Trang chủ > Lớp 10 > Soạn Văn 10 (ngắn nhất) > Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh (trang 168 sgk Ngữ văn 10 tập 1)

Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh (trang 168 sgk Ngữ văn 10 tập 1)

a. Đối tượng và mục đích thuyết minh

- Hội thổi cơm thi tại Đồng Vân:

+ Đối tượng thuyết minh: hội thổi cơm thi tại Đồng Vân.

+ Mục đích thuyết minh: giới thiệu cho người đọc về địa điểm, thời gian và diễn biến của hội thi thổi cơm, và ý nghĩa của lễ hội này đối với đời sống tinh thần của nhân dân lao động vùng đồng bằng Bắc Bộ.

- Bưởi Phúc Trạch:

+ Đối tượng thuyết minh: bưởi Phúc Trạch –là một loại hoa quả ở Hà Tĩnh

+ Mục đích thuyết minh: giúp người đọc có thêm kiến thức về màu sắc, hình dáng, hương vị và những giá trị dinh dưỡng của loại hoa quả này.

b. Ý chính tạo thành nội dung thuyết minh:

- Hội thổi cơm thi tại Đồng Vân:

+ Thời gian và địa điểm diễn ra lễ hội

+ Diễn biến của lễ hội:

• Thi nấu cơm: làm các thủ tục để bắt đầu cuộc thi, lấy lửa trên ngọn cây chuối cao và nấu cơm

• Chấm thi: tiêu chuẩn chấm thi, cách chấm thi cần đảm bảo tính công bằng, chính xác.

- Bưởi Phúc Trạch:

+ Hình dáng bên ngoài

+ Hương vị đặc sắc

+ Sự hấp dẫn và giá trị bổ dưỡng

+ Danh tiếng

c. Cách sắp xếp các ý và cơ sở của cách sắp xếp đó:

- Cách sắp xếp ý:

+ Hội thổi cơm thi tại Đồng Vân: theo trật tự thời gian, xen lẫn với lời kể và lời tả

+ Bưởi Phúc Trạch: quan hệ không gian và quan hệ logic

- Cơ sở của các cách sắp xếp này: do quá trình hình thành và phát triển; do đặc điểm vốn có và thông qua các mối quan hệ khác nhau.

d. Những hình thức kết cấu chủ yếu của văn bản thuyết minh:

- Theo trình tự thời gian

- Theo trình tự không gian

- Theo trình tự logic

- Theo trình tự hỗn hợp

Luyện tập

Câu 1: Nếu thuyết minh bài "Tỏ lòng" (Thuật hoài) của Phạm Ngũ Lão, ta có thể kết cấu như sau:

- Mở bài: Giới thiệu, dẫn dắt vào bài thơ.

- Thân bài:

- Tác giả - vị trí văn học sử

- Tác phẩm:

+ Phân tích chung về tác phẩm, hoàn cảnh ra đời thông qua vốn kiến thức đã có.

+ Đánh giá: - Giá trị nội dung: sức mạnh, hào khí của quân đội nhà Trần, chí làm trai phải theo quan niệm của Nho giáo.

- Giá trị nghệ thuật: sự cô đọng đã đạt tới độ súc tích cao, làm nổi bật tính kì vĩ về không gian, thời gian và con người

+ Bài học nhân sinh cho hậu thế

- Kết bài: Khẳng định vai trò của bài học, tác phẩm đối với người đọc.

Câu 2: Nếu phải thuyết minh một địa điểm di tích, một thắng cảnh của đất nước thì ta có thể giới thiệu các nội dung sau:

- Mở bài: Giới thiệu về cảnh đẹp quê hương để dẫn tới địa danh mình muốn trình bày

- Thân bài:

- Vị trí

- Quang cảnh

- Sự tích, các câu chuyện có liên quan

- Sức hấp dẫn: thu hút lượng khách du lịch cả trong và ngoài nước.

- Giá trị của di tích hay địa danh thắng cảnh: đối với người dân tại địa phương đó, cho cộng đồng và tầm quan trọng của địa danh đó đối với dân tộc.

- Kết bài: Các bảo vệ và phát huy giá trị của địa danh