Trang chủ > Lớp 10 > Soạn văn 10 (siêu ngắn) > Soạn bài: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ (tiếp theo) (trang 20 sgk Ngữ văn 10 tập 1)

Soạn bài: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ (tiếp theo) (trang 20 sgk Ngữ văn 10 tập 1)

Câu 1:

Bài ca dao:

Đêm trăng thanh anh mới hỏi nàng:

- Tre non đủ lá đan sàng nên chăng?

a. Nhân vật giao tiếp trong bài ca dao ở trên là một chàng trai và một cô gái đang ở độ tuổi thanh niên và chưa kết hôn.

b. Thời điểm: đêm trăng sáng, thanh vắng. Thời gian đó rất thích hợp với các câu chuyện tâm tình của các đôi thanh niên nam nữ.

c. Nhân vật “anh” chọn cách nói bóng gió ví von của ca dao để “đặt vấn đề”. Vì thế chuyện “tre non đủ lá” và chuyện “đan sàng” trên thực chất chỉ việc để nói rằng họ đã đến tuổi trưởng thành và (lúc này) đến lúc tính chuyện kết duyên vợ chồng. Như vậy mục đích của lời nói của nhân vật “anh” chính là lời ướm hỏi, tỏ tình.

d. Chuyện “tre non đủ lá” và chuyện “đan sàng” chính là ẩn ý cho chuyện “trai lớn dựng vợ, gái lớn gả chồng”, cũng vì thế cách nói của chàng trai là phù hợp với nội dung và mục đích giao tiếp. Cách nói này vừa giàu sắc thái tình cảm, vừa có hình ảnh lại vừa sâu sắc, tế nhị, nên dễ thuyết phục và làm rung động người nghe.

Câu 2:

a. Các hành động nói cụ thể trong cuộc giao tiếp: Chào, nói, thưa.

Mục đích để chào hỏi và trao đổi thông tin.

b. Trong lời của nhân vật ông già, tuy cả 3 câu đều mang hình thức hỏi nhưng thực tế chỉ có câu thứ ba (Bố cháu có gửi pin đài lên cho ông không? ) mới có mục đích để hỏi. Những câu còn lại lần lượt được sử dụng với mục đích để chào và để khen ngợi (A Cổ hả? Lớn tướng rồi nhỉ? )

c. Lời nói của 2 nhân vật giao tiếp đã thể hiện rõ tình cảm và mối quan hệ của hai người. A Cổ kính mến ông già. Ngược lại, người ông cũng biểu thị thái độ yêu quý và trìu mến đối với A Cổ.

Câu 3:

a, - Khi làm bài thơ này, tác giả Hồ Xuân Hương đã “giao tiếp” người đọc về vấn đề: Thân phận của những người phụ nữ sống trong xã hội xưa nói chung và số phận của bản thân tác giả nói riêng.

- Mục đích làm bài thơ của Hồ Xuân Hương: tác giả muốn ca ngợi vẻ đẹp bên ngoài và khẳng định phẩm chất cao đẹp, trong sáng trong tâm hồn của người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa.

- Tác giả đã sử dụng hình tượng “chiếc bánh trôi” và dùng khá nhiều từ ngữ hàm súc (trắng, tròn, bảy nổi ba chìm, tấm lòng son, …).

b, Để lĩnh hội được ý nghĩa của bài thơ, người đọc cần phải căn cứ vào những phương tiện ngôn ngữ:

- Từ “Trắng”, “tròn”: ý nói về vẻ đẹp hình thể của người phụ nữ với làn da trắng, thân hình đầy đặn, có tâm hồn hiền hậu và trong sáng.

- Thành ngữ “bảy nổi ba chìm”: số phận vất vả, gian truân và sự xô đẩy của dòng đời.

- Cụm từ “tấm lòng son”: khẳng định đức hạnh và phẩm chất cao đẹp, tâm hồn trong sáng của người phụ nữ sống trong xã hội xưa.

Câu 4:

Có thể tham khảo một bản thông báo sau đây:

Thông báo

Nhân kỉ niệm ngày Môi trường thế giới, trường THPT… tổ chức một buổi tổng dọn vệ sinh toàn trường:

- Thời gian làm việc: Từ 8h đến 11h00 phút ngày…tháng…năm…

- Nội dung công việc: Phát quang cỏ dại, vun xới và chăm sóc các gốc cây, bồn hoa thuộc phạm vi quản lý của nhà trường, nhặt rác thải.

- Lực lượng tham gia: Toàn thể đoàn viên và thanh niên trong trường

- Dụng cụ: Mỗi lớp chuẩn bị 1/3 cuốc xẻng; 1/3 chổi; còn lại mang túi đựng rác, dao to, …

- Phân công cụ thể: các chi đoàn nhận phân công công việc cụ thể tại văn phòng Đoàn trường

- Công tác quản lí: BCH Đoàn trường cùng giáo viên chủ nhiệm các lớp quan tâm, nhắc nhở và đôn đốc học sinh.

Nhà trường kêu gọi toàn thể các chi đoàn cùng nhiệt liệt hưởng ứng và tích cực tham gia buổi tổng dọn vệ sinh này.

Ngày…tháng…năm

Ban giám hiệu nhà trường.

Câu 5:

Những nhân tố giao tiếp thông qua bức thư của Hồ Chí Minh:

a. Nhân vật giao tiếp

- Người viết thư: Bác Hồ - Chủ tịch nước.

- Người tiếp nhận: Học sinh trên toàn đất nước Việt Nam.

b. Hoàn cảnh giao tiếp: Tháng 9 năm 1945, khi đất nước mới giành được độc lập, Bác Hồ đã viết bức thư gửi tới các em học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa.

c. Nội dung của bức thư:

- Bức thư nói đến niềm vui sướng của người viết khi được nhìn thấy học sinh được hưởng nền giáo dục mới trong độc lập, tự do.

- Thư nói đến nhiệm vụ và trách nhiệm của lứa tuổi học sinh đối với đất nước.

- Thể hiện lời chúc của bác tới các em học sinh.

d. Cách viết thư: Bức thư Bác viết có lời lẽ thân tình, gần gũi, nhưng cũng rất nghiêm túc. Cũng chính vì thế mà nó vừa như lời động viên khích lệ vừa là lời nhắc nhở về ý thức trách nhiệm của mỗi người học sinh đối với tương lai của đất nước mình.