Cảnh ngày xuân (Trích Truyện Kiều) - Sách giáo khoa ngữ văn 9 tập 1

- Phần 2 (tám câu thơ tiếp): Miêu tả khung cảnh lễ hội trong tiết Thanh minh

- Phần 3 (6 câu cuối): Cảnh chị em Thúy Kiều du xuân trở về

Bốn câu thơ đầu miêu tả vẻ đẹp mùa xuân thiên nhiên:

+ Hình ảnh chim én đưa thoi giữa trời xuân trong sáng

+ Cỏ xanh non tới chân trời, điểm xuyết hoa lê trắng

+ Không gian mùa xuân khoáng đạt, rộng rãi

- Màu sắc hài hòa gợi lên vẻ tinh khôi, mới mẻ, tràn đầy sức sống của mùa xuân

- Bút pháp ước lệ tượng trưng gợi lên không gian mùa xuân, tác giả còn sử dụng nhiều từ ngữ gợi hình ảnh, cái hồn cảnh vật

Khung cảnh lễ hội trong tiết Thanh Minh được gợi tả trong tám câu thơ:

- Phần lễ tảo mộ và du xuân

- Không khí rộn ràng của lễ hội mùa xuân:

+ Nô nức yến anh

+ Dập dìu tài tử giai nhân

+ Ngựa xe như nước, áo quần như nêm

- Các danh từ: yến anh, chị em, tài tử, giai nhân. Từ ghép tính từ: gần xa, nô nức. Là động từ: sắm sửa, dập dìu

→ Hình ảnh làm hiện lên không khí náo nhiệt, tươi vui và không gian nhiều màu sắc, đầy sức sống của mùa xuân

Sáu câu thơ cuối gợi tả cảnh chị em Thúy Kiều du xuân trở về: cảnh vật, tâm trạng con người

Cảnh vật vẫn mang sự thanh dịu, nhẹ nhàng của mùa xuân

Khe nước nhỏ, nhịp cầu bắc ngang

+ Chuyển động nhẹ nhàng, mặt trời từ từ ngả bóng về tây, nước chân người thơ thẩn

+ Nao nao dòng nước uốn quanh

+ Không còn không khí lễ hội không nữa, mọi thứ nhạt và lắng dần

- Cảnh vật, không gian thay đổi qua sự thay đổi tâm trạng của nhân vật

+ Con người buồn nao nao, nuối tiếc khi phải ra về

+ Những từ láy miêu tả tâm trạng của con người: “tà tà”, “thanh thanh”, “nao nao” nhuốm màu lên cảnh vật

→ Tạo cảm giác bâng khuâng xao xuyến, thấm đượm một nỗi buồn dịu nhẹ, man mác

Đoạn trích có bố cục cân đối, phù hợp

- Dù không thật rõ ràng, nhưng cũng có thể nói đến kết cấu ba phần (mở đầu, diễn biến, kết thúc