Bài 66: Tổng kết toàn cấp - Sinh học 12 nâng cao

Tế bào chất và bào quan

- Mạng lưới nội chất

- Mạng lưới nội chất có hạt

- Bộ máy Gôngi

- Ti thể

- Lục lạp

- Trung tử

- Không bào

- Vi sợi, vi ống

- Chuyển hóa cacbonhiđrat, lipit

- Tổng hợp protein

- Đóng gói sản phẩm protein, glicoprotein

- Hô hấp hiếu khí

- Quang hợp

- Tạo sao phân bào

- Tạo sức trương, tích lũy các chất

- Nâng đỡ, vận động

- Có

- Có

- Có

- Có

- Có lục lạp (quang tự dưỡng)

- Không

- Có phổ biến

- Ít khi có

- Có

- Có

- Có

- Có

- Không có lục lạp (dị dưỡng)

- Có

- Ít khi có

- Phổ biến

Nhân tế bào

- Màng nhân

- NST

- Nhân con

- Bộ máy phân bào

- Trao đổi chất giữa nhân và tế bào chất

- Chứa thông tin di truyền

- Cung cấp riboxom

- Phân chia nhiễm sắc thể con về hai tế bào con

- Có

- Có

- Có thoi phân bào

- Phân tế bào chất bằng vách ngang

- Có

- Có

- Có thoi phân bào và sao phân bào

- Phân tế bào chất bằng eo thắt

- Hóa tự dưỡng

- Hóa dị dưỡng

- Quang tự dưỡng

- Quang dị dưỡng

- Vi khuẩn nitrat hóa

- E. coli

- Vi khuẩn lam

- Vi khuẩn tía

- Sinh trưởng nhanh, tăng nhanh số lượng tế bào trong quần thể theo đơn vị thời gian

- Vi khuẩn E. coli tăng gấp đôi số lượng tế bào qua 20 phút trong môi trường nuôi cấy liên tục

- Phân đôi

- Nảy chồi và tạo bào tử

- E. coli

- Xạ khuẩn

Có lợi hoặc có hại

- Có lợi

- Có hại

- Sử dụng trong công nghiệp lên men, công nghiệp điều chế kháng sinh, vacxin …

- Gây bệnh cho cây trồng, vật nuôi và con người

- Sản xuất bia, rượu, sữa chua, tương, muỗi dưa cà…

- Virut gây bệnh khảm lá ở thuốc lá, cà chua.

Virut HIV gây bệnh AIDS ở người.

Vi khuẩn tả gây bệnh tả,

Vi khuẩn lao gây bệnh lao ở người.

Thực vật sử dụng năng lượng thông qua phân tử ATP. Quá trình hô hấp là quá trình chuyển hóa năng lượng tích trong chất hữu cơ (do quang hợp tạo nên) thành năng lượng tích trong ATP, gồm quá trình đường phân: phân giải glucozo thành axit piruvic. Năng lượng được giải phóng được tích vào 2 phân tử ATP. Đường phân xảy ra trong tế bào chất và không cần O₂. Quá trình hô hấp hiếu khí cần đến O₂ và xảy ra trong ti thể, thông qua chu trình Crep và dãy chuyền điện tử. Hệ số chuyển hóa năng lượng là 36 ATP.

C₆H₁₂O₆ + 6O₂ → 6H₂O + 6CO₂ + năng lượng

Thực vật trao đổi khí O₂ và CO₂ chủ yếu qua khí khổng.

Động vật sử dụng năng lượng thông qua phân tử ATP. Quá trình hô hấp là quá trình chuyển hóa năng lượng tích lũy trong chất hữu cơ (do động vật lấy từ thức ăn) thành năng lượng tích trong ATP. Quá trình hô hấp diễn ra tương tự như ở thực vật gồm giai đoạn đường phân (kị khí) diễn ra trong tế bào chất và hô hấp hiếu khí diễn ra trong ti thể được gọi là hô hấp trong (hô hấp tế bào).

Công thức chung của hô hấp:

C₆H₁₂O₆ + 6O₂ → 6H₂O + 6CO₂ + năng lượng

Đối với động vật, sự hô hấp ngoài là quá trình trao đổi khí (thu nhận O₂ và thải CO₂) giữa cơ quan hô hấp và vận chuyển CO₂ và O₂ từ cơ quan hô hấp đến tế bào thông qua dòng máu và dịch mô.

Quá trình quang hợp ở thực vật là quá trình chuyển hóa quang năng thành năng lượng dự trữ trong các chất hữu cơ. Quang hợp được thực hiện ở các bộ phận xanh của cây (chủ yếu là lá cây) nơi có các tế bào mang các lục lạp chưa sắc tố diệp lục (clorophin). Pha sáng của quang hợp chuyển hóa quang năng thành năng lượng tích trong ATP và NADPH diễn ra trong màng tilacoit của lục lạp. Pha tối của quang hợp diễn ra trong chất nền lục lạp với sự sử dụng năng lượng từ ATP và NADPH để khử CO₂ và chuyển hóa thành glucozo (chu trình Canvin).

Công thức chung cho quang hợp:

6CO₂ + 6H₂O → C₆H₁₂O₆ + 6O₂

Cây trưởng thành ra hoa kết trái.

Gà trống trưởng thành mọc lông sặc sỡ, mọc mào, có cựa, …

+ Hoocmôn kích thích sinh trưởng: auxin, giberelin, xitokinin.

+ Hoocmôn kìm hãm sinh trưởng: axit abxixic, etilen, …

+ Hoocmôn kích thích ra hoa: florigen…

+ Hoocmôn kích thích sinh trưởng: GH, tiroxin…

+ Hoocmôn gây biến thái: ecdixon, juvenin.

+ Hoocmôn điều hòa sinh sản: FSH, LH, osrogen, testosterone.

- Tiến hóa hóa học

- Tiến hóa tiền sinh học

- Tiến hóa sinh học

- Người tối cổ

- Người cổ

- Người hiện đại

- Tiến hóa hóa học

- Tiến hóa tiền sinh học

- Tiến hóa sinh học

- Hình thành các chất hữu cơ đơn giản từ các chất vô cơ dưới tác động của tác nhân tự nhiên.

- Hình thành các đại phân tử (protêin, axit nuclêic) từ các đơn phân hữu cơ đơn giản (axit amin, nuclêôtit).

- Hình thành tế bào nguyên thủy từ các đại phân tử và màng sinh học.

- Người tối cổ

- Người cổ

- Người hiện đại

- Chuyển đời sống từ trên cây xuống mặt đất. Đã đứng thẳng, đi bằng 2 chân nhưng vẫn khom về phía trước. Não bộ lớn hơn vượn người. Chưa biết chế tạo công cụ.

- Đã có tư thế đứng thẳng, đi bằng 2 chân. Não bộ lớn. Đã biết chế tạo công cụ. Có tiếng nói. Biết dùng lửa. Bắt đầu có nền văn hóa.

- Đã có đầy đủ đặc điểm như người hiện nay. Thuộc một loài homo sapiens. Phân hóa thành nhiều chủng tộc phân bố khắp các châu lục.

- Thay đổi điều kiện môi trường.

- Thay đổi chức năng hoạt động cơ quan.

- Biến dị cá thể trong quần thể.

- Chọn lọc tự nhiên.

- Quá trình đột biến

- Di nhập gen

- Phiêu bạt gen

- Giao phối

- Chọn lọc tự nhiên

- Cơ chế cách li.

- Ngày càng đa dạng

- Tổ chức càng cao

- Thích nghi càng hợp lí.

- Có các đặc trưng về mật độ, tỉ lệ giới tính, thành phần tuổi…

- Các cá thể có mối quan hệ sinh thái hỗ trợ hoặc cạnh tranh

- Số lượng cá thể có thể biến động có hoặc không theo chu kì, thường được điều chỉnh ở mức cân bằng.

- Có các tính chất cơ bản về số lượng và thành phần các loài; luôn có sự khống chế tạo nên sự cân bằng sinh học về số lượng cá thể.

- Sự thay thế kế tiếp nhau của các quần xã theo thời gian là diễn thế sinh thái.

- Có nhiều mối quan hệ, nhưng quan trọng là về mặt dinh dưỡng thông qua chuỗi và lưới thức ăn.

- Dòng năng lượng trong hệ sinh thái được vận chuyển qua các bậc dinh dưỡng của các chuỗi thức ăn: SV sản xuất → SV tiêu thụ → SV phân giải.