
+ Hai hình ảnh biểu trưng cho cuộc sống rộn rã, cuốn hút xung quanh, có sức hút kì lạ với con người
+ Là những hình ảnh ẩn dụ cho những điều cám dỗ trong cuộc đời
- Là những hình ảnh lung linh, huyền ảo có tính biểu tượng, tạo ra sự logic.
Câu 5 (trang 88 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2)
Câu thơ "và không ai trên thế gian này biết mẹ con ta đang ở đâu. "
- Chú bé thổ lộ những trò chơi mà người tham dự chỉ là hai mẹ con
- Điều này diễn tả tình cảm vô cùng sâu sắc, chân thành của chú bé dành cho mẹ
- Tình cảm ấy vượt lên cả thú vui thường ngày, mãnh liệt tới mức muốn lấn lướt những thứ lớn lao khác
- Đứa bé muốn có không gian riêng để thể hiện lòng thương yêu và mong muốn được gần bên mẹ
Câu 6 (trang 88 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2)
Ngoài nội dung ngợi ca tình mẹ con, bài thơ gợi cho ta nhiều suy ngẫm:
- Con người gặp nhiều cám dỗ trong cuộc đời, đặc biệt là những người còn non nớt. Để từ chối và tránh xa chúng phải cần có điểm tựa chắc chắn, trong đó tình mẫu tử là bền chặt nhất
- Hạnh phúc không phải điều bí mật, hạnh phúc hiện hữu ngay trong thực tế đời sông
Ý nghĩa - Giá trị
- Về nội dung: Học sinh cảm nhận được một cách thấm thía tình mẹ con thiêng liêng qua lời thủ thỉ của em bé với mẹ về những cuộc hội thoại tưởng tượng giữa em với những người sống trên mây và sóng.
- Về kĩ năng: Học sinh biết cách phân tích một bài thơ mang hình thức mới mẻ: hình thức hội thoại lồng trong lời kể của nhân vật như bài thơ “Mây và sóng”.