Soạn bài: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ (trang 14 sgk Ngữ văn 10 tập 1)
Câu 1:
a, Hoạt động giao tiếp trong văn bản là cuộc hội thoại diễn ra giữa các nhân vật giao tiếp là: Vua Trần và các bô lão.
- Các nhân vật trong hoạt động giao tiếp này có mối quan hệ: Vua (bề trên) – tôi (bề dưới).
- Cương vị của các nhân vật giao tiếp cũng có sự khác nhau:
+ Vua là người lãnh đạo tối cao của một đất nước.
+ Các bô lão là đại diện cho các tầng lớp nhân dân.
b. Trong hoạt động giao tiếp ở trên, các nhân vật giao tiếp có sự đổi vai (vai người nghe, vai người nói) cho nhau như sau:
- Vua Trần hỏi 2 lần, các vị bô lão đáp 2 lần.
- Cụ thể: Vua trình bày mối hiểm nguy của đất nước khi bị quân Mông Cổ lăm le muốn xâm chiếm và hỏi cách xử lí. Các vị bô lão đề nghị đánh. Vua hỏi lại: “Nên hòa hay nên đánh? ” Các bô lão đã đồng thanh khẳng định: “Đánh! Đánh! ”.
c. Hoàn cảnh giao tiếp:
- Địa điểm: điện Diên Hồng.
- Thời gian: Vào thế kỉ thứ XIII, khi quân Nguyên - Mông đang đe dọa xâm chiếm nước ta.
- Sự kiện lịch sử: Quân Nguyên Mông sang xâm lược lãnh thổ Việt Nam lần thứ hai.
d. Hoạt động giao tiếp trên hướng tới nội dung:
- Bàn bạc và thảo luận để tìm ra sách lược đối phó với kẻ thù.
- Vua đưa ra tình hình cụ thể: thế giặc rất mạnh, nhưng các vị bô lão vẫn khẳng định đánh.
e. Cuộc giao tiếp trên có mục đích:
- Bàn bạc đưa ra sách lược để đối phó với kẻ thù.
- Mọi người đều cùng quyết tâm đánh giặc, cuộc giao tiếp này đã đạt được mục đích.
Câu 2:
a. Các nhân vật giao tiếp:
- Người viết SGK: có vốn sống sâu rộng (có thể là đã lớn tuổi), có trình độ hiểu biết thâm sâu về văn học.
- Người tiếp nhận SGK: giáo viên và học sinh lớp 10 trên phạm vi toàn quốc.
b. Hoàn cảnh giao tiếp: được tiến hành theo kế hoạch, có tổ chức, nội dung dựa trên chương trình đào tạo. Nó được thực hiện trong bối cảnh chung của nền giáo dục quốc dân.
c. Nội dung giao tiếp thuộc lĩnh vực khoa học xã hội, cụ thể là những kiến thức về Văn học.
- Đề tài: Tổng quan văn học Việt Nam.
- Những vấn đề cơ bản:
+ Các bộ phận cơ bản cấu thành của văn học Việt Nam.
+ Tóm tắt tiến trình phát triển của lịch sử văn học.
+ Con người Việt Nam thông qua văn học.
d. Mục đích của các hoạt động giao tiếp:
- Xét từ phía người viết: Cung cấp những tri thức một cách tổng quan về nền văn học Việt Nam.
- Xét từ phía người tiếp nhận: Tiếp thu các kiến thức về văn học Việt Nam.
e. Đặc điểm nổi bật về ngôn ngữ: Sử dụng nhiều từ ngữ thuộc ngành khoa học Ngữ văn.
Cách tổ chức văn bản: kết cấu thành nhiều phần và có mục mạch lạc, rõ ràng; các đề mục lớn, nhỏ; các luận điểm, … đều được đánh dấu và trình bày một cách rõ ràng sáng rõ.
Bài trước: Soạn bài: Tổng quan văn học Việt Nam (trang 13 sgk Ngữ văn 10 tập 1) Bài tiếp: Soạn bài: Khái quát văn học dân gian Việt Nam (trang 19 sgk Ngữ văn 10 tập 1)