Dạng 6: Phenol phản ứng với kim loại kiềm và dung dịch kiềm - Chuyên đề Hóa 11

A. Phương pháp giải & Ví dụ minh họa

I. Phương pháp giải

Xác định công thức cấu tạo của hợp chất phenol dựa vào số nhóm OH liên kết vào vòng benzen hoặc nhánh

TQ: Cho H/C thơm A (không chứa axit, este) tác dụng với NaOH, Na

Nếu A: - Có n nhóm OH trên vòng benzen và m nhóm OH trên nhánh:

2R (OH)_n+m + 2 (n+m)Na → 2R (ONa)_n+m + (n+m)H₂

n_H2/n_A = (n+m)/2 → (n+m) là số nhóm OH

Chỉ có n nhóm OH trên vòng benzen phản ứng với NaOH

R (OH)_n+m + nNaOH R (OH)_m(ONa)_n + nH₂O → Từ phản ứng này ta tìm được n, rồi tìm m.

II. Ví dụ minh họa

Bài 1: Hỗn hợp X gồm phenol và ancol etylic. Cho 14g hỗn hợp tác dụng với natri dư thấy có 2,24 lít khí thoát ra (đktc).

a. Tính % khối lượng của các chất trong hỗn hợp.

b. Nếu cho 14 g X tác dụng với dung dịch brom thì có bao nhiêu gam kết tủa.

Bài giải:

a. C₆H₅OH + Na → C₆H₅ONa + 1/2 H₂

x x/2

C₂H₅OH + Na → C₂H₅ONa + 1/2 H₂

y y/2

Theo bài ra ta có:

%C₂H₅OH = 32,86%

b. C₆H₅OH + 3Br₂ → C₆H₂Br₃OH + 3HBr

Khối lượng kết tủa = 0,1.331= 33,1 (gam)

Bài 2: Cho hỗn hợp X gồm etanol và phenol tác dụng với natri (dư) thu được 3,36 lít khí hi đro (đktc). Nếu hỗn hợp X trên tác dụng với nước brom vừa đủ, thu được 19,86 gam kết tủa trắng 2,4,6-tribromphenol. Thành phần phần trăm theo khối lượng của phenol trong hỗn hợp là bao nhiêu?

Bài giải:

B. Bài tập trắc nghiệm

Bài 1: Một hỗn hợp gồm 25 gam phenol và benzen khi cho tác dụng với dung dịch NaOH dư thấy tách ra 2 lớp chất lỏng phân cách, lớp chất lỏng phía trên có thể tích 19,5 ml và có khối lượng riêng là 0,8g/ml. Khối lượng phenol trong hỗn hợp ban đầu là

A. 9,4 gam B. 0,625 gam C. 24,375 gam D. 15,6 gam

Bài 2: Cho m gam hỗn hợp X gồm phenol và etanol phản ứng hoàn toàn với natri (dư), thu được 2,24 lít khí H₂ (đktc). Mặt khác, để phản ứng hoàn toàn với m gam X cần 100 ml dung dịch NaOH 1M. Giá trị của m là?

A. 7,0 B. 21,0 C. 14,0 D. 10,5.