Lặng lẽ Sa Pa - Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1

- Phần 1 (từ đầu … kìa, anh ta kia): Nhân vật anh thanh niên qua lời kể của bác tài xế

- Phần 2 (tiếp.. không có vật gì như thế): Cuộc gặp gỡ ngắn ngủi, ý nghĩa giữa anh thanh niên với ông họa sĩ, cô kĩ sư

- Phần 3 (còn lại): Cuộc chia tay giữa ba người

Lặng lẽ Sa Pa là câu chuyện có cốt truyện nhẹ nhàng, đơn giản. Cuộc gặp gỡ giữa những nhân vật: bác tài xế, ông họa sĩ, cô kĩ sư với anh thanh niên làm việc trên đỉnh Yên Sơn. Qua cuộc trò chuyện, chân dung những người lao động lặng thầm hiện lên qua lời kể của anh thanh niên.

Anh thanh niên là nhân vật chính trong truyện. Nhân vật anh thanh niên hiện lên qua suy nghĩ, đánh giá của các nhân vật: bác tài xế, ông họa sĩ, cô kỹ sư.

- Hoàn cảnh sống: sống một mình trên đỉnh Yên Sơn, công việc đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất

- Nhân vật có những phẩm chất cao đẹp

+ Là người có tâm hồn đẹp: quan niệm đúng đắn về công việc, hạnh phúc (khi làm việc ta với công việc là đôi, sao lại gọi là một mình được)

+ Có hành động đẹp: Anh vượt qua khó khăn, gian khổ, sống một mình trên đỉnh núi cao trong sự cô đơn, nhưng anh làm việc một cách tự giác, đạt kết quả cao.

+ Anh có lối sống đẹp: có một mình trên đỉnh núi cao vẫn giữ nếp sống ngăn nắp, chủ động. Không chỉ có thế, anh còn tự nuôi gà, đọc sách, tự học ngoài giờ lao động

+ Anh sống chân thành, cởi mở, luôn quan tâm đến mọi người, khao khát được nói chuyện, quý trọng tình cảm của người khác

+ Khi được đề xuất vẽ chân dung, anh giới thiệu những người khác đáng vẽ hơn mình

- Dù chỉ xuất hiện trong khoảnh khắc ngắn của truyện, ta có thể mường tượng ra chân dung nhân vật với những nét đẹp trong tâm hồn, hành động, tình cảm, cách sống

→ Là người tiêu biểu cho tầng lớp thanh niên trong thời kì xây dựng đất nước trong giai đoạn khó khăn

- Người đọc dễ nhận thấy ở Lặng lẽ Sa Pa, nhân vật họa sĩ hầu như chỉ lắng nghe, suy ngẫm

+ Họa sĩ nhận ra trước sự lặng lẽ của Sa Pa, cái tên chỉ nghe đến “người ta đã nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi”, những con người âm thầm làm việc, lo cho đất nước

- Khi được nghe anh thanh niên kể về cuộc sống, những con người lặng thầm cống hiến, ông thực sự hiểu và cảm thông, cũng như thán phục những con người giàu nghị lực, sự hi sinh, cống hiến cho xã hội

→ Cuộc gặp gỡ với anh thanh niên khiến ông họa sĩ có cái nhìn hoàn toàn khác về Sa Pa, đó cũng là sự thay đổi trong quan niệm của nghệ sĩ về cuộc sống, về cái đẹp

* Chất trữ tình của tác phẩm:

- Toát lên từ vẻ đẹp của thiên nhiên Sa Pa thơ mộng, diệu kì

+ Những rặng đào, những đàn bò lang, thung lũng

+ Nắng đốt cháy rừng cây

+ Cây thông cao quá đầu, rung tít trong nắng như những ngón tay bằng bạc

+ Mây bị nắng xua, luồn cả vào gầm xe

+ Những bông hoa đơn, thược dược vàng, tím, đỏ, hồng phấn, tổ ong, mọc ngay giữa mùa hè

+ Nắng mạ bạc con đèo, đốt cháy rừng cây, hừng hực như một bó đuốc lớn…

- Toát lên từ vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật trong truyện:

+ Anh thanh niên có tâm hồn, lối sống, hành động đẹp và ý nghĩa

+ Ông họa sĩ cảm thông, thấu hiểu và trân trọng sự hi sinh lớn lao, lặng thầm của anh thanh niên cũng như những con người Sa Pa

+ Tâm hồn cô kỹ sư nảy nở tình cảm đẹp đẽ, lớn lao lắng tai nghe cuộc sống, tâm hồn anh thanh niên