Kiểm tra về thơ - Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2
Câu 1 (trang 96 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 tập 2)
Bài trước: Tổng kết phần văn bản nhật dụng - Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2
Bài tiếp: Chương trình địa phương phần tiếng việt (Lớp 9 học kì II) - Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2
Tên bài thơ | Tác giả | Năm sáng tác | Thể thơ | Nội dung chính |
Đồng chí | Chính Hữu | 1948 | Tự do | Tình đồng chí của những người chiến sỹ trên cơ sở cùng chung lý tưởng đấu tranh, được diễn tả thật tự nhiên, mộc mạc, sâu sắc trong mọi hoàn cảnh |
Bài thơ về tiểu đội xe không kính | Phạm Tiến Duật | 1969 | Tự do | Khắc họa hình ảnh độc đáo những chiếc xe không kính làm nổi bật hình ảnh những người chiến sĩ lái xe Trường Sơn với tư thế hiên ngang, tinh thần quả cảm, bất khuất |
Đoàn thuyền đánh cá | Huy Cận | 1958 | Tự do | Khắc họa sự hài hòa giữa thiên nhiên và con người lao động, bộc lộ niềm vui, niềm tự hào của thi sĩ |
Bếp lửa | Bằng Việt | 1968 | Tự do | Sự hồi tưởng và suy ngẫm của người cháu khi trưởng thành, gợi lại nhiều kỉ niệm xúc động về tình bà cháu, diễn tả lòng kính yêu mến, biết ơn trân trọng của cháu đối với bà |
Ánh trăng | Nguyễn Duy | 1978 | Năm tiếng | Lời nhắc nhở về những tháng năm gian khó đã đi qua tron cuộc đời người lính, gợi nhắc tư tưởng sống “uống nước nhớ nguồn” |
Con cò | Chế Lan Viên | 1962 | Tự do | Từ hình tượng con cò trong lời hát ru ca ngợi tình mẹ bao la và ý nghĩa lời ru với cuộc đời mỗi người. |
Câu 2 (Trang 97 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2): Mạch cảm xúc
- Con cò (Chế Lan Viên): được phát triển theo hình ảnh biểu tượng con cò, khởi đầu từ hình ảnh con cò trong ca dao Việt Nam theo lời hát ru của mẹ đi vào tiềm thức con trẻ, rồi tới hình ảnh con cò, mang ý nghĩa biểu trưng cho sự chở che, chăm chút của mẹ, cuối cùng là những cảm nhận sâu sắc về tình mẫu tử và ý nghĩa của lời ru qua hình ảnh con cò
- Mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải): Được khơi nguồn từ sức sống, vẻ đẹp của mùa xuân, đất nước, mùa xuân cách mạng. Cảm xúc lắng đọng vào suy tư và nguyện ước: thi sĩ muốn hòa nhập với cuộc đời, đóng góp vào mùa xuân chung của đất nước bản hòa ca. Bài thơ khép lại với xúc cảm thiết tha tự hào về quê hương, đất nước.
- Viếng lăng Bác: Niềm xúc động thiêng liêng, thành kính, lòng biết ơn sâu nặng và tự hào pha lẫn nỗi tiếc thương khi tác giả từ miền Nam ra thăm lăng Bác.
Câu 3 (Trang 97 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2)
- Hình ảnh con cò trong bài thơ Con cò là biểu tượng về lòng mẹ, là sự chở che, nâng đỡ bền bỉ của mẹ và ước mong của mẹ cho con có tâm hồn yêu quê hương. Một con cò trong lời mẹ ru ẩn chứa biết bao bài học ý nghĩa về cuộc đời, về tình mẫu tử cao quý, thiêng liêng.
- Hình ảnh mùa xuân nho nhỏ mang tính biểu trưng cho sức trẻ, sự cống hiến không ngừng nghỉ của con người với cuộc đời, đất nước. Mùa xuân nho nhỏ đại diện cho những gì tinh túy nhất, đẹp đẽ nhất của sự sống cuộc đời với mỗi con người
Câu 4 (Trang 97 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2): Hình ảnh, từ ngữ thể hiện những biến chuyển tinh tế của tác giả lúc sang thu
- Cảm nhận bằng xúc giác và khứu giác
+ Hương ổi, cái se lạnh của gió → Lan tỏa không gian nơi vườn thôn, xóm ngõ
→ Gợi hình dung cụ thể hương ổi chín - Một sự vận động nhẹ nhàng
- Cảm nhận bằng thị giác:
+ Chùng chình: tác giả sử dụng nghệ thuật nhân hóa nhấn mạnh sự vấn vít trên ngõ xóm, đường làng
-Cảm xúc:
+ Bỗng: cảm giác bất ngờ
+Hìn như: một cảm giác mơ hồ, dịu nhẹ chưa rõ ràng
→ Sự giao hòa của tạo vật
+ xúc cảm ngỡ ngàng xao xuyến của thi sĩ
Câu 5 (Trang 97 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2): Nguyện ước chân thành của thi sĩ
Tác giả muốn làm những việc có ích hiến dâng cho đời thể hiện qua những hình ảnh tự nhiên, hình ảnh đẹp và bình dị. Đẹp tự nhiên và giàu ý nghĩa vì thi sĩ lấy cái đẹp tinh túy của thiên nhiên để diễn tả vẻ đẹp của tâm hồn.
- Thi sĩ có nguyện ước thầm lặng, cháy bỏng được cống hiến lặng lẽ dâng cho đời, nói một cách khiêm tốn, chân thành mà giản dị, là cách sống cao đẹp. Tác giả muốn mỗi người là một mùa xuân nho nhỏ hòa mình vào mùa xuân của cuộc sống, sống có ích.
Câu 6 (Trang 97 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2): Hình ảnh ẩn dụ:
- Mặt trời: là hình ảnh ẩn dụ cho Bác, Người là nguồn sống mang lại ánh sáng tự do hạnh phúc cho dân tộc Việt Nam. Nói lên tư tưởng cách mệnh, của thi sĩ đối với Bác
- Vầng trăng: là biểu trưng cho tâm hồn cao đẹp, trong sáng của Bác. Người có lúc như mặt trời ấm áp, có lúc dịu hiền như ánh trăng. Đó cũng thể hiên vẻ đẹp rực rỡ, vĩ đại như con người và sự nghiệp của Bác
- Tràng hoa: hình ảnh tượng trưng cho sự thành kính, tấm lòng biết ơn sâu nặng, tiếc thương của người dân đối với Bác
Câu 7 (Trang 97 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2): Qua lời nói chuyện với đứa con, người cha diễn tả tâm tư, tình cảm với quê hương, dân tộc
- Cuộc sống lao động chuyên cần tươi vui của người đồng mình được thi sĩ gọi lên qua những hình ảnh đẹp:
+ Đan lờ: công cụ đánh bắt cá của người miền núi
+ Cuộc sống chan hòa với nhiều niềm vui
+ Rừng núi quê hương thật mộng mơ và nghĩa tình, thiên nhiên đã chở che, nuôi dưỡng con người cả về tâm hồn, lối sống
+ Người cha muốn cho đứa con ghi nhớ quê hương là vùng quê giàu truyền thống văn hóa, nghĩa tình
+ Người cha tự hào nói với con về sức sống bền bỉ, mãnh liệt, về truyền thống cao đẹp của quê hương
+ Khẳng định phẩm chất tốt đẹp của người đồng mình: siêng năng, kiên cường, giản dị…
→ Người cha thể hiện tình yêu và niềm tự hào của mình với quê hương, người đồng mình
Câu 8 (Trang 97 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2): Cách biểu lộ cảm xúc và sáng tạo hình ảnh: Con cò, nói với con, Mùa xuân nho nhỏ
+ Về hình thức: bài viết dưới dạng lời tâm tình, nhắc nhở, căn dặn con, với giọng điệu thiết tha, trìu mến, tin cậy
+ Về cảm xúc: bài thơ có cảm xúc được diễn tả thông qua cách nói chân thành, giản dị mang đậm nét đặc trưng của người dân tộc miền núi
+ Cách thể hiện độc đáo trong việc tạo hình: những hình ảnh độc đáo, gợi hình, gợi cảm đậm màu sắc rừng núi. Hình ảnh sinh động, gần gũi được ví von, so sánh để khái quát những khái niệm trừu tượng, nhằm ngợi ca sức sống trường tồn, khỏe khoắn của người dân tộc Tày
- Bài thơ con cò
+ Hình thức: lời hát ru tâm tình của người mẹ
+ Cảm xúc: sáng tạo hình ảnh thiên nhiên mang tính biểu tượng nhưng cũng rất gần gũi, thân thuộc, khả năng hàm chứa ý nghĩa mới.
+ Xây dựng hình ảnh con cò mang tính biểu tượng chứa đựng triết lý, khái quát quy luật tình cảm có ý nghĩa sâu sắc và vững bền
- Mùa xuân nho nhỏ:
+ Hình ảnh mùa xuân nho nhỏ là sự sáng tạo độc đáo, phát hiện mới mẻ của thi sĩ, tượng trưng cho những gì tinh túy đẹp đẽ nhất của sự sống, cuộc đời mỗi người.
+ Cảm xúc: Bài thơ diễn tả nguyện ước của thi sĩ muốn làm mùa xuân sống ý nghĩa, sống đẹp với tất sức trẻ của mình khiêm nhường, khát vọng cao đẹp…
Câu 9 (Trang 97 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2): Hình ảnh con cò: đó là hình ảnh tượng trưng cho người mẹ, người phụ nữ nhọc nhằn, tảo tần, lặn lội kiếm sống nuôi chồng, nuôi con.
- Hình ảnh con cò còn biểu trưng cho tấm lòng yêu con của người mẹ, theo con suốt cuộc đời
+ Quy luật tình cảm có ý nghĩa sâu sắc, vững bền: “Con dù lớn vẫn là con của mẹ/ Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con” – khẳng định sự bao la, rộng lớn của lòng mẹ khi yêu thương con
+ Hình ảnh con cò chính là lòng mẹ, luôn yêu thương, dịu dàng, bền bỉ dành cho con