Trang chủ > Lớp 10 > Soạn Văn 10 (ngắn nhất) > Cảm xúc mùa thu (Thu hứng) (trang 147 sgk Ngữ văn 10 tập 1)

Cảm xúc mùa thu (Thu hứng) (trang 147 sgk Ngữ văn 10 tập 1)

Câu 1:

- Bài thơ có thể chia thành 2 phần

+ Phần 1 - (4 câu đầu): miêu tả cảnh mùa thu

+ Phần 2 - (4 câu thơ sau): cảm hứng của nhà thơ khi cảnh thu về trên đất khách

Sở dĩ chia bài thơ làm 2 phần như vậy bởi vì: 2 phần này có tính chất độc lập nhất định (4 câu đầu thiên về miêu tả cảnh, 4 câu sau lại thiên về tả tình). Chính bởi vì lí do này nên dù đây là một bài thơ được viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật nhưng ta vẫn có thể chia thành 2 phần để phân tích, tìm hiểu.

Câu 2:

- Tầm nhìn từ 4 câu đầu đến 4 câu sau có sự thay đổi:

+ 4 câu đầu: là không gian trong tầm nhìn xa (rừng phong), là cảnh mùa thu “ngậm” (hàm) tình thu

+ 4 câu sau: từ không gian xa rút về không gian cận kề (con thuyền, khóm cúc) để rồi sau đó thực cảnh nhập vào tâm cảnh.

- Lí giải sự thay đổi đó: vì sự thay đổi của thời gian nên tầm nhìn cũng có sự thay đổi. Chiều dần buông, tầm nhìn của con người dần dần bị thu hẹp. Thêm vào đó, để phù hợp với tứ thơ lần từ cảnh tới tình thì không gian từ rộng lớn, bao la cũng rút về thành thứ không gian nội tâm.

Câu 3:

- Mối quan hệ giữa 4 câu đầu và 4 câu sau: cả 2 cùng góp phần tạo thành một bức tranh mùa thu trầm hùng và bi tráng, 4 câu thơ đầu miêu tả về cảnh vật mùa thu ở một không gian rộng, 4 câu sau là miêu tả cảnh thu trong một không gian hẹp. Nó cũng biểu thị mối quan hệ trong sự vận hành của tứ thơ là đi từ cảnh vật đến tình, cảnh khởi sinh tình và tình thấm đẫm vào cảnh.

- Mối quan hệ giữa nhan đề và toàn bài: Bài thơ có nhan đề là 'Thu hứng' (cảm xúc mùa thu). Do đó cả bài thơ, từ hình ảnh tới câu chữ đều chuyển tải tình cảm của nhà thơ trước cảnh sắc mùa thu. 4 câu thơ đầu dù miêu tả về cảnh mùa thu nhưng ẩn chứa trong đó là nỗi u uất của lòng nhà thơ, 4 câu sau là tâm sự của nhà thơ nhưng lại thấm đẫm vào cảnh, từ tình mà cảm cảnh tạo nên 2 hình ảnh gợi buồn đến ám ảnh.

Luyện tập

Câu 1:

Bản dịch thơ cơ bản đã bộc lộ được tinh thần khá sắc sảo của bài thơ. Bản dịch có thể được xem là khá đạt. Tuy nhiên cũng có chỗ dịch chưa sát thậm chí còn có phần khác hẳn so với bản dịch nghĩa và phiên âm. Ở câu đầu, bản dịch thơ không thể chuyển tải được ý nghĩa của từ “điêu thương” – đây là một tính từ nhưng đã được động từ hóa (làm tiêu điều). Chính vì thế ở trong bản phiên âm nó có nghĩa rất mạnh – chỉ rừng phong bị sương móc tàn phá rất khắc nghiệt . Chữ “thẳm” trong câu 3 (bản dịch) chưa được sát nghĩa. Đồng thời nó cũng khiến cho âm hưởng của bài thơ trầm xuống. Câu 5, bản dịch bỏ bớt đi chữ “lưỡng khai” – là 1 từ quan trọng của bản phiên âm – nhấn mạnh số lần lặp lại. Cũng như vậy ở câu 6, chữ “cô” chưa dịch được khiến cho câu thơ chưa thật sự bộc lộ được nỗi lòng của kẻ li hương.

Câu 2:

Chữ “lệ” trong câu thơ thứ 5 có rất nhiều cách hiểu. Ta có thể hiểu được là nước mắt hoa cúc nhưng trong bản nguyên tác chữ Hán hoa cúc nở 2 lần, tác giả đã so sánh các cánh hoa cúc với những giọt nước mắt nên mới nói là hoa cúc 2 lần nhỏ lệ. Ta cũng có thể hiểu 2 lần hoa cúc nở cũng là 2 lần nhà thơ rơi lệ (nhà thơ đã xa quê hương 2 năm)

Câu 3: Học thuộc bài thơ