I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức
Giúp học sinh nắm được
• Thời Đinh - Tiền Lê, bộ máy nhà nước đã xây dựng tương đối hoàn chỉnh, không còn đơn giản
• Nhà Tống tiến hành chiến tranh xâm lược và bị quân ta đánh bại.
2. Thái độ
• Lòng tự hào, tự tôn dân tộc.
• Biết ơn các anh hùng có công xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
• Giáo dục học sinh biết bảo vệ môi trường vùng đất ven biển không những có ý nghĩa về măt quân sự mà ngày nay còn phát triển kinh tế và đời sống con người.
3. Kĩ năng
• Bồi dưỡng kĩ năng vẽ sơ đồ, lập biểu đồ trong quá trình học bài.
4. Định hướng phát triển năng lực
- Năng lực chung: Giải quyết vấn đề, quan sát, nhận xét, đánh giá.
- Năng lực chuyên biệt: Năng lực đánh giá, nhận xét nhân vật lịch sử, trình bày lược đồ, vẽ sơ đồ.
II. Phương pháp dạy học
III. Phương tiện
IV. Chuẩn bị
1. Chuẩn bị của giáo viên
• Lược đồ cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống Tống.
• Tranh ảnh và tài liệu lịch sử.
2. Chuẩn bị của học sinh
Soạn bài mới
V. Tiến trình dạy học
1. Ổn định tổ chức
Ổn định lớp.
2. Kiểm tra bài cũ
• Hãy vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước thời Ngô?
• Đinh Bộ Lĩnh đã làm gì để thống nhất đất nước?
• Hãy nêu công lao của Ngô Quyền và Đinh Bộ Lĩnh?
3. Bài mới
3.1. Hoạt động khởi động
1 Mục Tiêu:
Giáo viên đưa lược đồ 12 sứ quân, yêu cầu học sinh quan sát và trả lời:
- Em hãy quan sát lược đồ và cho biết lược đồ phản ánh tình trạng gì của nước ta cuối thời Ngô?
- Vậy ai là người có công dẹp loạn 12 sứ quân?
- Vậy sau khi dẹp loạn thống nhất đất nước, Đinh Bộ Lĩnh làm gì, tình hình đất nước như thế nào, hôm nay cô và các em cùng đi vào tìm hiểu...
2 Hình thức: Học sinh quan sát và trả lời câu hỏi – Giáo viên dẫn dắt vào bài
3 Dự kiến sản phẩm:
1 Nhà Đinh xây dựng đất nước
2 Tổ chức chính quyền nhà Tiền Lê
3 Cuộc kháng chiến chông Tống của Lê Hoàn
3.2. Hoạt động hình thành kiến thức
Hoạt động 1 (9 Phút): Nhà Đinh xây dựng đất nước.
• Mục Tiêu: Nắm được những việc làm của Đinh Bộ Lĩnh nhằm xây dựng đất nước sau khi thống nhất
• Phương thức: Hoạt động cá nhân
| Hoạt động của giáo viên & học sinh | Nội dung |
|---|
• Tổ chức hoạt động: Giáo viên yêu cầu học sinh quan sát phần 1 sách giáo khoa và trả lời câu hỏi Bước 1: Yêu cầu học sinh đọc thầm sách giáo khoa phần 1 và trả lời các câu hỏi sau: - Hỏi: Sau khi thống nhất đất nước, Đinh Bộ Lĩnh đã làm gì? - Hỏi: Vì sao Đinh Tiên Hoàng lại đóng đô ở Hoa Lư? - Hỏi: Việc nhà Đinh không dùng niên hiệu của Trung Quốc để đặt tên nước nói lên điều gì? - Hỏi: Đinh Tiên Hoàng đã thi hành những biện pháp gì để xây dựng đất nước? - Hỏi: Những việc làm đó có ý nghĩa gì? Bước 2: Học sinh đọc sách giáo khoa thực hiện yêu cầu - Giáo viên gợi ý Bước 3: Học sinh trả lời các câu hỏi theo nội dung sách giáo khoa Bước 4: Học sinh nhận xét câu trả lời của bạn và bổ sung * Giáo viên giải thích một số từ - Giáo viên giải thích tên nước “Đại Cồ Việt”. - Giáo viên giải thích từ Vương và Đế - Giáo viên giảng: Thời kì này chưa có pháp luật cụ thể mà việc xử tội bằng những biện pháp như vạc dầu hay chuồng cọp để ren đe kẻ phản loạn. | -Năm 968 Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi hoàng đế (Đinh Tiên Hoàng) lấy niên hiệu Thái Bình. -Đặt tên nước là Đại Cồ Việt và đóng đô ở Hoa Lư. -Phong vương cho các con. -Cắt cử quan lại -Xây dựng cung điện, đúc tiền, xử phạt nghiêm kẻ phạm tội. → Ổn định đời sống xã hội |
Hoạt động 2 (10 phút):Tổ chức chính quyền thời Tiền Lê.
- Mục tiêu: Nắm được hồn cảnh thành lập và việc thiết lập bộ máy chính quyền, quân đội của thời Tiền Lê
- Phương thức: Hoạt động nhóm
| Hoạt động của giáo viên & học sinh | Nội dung |
|---|
- Tổ chức hoạt động: Giáo viên chia lớp làm 4 nhóm Bước 1: Yêu cầu học sinh thảo luận theo nhóm: Bước 2: Học sinh làm việc theo nhóm, thảo luận nội dung theo phiếu học tập – Giáo viên gợi ý, kích thích các nhóm làm việc. - Nhóm 1: Nhà Tiền Lê được thành lập trong hoàn cảnh nào? Tại sao Lê Hoàn được suy tôn lên làm vua? Việc bà Thái hậu Dương Vân Nga trao áo bào nói lên điều gì? - Nhóm 2,3: Nhà Tiền Lê tổ chức bộ máy nhà nước như thế nào? Vẽ sơ đồ? - Nhóm 4: Quân đội thời Tiền Lê được tổ chức như thế nào? Bước 3: Đại diện các nhóm báo cáo. Bước 4: Các nhóm nhận xét, so sánh kết quả và bổ sung. * Giáo viên Nhận xét, chính xác kiến thức và so sánh với sơ đồ minh họa của giáo viên - Giáo viên giảng thêm về cái chết của Đinh Tiên Hoàng, mở rộng về hành động của thái hậu họ Dương. | a) Sự thành lập nhà Tiền Lê. - Năm 979 Đinh Bộ Lĩnh bị giết → nội bộ lục đục - Nhà Tống lăm le xâm lược →Lê Hoàn được suy tôn lên làm vua. b/ Tổ chức chính quyền: - Trung ương  c) Quân đội: 2 bộ phận -Cấm quân. -Quân địa phương.
|
Hoạt động 3: Cuộc kháng chiến chống Tống của Lê Hoàn. (13’)
• Mục tiêu: Nắm được hoàn cảnh, diễn biến và ý nghĩa của cuộc kháng chiến chống Tống thời Tiền Lê
• Phương thức hoạt động: Trực quan – Vấn đáp đàm thoại
| Hoạt động của giáo viên & học sinh | Nội dung |
|---|
• Tổ chức hoạt động: Giáo viên yêu cầu học sinh quan sát sách giáo khoa và trả lời câu hỏi, quan sát lược đồ +Bài 1: Yêu cầu học sinh quan sát sách giáo khoa và trả lời câu hỏi: - Hỏi: Quân Tống xâm lược nước ta trong hoàn cảnh nào? - Giáo viên treo lược đồ và tường thuật diễn biến cuộc kháng chiến chống Tống. - Yêu cầu học sinh quan sát lược đồ:  -Hỏi: Thắng lợi này có ý nghĩa gì? + Bước 2: Học sinh thực hiện các yêu cầu: + Bước 3: -Học sinh trả lời câu hỏi. - Giáo viên hướng dẫn học sinh quan sát lược đồ và trình bày diễn biến. + Bước 4: - Học sinh nhận xét, bổ sung - Giáo viên chính xác kiến thức và trình bày diễn biến bằng lược đồ | a) Hoàn cảnh: - Nhà Đinh rối loạn → Nhà Tống đem quân xâm lược. b) Diễn biến. - Năm 981 quân Tống xâm lược nước ta bằng 2 đường thuỷ và bộ. - Lê Hồn trực tiếp chỉ huy cuộc kháng chiến c) Kết quả: - Tướng giặc Hầu Nhân Bảo bị giết. - Cuộc kháng chiến thắng lợi d) Ý nghĩa: - Khẳng định quyền làm chủ đất nước. - Đánh bại âm mưu xâm lược quân Tống. |
3.3. Hoạt động luyện tập: (5 Phút)
- Mục tiêu: Củng cố để học sinh nắm được hoàn cảnh thành lập nhà Đinh, Tiền Lê, tổ chức chính quyền thời Đinh- Tiền Lê và hoàn cảnh, diễn biến, kết quả ý nghĩa cuộc kháng chiến chống Tống năm 981 do Lê Hoàng lãnh đạo.
- Phương thức: Hoạt động cá nhân, thảo luận bàn, trình bày lược đồ.
Câu hỏi:
Câu 1: Đinh Tiên Hoàng lên ngôi vua đặt tên nước là gì? Đóng đô ở đâu?
a. Đại Việt. Ở Hoa Lư
b. Đại Cồ Việt. Ở Hoa Lư
c. Đại Cồ Việt. Ở Cổ Loa
d. Đại Việt. Ở Đại La
Câu 2: Khi Lê Hoàn lên ngôi vua, nước ta phải đối phó với bọn xâm lược nào?
a. Nhà Minh ở Trung Quốc
b. Nhà Hán ở Trung Quốc
c. Nhà Đường ở Trung Quốc
d. Nhà Tống ở Trung Quốc
Câu 3: Lê Hoàn lên ngôi vua vào năm nào? Đặt niên hiệu là gì?
a. Năm 980. Niên hiệu Thái Bình
b. Năm 979 Niên hiệu Hưng Thống
c. Năm 980 Niên hiệu Thiên Phúc.
d. Năm 981. Niên hiệu Ứng Thiên
Câu 4: Thời kì Tiền Lê có mấy đời vua? Vị vua nào tồn tại lâu nhất?
a. 4 đời vua. Lê Long Đỉnh lâu nhất
b. 3 đời vua. Lê Đại Hành lâu nhất
c. 2 đời vua. Lê Long Việt lâu nhất
d. 3 đời vua. Lê Long Việt lâu nhất
Câu 5: Lập bảng so sánh giữa 2 nhà Đinh và Tiền Lê theo yêu cầu sau đây:
| Nội dung so sánh | Nhà Đinh | Nhà Tiền Lê |
| Người làm vua | | |
| Tên nước | | |
| Niên hiệu | | |
| Đời vua | | |
| Thời gian tồn tại | |
Câu 6: Gọi 2 học sinh trình bày diễn biến cuộc kháng chiến chống Tống năm 981 bằng lược đồ:
3.4. Vận dụng và mở rộng. (3 Phút)
1. Mục tiêu:
- Giáo viên cho học sinh ý thức bảo vệ môi trường vùng đất đất ven biển không những có ý nghĩa về mặt quân sự mà ngày nay còn phát triển kinh tế và đời sống con người.
- Học sinh biết nhận xét, đánh giá và trình bày diễn biến bằng lược đồ. Từ đó rút ra được lòng biết ơn đối với các vị anh hùng dân tộc, niềm tự hào. ..
- Chuẩn bị nội dung bài mới:
2. Phương thức:
- Giao bài tập về nhà
- Nêu câu hỏi (Học sinh thảo thảo bàn)
* Em thử đánh giá công lao của Đinh Bộ Lĩnh và Lê Hoàn đối với nước ta trong buổi đầu độc lập.
* Tìm hiểu sự phát triễn về kinh tế, văn hóa nước ta thời kì Đinh Tiền Lê
3. Dự kiến sản phẩm
- Đinh Bộ Lĩnh: Dẹp loạn. .. đất nước
- Lê Hoàn: Tổ chức chính quyền. .. lãnh đạo. .. năm 981 thắng lợi
- Tình hình kinh tế:
Nông nghiệp (.. .)
Thủ công nghiệp (.. .)
Các tầng lớp xã hội (.. .)
Văn hóa (.. .)
- Giáo viên nhận xét câu trả lời của học sinh bổ sung, tuyên dương
- Rút kinh nghiệm