Trang chủ > Lớp 10 > Soạn Văn 10 (ngắn nhất) > Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ (trích Chinh phụ ngâm) (trang 88 sgk Ngữ văn 10 tập 2)

Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ (trích Chinh phụ ngâm) (trang 88 sgk Ngữ văn 10 tập 2)

- 16 câu đầu: Nỗi cô đơn của người chinh phụ.

- 8 câu còn lại: Nỗi thương nhớ người chồng nơi xa.

Câu 1: Yếu tố ngoại cảnh bộc lộ tâm trạng:

- Hiên vắng (không gian vắng lặng, mênh mang), ngọn đèn (thời gian là đêm khuya).

- Ban đêm tiếng gà eo óc, ban ngày hòe phất phơ.

-> Tô đậm nỗi cô đơn, lẻ bóng.

Câu 2: Các dấu hiệu cho thấy nỗi cô đơn của người chinh phụ:

- Thời gian, không gian, hành động đi đi lại lại trong hiên vắng, ngồi rủ rèm chờ đợi; thức cùng ngọn đèn leo lét trong đêm, hành động gượng gạo, chán chường.

- Từ ngữ trầm buồn: bi thiết, buồn rầu nói chẳng nên lời, đằng đẵng, mối sầu dằng dặc, hương gượng đốt, gương gượng soi, gượng gảy ngón đàn, … Cùng với câu hỏi tu từ: đèn biết chăng?

-> Nỗi cô đơn ghê gớm bủa vây.

Câu 3:

Người chinh phụ thấy đau khổ vì chồng đi chinh chiến sa trường đã mấy năm chưa về, nàng chỉ biết chờ đợi và lo lắng cho sự an nguy của chồng. Niềm tin vào cuộc sống của nàng càng ngày càng mỏng manh hơn. Nguyên nhân sâu xa chính là vì cuộc chiến tranh phi nghĩa kia đã khiến vợ chồng nàng phải chia cách.

Câu 4*: Người chinh phụ hầu như không nói, ngôn ngữ nhân vật chủ yếu là thông qua ngôn ngữ nội tâm, hoặc là ngôn ngữ nửa trực tiếp (vừa nhân vật, vừa tác giả):

- Đèn có biết … bi thiết mà thôi.

- Lòng này gửi gió đông … đau đáu nào xong.

-> Giá trị biểu hiện: cho lời văn thêm sinh động, góp phần làm nổi bật bi kịch tinh thần, tâm thế buồn bã đau đớn da diết, than vãn về hiện thực của người chinh phụ.

Câu 5:

Nhạc điệu của thể thơ song thất lục bát: lên bổng xuống trầm một cách linh hoạt, vừa chắc khỏe, réo rắt của thể thơ thất ngôn lại vừa có sự mềm mại, du dương của thể lục bát.

Luyện tập

- Những biện pháp nghệ thuật tả tâm trạng trong đoạn trích có thể dùng để miêu tả niềm vui hay nỗi buồn của bản thân:

+ Tả ngoại cảnh để thể hiện nội tâm.

+ Tả nội tâm thông qua ngoại hình.

+ Tả nội tâm qua cử chỉ, hành động, điệu bộ và từ ngữ có sắc thái chỉ tâm trạng.