Chuyện chức phán sự đền Tản Viên (Tản Viên từ phán sự lục - trích Truyền kì mạn lục) (trang 60 sgk Ngữ văn 10 tập 2)
Ngô Tử Văn vốn là một người sĩ chính trực, khảng khái. Trong làng có một ngôi đền thiêng nổi tiếng. Từ khi có một tên tướng giặc nhà Minh tử trận ở gần ngôi đền, hồn của hắn đã tác oai tác quái. Tức giận, Tử Văn đã châm lửa đốt để trừ hại cho nhân dân. Sau khi đốt đền, Tử Văn bỗng nhiên lên cơn sốt mê man, chàng mơ thấy tên hung thần đòi trả đền và dọa sẽ bắt chàng xuống âm phủ. Thổ thần thể hiện thái độ cảm phục trước hành động chính nghĩa của Tử Văn, mách cho chàng về tội ác và tung tích của tên hung thần và cách đối phó với hắn. Đến đêm, khi bệnh trở nên nặng thêm, Tử Văn nhìn thấy 2 tên quỷ đến dẫn chàng xuống âm phủ. Trước mặt Diêm Vương, Tử Văn đã tố cáo những tội ác của tên tướng giặc nhà Minh để hắn bị trừng trị. Thổ thần từ đó được phục chức, lính đưa Tử Văn về trần gian. Một tháng sau, Thổ thần tiến cử Tử Văn làm chức phán sự đền Tản Viên để tạ ơn.
Bố cục chia thành 4 phần:
- Phần 1 - (từ đầu …không cần gì cả): Tử Văn đốt đền.
- Phần 2 - (tiếp…khó lòng thoát nạn): Tử Văn với Thổ công và viên Bách hộ họ Thôi.
- Phần 3 - (tiếp…sai lính đưa Tử Văn về): Tử Văn thắng kiện dưới âm phủ.
- Phần 4 - (còn lại): Tử Văn được tiến cử chức phán sự đền Tản Viên.
Câu 1: Ý kiến đúng là B + D.
- Ý (A) không đúng vì hành động của Tử Văn là vì thấy sự gian tà hoành hành dân làng thì không chịu được chứ không phải là việc làm động chạm thần linh.
- Ý (B)và (D) đúng vì truyện đã giới thiệu về Tử Văn có tính cách khảng khái, cương trực, nóng nảy, và diệt trừ hồn ma tên giặc cũng chính là diệt trừ kẻ thù của nhân dân, đất nước -> tinh thần dân tộc.
- Ý (C) không chính xác vì việc Tử Văn tắm gội sạch sẽ, khấn trời rồi mới châm lửa đốt đền, điều đó đã chứng tỏ rằng chàng đã suy xét kĩ lưỡng chứ không phải là tuổi trẻ hiếu thắng.
Câu 2: Ý kiến đúng là tất cả các ý A, B, C, D.
A. Có một thế giới khác: thế giới cai trị của Diêm Vương phán xét mọi việc một cách công bằng.
B. Khát vọng công lí: Diêm Vương mang lại công lí cho người bị oan.
C. Đẩy xung đột kịch: nhân vật chính có dịp thể hiện tính cách, bản lĩnh, khắc sâu tư tưởng truyện.
D. Khuyên răn con người không nên làm điều ác để không bị trừng phạt, dũng cảm đứng lên làm điều đúng đắn.
Câu 3:
Ngô Tử Văn được nhậm chức phán sự ở đền Tản Viên đã cho thấy sự đền đáp công ơn xứng đáng với con người dũng cảm, dám đứng lên đấu tranh chống cái ác. Tử Văn chính là biểu tượng cho công lí là con người dũng cảm, cương trực. Đây cũng chính là khát vọng công lí của nhân dân. Cũng chính là sự khích lệ mọi người chống lại cái ác.
Câu 4: Nghệ thuật kể chuyện đặc sắc và hấp dẫn:
- Yếu tố kì ảo được sử dụng dày đặc, xen chuyện người, thần, ma, trần gian, địa ngục…
- Cốt truyện kết cấu chặt chẽ, lo-gic, giàu kịch tính.
- Cách dẫn truyện có cao trào, khéo léo, biến hóa, có thắt mở nút.
Câu 5:
Chủ đề truyện: Đề cao tinh thần cương trực, khảng khái, dám đứng lên đấu tranh chống lại cái ác của Ngô Tử Văn, một người có trí thức. Đồng thời bày tỏ niềm tin vào công lí, chính nghĩa nhất định sẽ thắng gian tà.
Luyện tập
Câu 1: Ý kiến về đoạn kết truyện:
- Đồng tình vì đó là cái kết đẹp và có hậu, thể hiện được khát vọng công lí của nhân dân ta: chính nghĩa luôn chiến thắng gian tà.
- Nếu không đồng tình thì hãy đưa ra một cách kết khác.
Câu 2: Phần tóm tắt xem ở phần đầu bài soạn.
Bài trước: Viết bài làm văn số 5: Văn thuyết minh (trang 52 sgk Ngữ văn 10 tập 2) Bài tiếp: Luyện tập viết đoạn văn thuyết minh (trang 62 sgk Ngữ văn 10 tập 2)