Trang chủ > Lớp 12 > Giải BT Sinh học 12 nâng cao > Bài 56: Các mối quan hệ giữa các loài trong quần xã - Sinh học 12 nâng cao

Bài 56: Các mối quan hệ giữa các loài trong quần xã - Sinh học 12 nâng cao

Phần 1: Câu hỏi thảo luận

Câu hỏi Sinh 12 nâng cao Bài 56 trang 232: Em hãy tìm một vài ví dụ tương tự về quan hệ hợp tác của các loài trong thiên nhiên.

Trả lời:

- Chim sáo kiếm mồi trên thân các loài thú móng guốc (ngựa vằn, lạc đà, trâu bò) sống ở đồng cỏ: chim tìm được thức ăn, còn thú ăn cỏ thoát khỏi các vật kí sinh trên da.

- Cá con làm vệ sinh cho cá lịch biển: cá con có nguồn thức ăn là các vật kí sinh, đôi khi nó còn chui vào miệng cá để tìm thức ăn thừa còn bám trên kẽ răng, cá lịch tuy là cá dữ nhưng chúng không hề ăn thịt những người bạn của mình.

Phần 2: Câu hỏi và bài tập

Bài 1 trang 236 sgk Sinh học 12 nâng cao: Em hãy cho biết các mối quan hệ giữa các loài trong quần xã được chia thành mấy nhóm lớn. Mỗi nhóm gồm những mối quan hệ nào?

Trả lời:

Mối quan hệ giữa các loài trong quần xã được chia thành 2 nhóm lớn, đó là nhóm có quan hệ hỗ trợ và nhóm có quan hệ đối kháng. Cụ thể:

- Quan hệ hỗ trợ gồm: quan hệ hội sinh, quan hệ hợp tác, quan hệ cộng sinh.

- Quan hệ đối kháng gồm: quan hệ ức chế - cảm nhiễm, quan hệ cạnh tranh giữa các loài và phân li ổ sinh thái, quan hệ con mồi – vật ăn thịt và vật chủ - vật kí sinh.

Bài 2 trang 236: Em hãy tìm các ví dụ để mô tả đặc điểm từng mối quan hệ giữa 2 loài.

Trả lời:

* Các mối quan hệ hỗ trợ:

- Quan hệ hội sinh là quan hệ trong đó loài sống hội sinh có lợi, loài được hội sinh không có lợi nhưng cũng không bị hại.

Ví dụ: Giun biển với các loài động vật khác (với 13 loài động vật nhỏ như cá bống, cua, giun nhiều tơ…) sống chung với nhau, giun biển chẳng mất gì, nhưng đem lại lợi ích cho loài sống chung với nó (chúng có chỗ ẩn nấp, kiếm thức ăn thừa và phân của chủ để sống).

- Quan hệ hợp tác là quan hệ mà trong đó hai loài sống chung với nhau nhưng không bắt buộc, chúng đều mang lại lợi ích cho nhau.

Ví dụ: Chim nhỏ kiếm mồi trên thân các loài thú móng guốc sống ở đồng cỏ.

- Quan hệ cộng sinh là quan hệ trong đó hai loài bắt buộc phải sống với nhau, đều mang lợi ích cho nhau.

Ví dụ: Động vật nguyên sinh sống trong ruột mối. Động vật nguyên sinh có enzim xenlulaza phân giải xenlulozơ thành đường để nuôi sống cả hai.

* Các mối quan hệ đối kháng:

- Quan hệ ức chế - cảm nhiễm là quan hệ trong đó một loài sống bình thường nhưng gây hại cho loài sống chung với nó.

Ví dụ: Nhiều loài tảo biển khi nở hoa, gây ra thủy triều đỏ làm cho hàng loạt động vật không xương sống, cá và chim chết vì nhiễm độc trực tiếp hoặc gián tiếp.

- Quan hệ cạnh tranh giữa hai loài và sự phân li ổ sinh thái: hai loài chung nguồn sống thường cạnh tranh với nhau, trong đó cả hai loài đều kìm hãm sự phát triển của nhau.

Ví dụ: Cây trồng cạnh tranh với cỏ dại về chất dinh dưỡng và nơi ở.

- Quan hệ vật ăn thịt – con mồi là quan hệ trong đó vật ăn thịt có lợi, con mồi bị hại.

Ví dụ: Mèo rừng – thỏ rừng, hổ - nai.

- Quan hệ vật chủ - vật kí sinh là mối quan hệ trong đó vật chủ bị hại, vật kí sinh có lợi.

Ví dụ: dây tơ hồng trên tán cây trong rừng.

Bài 3 trang 236: Vì sao có thể nói cạnh tranh là một trong những động lực chủ yếu của quá trình tiến hóa?

Trả lời:

Cạnh tranh là một trong những động lực chủ yếu của quá trình tiến hóa vì:

- Trong cạnh tranh, các loài có sự biến đổi về hình thái, các đặc tính sinh lí, sinh thái để chiến thắng hoặc tránh khỏi thua cuộc.

- Cạnh tranh thường xuyên xảy ra trong lịch sử tiến hóa của các loài, do đó chỉ những loài có ưu thế về các đặc điểm hình thái, sinh lí mới có thể tồn tại và phát triển hưng thịnh được.

Bài 4 trang 236: Em hãy chọn đáp án trả lời đúng. Dây tơ hồng trên các tán cây trong rừng là ví dụ về mối quan hệ nào?

A. Cộng sinh.

B. Cạnh tranh.

C. Kí sinh.

D. Hội sinh.

Trả lời:

Đáp án đúng là C. Kí sinh.