Lầu Hoàng Hạc (Hoàng Hạc lâu) (trang 160 sgk Ngữ văn 10 tập 1)
Bố cục:
+ 6 câu thơ đầu: Khung cảnh tại lầu Hoàng Hạc.
+ 2 câu thơ cuối: Tâm trạng của tác giả trước khung cảnh xung quanh.
Câu 1:
Nhan đề của bài thơ là Lầu Hoàng Hạc nhưng không đơn thuần là chỉ để xác định vị trí của lầu Hoàng Hạc tại “nơi đây”, toàn bài không đề cập đến “lầu”. Tác giả đặt nhan đề như vậy là muốn nhắm đến mối quan hệ giữa con người với con người, giữa thời gian, không gian, giữa tình và cảnh, …
Câu 2:
Tất cả cảnh vật đều đẹp nhưng con người lại thấy buồn bởi vì: trước cảnh sắc tuyệt đẹp ấy, nhà thơ nhận ra rằng bản thân mình còn có những chỗ thiếu sót, còn có khiếm khuyết. Bởi vì thế ông cảm thấy buồn, cảm thấy mình không xứng với cảnh đẹp hoàn mĩ trước mắt này, không xứng với những điều tuyệt mĩ ở thế giới ngoài kia.
Câu 3:
Quả đúng là bài thơ có 56 chữ thì có đến 55 chữ đều là bước "chuẩn bị" cho một chữ "sầu". Chữ sầu đến giống như là một điều tất yếu, là kết quả của một quá trình suy nghĩ, soi ngắm, liên tưởng và tái tê trong lòng của con người. Bởi vì thế mà con người cô đơn đứng tại nơi đây cũng khó mà cảm thấy vui. Không chỉ thế, cảnh vật, thời gian, không gian … và cả tình cảnh đặc biệt của tác giả (khách li hương) lại càng khiến cho nỗi sầu thấm đượm vào lòng người. Chữ sầu trong câu thơ cuối không chỉ là một sự xuất hiện đầy bất ngờ mà nó còn chính là giọt sầu khiến cho cả bát sầu kia tràn ra tất cả và những vấn vương muôn nơi.
Câu 4: Học thuộc lòng bài thơ
Bài trước: Thơ hai-cư của Ba-sô (trang 160 sgk Ngữ văn 10 tập 1) Bài tiếp: Nỗi oán của người phòng khuê (Khuê oán) (trang 162 sgk Ngữ văn 10 tập 1)