Đọc thêm: Lời tiễn dặn (trích Tiễn dặn người yêu) (trang 96 sgk Ngữ văn 10 tập 1)
Câu 1: Diễn biến tâm trạng của chàng trai khi tiễn người yêu về nhà chồng:
- Mặc dù cô gái đã có chồng nhưng chàng trai vẫn gọi cô gái với cái tên yêu thương là “Người đẹp anh yêu” biểu thị tình cảm thủy chung, son sắt, mâu thuẫn với cảnh hiện thực khách quan là cô gái đang trên đường về nhà chồng.
- Tiễn người yêu đi lấy chồng mà chàng trai vẫn không nỡ chia lìa:
“Được nhủ đôi câu, anh mới đành lòng quay lại,
Được dặn đôi lời, anh yêu em mới chịu quay đi”.
- Chàng trai muốn níu giữ cô gái, thậm chí còn cưng nựng con của cô gái và gọi là “con rồng, con phượng” để rồi vỡ òa trong nỗi niềm cảm xúc, ước nguyện của mình:
“Đôi ta yêu nhau, đợi đến tháng Năm lau nở,
Đợi mùa nước đỏ cá về,
Đợi chim tăng ló hót gọi hè.
Không lấy được nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông,
Không lấy được nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi góa bụa về già. ”
- Lời thơ não nùng, ai oán nhưng ẩn chứa quyết tâm sắt đá của 2 người.
Câu 2: Hành động, tâm trạng của cô gái trên đường về nhà chồng:
- Cô gái cũng muốn níu kéo giây phút hai người ở gần nhau:
“Người đẹp anh yêu vừa cất bước theo chồng
Vừa đi vừa ngoảnh lại,
Vừa đi vừa ngoái trông”
- Bước chân càng xa thì trong lòng càng nhớ, càng khắc khoải kỉ niệm bởi vì thế cô gái luôn muốn tìm cho mình cái cớ để đợi chờ chàng trai và cô cũng cảm thấy đau đớn, day dứt, khổ sở khi phải lìa xa.
- Tất cả các hành động, tâm trạng đó chỉ là cảm nhận của chàng trai những điều đó cũng đã chứng tỏ sự đồng vọng của 2 trái tim, 2 con người đều quyến luyến, không muốn xa rời.
Câu 3: Thái độ, cử chỉ ân cần của chàng trai đối dành cho cô gái trong những ngày anh còn lưu lại ở nhà chồng của cô:
- Chàng trai chứng kiến cảnh cô gái bị chồng đánh đập. Anh tiến đến đỡ chị dậy, phủi áo và búi tóc:
“Dậy đi em, dậy đi em ơi!
Dậy rũ áo kẻo bọ,
Dậy phủi áo kẻo lấm!
Đầu bù anh chải cho,
Tóc rối đưa anh búi hộ! ”
- Sau đó chàng trai đi chặt tre để làm thuốc cho cô gái uống cho đỡ đau. Lúc này anh chính là chỗ dựa tinh thần của cô gái, đây cũng là điều mà cô gái cần nhất vào lúc này. Chàng trai cảm thấy xót xa cho cô gái mà mình yêu và quyết tâm sẽ đón cô gái về đoàn tụ với mình.
Câu 4:
- Đoạn trích sử dụng dày đặc câu thơ có sử dụng phép điệp:
“Vừa đi vừa ngoảnh lại
Vừa đi vừa ngoái trông…”
“Chết ba năm hình còn treo đó;
Chết thành sông, vục nước uống mát lòng,
…
Chết thành hồn, chung một mái, song song”
“Yêu nhau, yêu trọn đời gỗ cứng
Yêu nhau, yêu trọn kiếp đến già…”
- Tác giả dân gian đã sử dụng phép điệp kết hợp với những hình ảnh so sánh, ẩn dụ để làm nổi bật sự thủy chung, son sắt của đôi bạn trẻ nhằm khẳng định ý chí và khát khao đoàn tụ không gì thay đổi nổi của chàng trai và cô gái.
Bài trước: Ca dao hài hước (trang 91 sgk Ngữ văn 10 tập 1) Bài tiếp: Luyện tập viết đoạn văn tự sự (trang 97 sgk Ngữ văn 10 tập 1)