Trang chủ > Lớp 10 > Soạn Văn 10 (ngắn nhất) > Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy (trang 42 sgk Ngữ văn 10 tập 1)

Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy (trang 42 sgk Ngữ văn 10 tập 1)

+ An Dương Vương tiếp nối sự nghiệp của vua Hùng, dời đô về Kẻ Chủ.

+ Vua xây thành nhưng xây xong lại đổ. Sau nhờ Rùa Vàng giúp đỡ mới xây xong.

+ Rùa Vàng còn tặng cho nhà vua một cái móng thần để làm lẫy nỏ thần chống giặc.

+ Triệu Đã mang quân sang xâm lược Âu Lạc. Nhờ có nỏ thần, An Dương Vương đánh đuổi được quân của Triệu Đà.

+ Triệu Đà cầu hôn Mị Châu cho Trọng Thủy. An Dương Vương vô tình gả con gái.

+ Trọng Thủy đánh tráo nỏ thần. Triệu Đà đưa quân sang đánh Âu Lạc.

+ An Dương Vương thua trận đành dẫn theo con gái chạy khỏi Loa Thành.

+ Rùa Vàng kết tội Mị Châu là kẻ bán nước. Nhà Vua rút gươm chém giết con rồi đi xuống biển.

+ Trọng Thủy vì thương tiếc Mị Châu nên nhảy xuống giếng tự tử.

+ Máu Mị Châu hoá thành ngọc trai, mang về rửa nước giếng đó thì sáng hơn.

Bố cục

- Đoạn 1: Từ đầu đến “bèn xin hoà”: An Dương Vương được thần trợ giúp xây thành, chế nỏ thần để bảo vệ đất nước.

- Đoạn 2: Tiếp đó đến “Dẫn vua xuống biển”: Cảnh nước mất nhà tan.

- Đoạn 3: Đoạn còn lại: Thái độ và tình cảm của nhân dân đối với ba nhân vật An Dương Vương, Mị Châu và Trọng Thủy.

Hướng dẫn soạn bài

Câu: Những chi tiết liên quan tới nhân vật An Dương Vương:

An Dương Vương xây thành nhưng đều thất bại => Rùa Vàng giúp đỡ xây thành và chế ra nỏ thần => vua đánh thắng Triệu Đà => chủ quan khi Triệu Đà đem quân đánh => thất bại nên phải bỏ trốn, sau khi nghe được Rùa Vàng kết tội, vua chém đầu Mị Châu rồi leo lên lưng Rùa Vàng xuống biển.

An Dương Vương được thần linh giúp đỡ vì ông đã có ý thức trong việc đề cao cảnh giác, sớm lo việc xây thành đắp lũy kiên cố và chuẩn bị vũ khí để chống quân xâm lược. Tưởng tượng ra sự giúp đỡ thần kì này, nhân dân ta bày tỏ sự ca ngợi công lao của nhà vua và tự hào về việc xây thành, chế nỏ và lập chiến công chống quân ngoại xâm của dân tộc.

Sự mất cảnh giác của vua An Dương Vương được thể hiện:

1) Lần không cảnh giác thứ nhất: vua không nghi ngờ việc Triệu Đà cầu hôn Mị Châu cho Trọng Thủy, đã mở đường cho con trai của kẻ thù lọt vào làm nội gián

2) Lần không cảnh giác thứ 2: khi Triệu Đà đem quân đến, An Dương Vương cậy có nỏ thần nên khinh địch, cuối cùng bại trận.

Chi tiết Rùa Vàng, Mị Châu và việc vua An Dương Vương chém đầu con gái khi nghe theo lời kết án của Rùa Vàng được nhân dân sáng tạo ra với mục đích gửi gắm lòng kính trọng đối với vị vua anh hùng, đồng thời phê phán sự mất cảnh giác của Mị Châu, đó cũng chính là lời giải thích cho lí do mất nước với mục đích xoa dịu nỗi đau mất nước.

Câu 2: Đánh giá việc Mị Châu lén cho Trọng Thủy xem nỏ thần:

- Nhận xét về ý kiến thứ nhất: Nếu chấp nhận cách đánh giá như thế này thì tội của Mị Châu rất lớn. Nàng là một người vì tình riêng mà không giữ tròn bổn phận với quốc gia, không quan tâm đến vận mệnh dân tộc. Một công dân như vậy thì trong bất kì thời đại nào cũng không thể chấp nhận được

- Nhận xét về ý kiến thứ 2: Cách đánh giá này là xuất phát từ những luân lí của chế độ phong kiến, người phụ nữ phải “xuất giá tòng phu” - khi lấy chồng là phải tuyệt đối nghe theo lời của chồng.

Cả 2 cách nghĩ như trên đều chưa thỏa đáng. Mị Châu là một nạn nhân vô cùng đáng thương của một mưu đồ chính trị. Nàng là người nhẹ dạ, cả tin, ngây thơ. Vì tin tưởng chồng tuyệt đối mà phạm phải sai lầm. Đối với đất nước, nàng đã mang tội lớn, không thể tha thứ được. Nhưng chi tiết về lời nguyền của nàng trước khi chết đã ứng nghiệm đã chứng tỏ một điều: Người Việt Nam không ai chịu bán nước mà chỉ là bị kẻ địch lợi dụng mà thôi. Do đó, Mị Châu cũng đáng nhận được sự cảm thông hơn là đáng trách.

Câu 3:

- Mị Châu bị trừng trị. Cách kết thúc này xuất phát từ tinh thần yêu nước và lòng tha thiết với độc lập tự do của nhân dân Việt ta.

- Nhưng Mị Châu cũng chỉ là một nạn nhân rất đáng thương nên tác giả dân gian đã để lời nguyền của nàng trở thành sự thực để thể hiện sự cảm thông và bao dung với nàng.

→ Câu chuyện của Mị Châu quả thật là một lời nhắn nhủ sâu sắc của tác giả dân gian đối với thế hệ trẻ muôn đời trong việc xử lý mối quan hệ giữa tình nhà và nghĩa nước, giữa cái chung với cái riêng.

Câu 4:

Hình ảnh "ngọc trai - giếng nước" là một hình ảnh đẹp và có ý nghĩa sâu sắc.

+ Chi tiết khi Mị Châu khi chết máu của nàng chảy xuống biển và được loài trai ăn phải thì hóa thành ngọc trai đã chứng minh được sự trong sạch của nàng.

+ Việc Trọng Thủy vì thương tiếc Mị Châu mà ngảy xuống giếng nước đã thể hiện sự hối hận tột cùng của nhân vật khi đã phụ chính người vợ của mình.

+ Việc ngọc trai kia đem rửa bằng nước giếng này lại càng thêm sáng đẹp đã nói lên rằng Trọng Thủy đã nhận được sự tha thứ trong tình cảm của Mị Châu ở thế giới bên kia. Nếu đứng tại bình diện này, ta càng thấy thương xót cho mối tình của Mị Châu và Trọng Thủy.

Câu 5:

"Cốt lõi lịch sử" của truyện là việc vua An Dương Vương xây dựng thành Cổ Loa và sự thật về sự thất bại của nước Âu Lạc trước sự xâm lược của Triệu Đà. Dân gian đã thêm vào những yếu tố thần kì, tưởng tượng để “cốt lõi lịch sử” thêm hấp dẫn và sinh động hơn. Đầu tiên, ta thấy được hình tượng của thần Kim Quy hiện lên để giúp đỡ vua xây thành, chế nỏ thần, chi tiết lời nguyền của Mị Châu với chi tiết “ngọc trai – giếng nước” và sau cùng là chi tiết vua An Dương Vương theo Rùa Vàng lặn xuống biển. Việc tạo ra những yếu tố thần kì này có tác dụng trong việc tái hiện một câu chuyện lịch sử dưới cái nhìn của dân gian một cách khác lạ: người anh hùng An Dương Vương không chết đi mà được đưa đến một thế giới khác, nàng Mị Châu được rửa sạch nỗi oan “bán nước”, còn tình cảm đẹp của Mị Châu - Trọng Thủy thì đến cuối cùng cũng có một cái kết đẹp.

Luyện tập

Câu 1:

Đánh giá về nhân vật Trọng Thủy ở cả 2 ý kiến a) và b) đều chưa được xác đáng và toàn diện.

+ Đối với đất nước Âu Lạc:

Trọng Thủy đánh cắp lẫy nỏ thần để giúp cha là Triệu Đà xâm lược Âu Lạc thành công

Trọng Thủy là người đã trực tiếp gây ra cái chết cho 2 cha con An Dương Vương.

⇒ Về phương diện này, Trọng thủy là kẻ đáng bị lên án, đáng trách.

+ Trong mối quan hệ tình cảm vợ chồng với Mị Châu:

Trọng Thủy tiếc thương cho tình cảm vợ chồng, biết được chiến tranh sắp xảy ra nên cố gắng tìm cách để được đoàn tụ với vợ. -

Trọng Thủy vì quá ân hận và thương tiếc Mị Châu nên đã nhảy xuống giếng tự vẫn.

⇒ Về phương diện này, Trọng thủy là một người si tình đáng thương.

Câu 2:

An Dương Vương đã tự tay rút gươm chém chết người con gái mình yêu quý nhất nhưng lại được dân gian lập đền thơ và am thờ 2 cha con ngay cạnh nhau. Cách xử lí như vậy đã thể hiện truyền thống nhân đạo, nhân hậu và bao dung của nhân dân ta.

Câu 3:

Bài thơ “Tâm sự” được rút từ tập thơ “Ra trận” của nhà thơ Tố Hữu:

... Tôi kể ngày xưa chuyện Mị Châu,

Trái tim lầm lỡ để trên đầu.

Nỏ thần vô ý trao tay giặc,

Nên nỗi cơ đồ đắm biển sâu...