I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức
Sau khi học xong bài, học sinh thấy được:
- Sự yếu kém của vua quan nhà Trần trong việc quản lí và điều hành đất nước, tình hình kinh tế, xã hội các cuộc đấu tranh của nông nô, nô tì đã diễn ra ngày càng rầm rộ.
- Giải thích sự sụp đổ của nhà Trần – nhà Hồ thành lập
- Nêu nội dung chính sách cải tổ của Hồ Quý Ly - Tác dụng của cải cách này
2. Thái độ
- Bồi dưỡng tình cảm yêu thương người dân lao động thấy được vai trò quần chúng nhân dân trong lịch sử. - Giáo dục truyền thống yêu nước trân trọng những thành tựu mà ông cha ta đã đạt được - Có ý thức bảo tồn và phát huy những giá trị của dân tộc trong đời sống.
3. Kĩ năng
- Rèn luyện kĩ năng tư duy, logic xâu chuỗi các sự kiện vấn đề lịch sử. - Kĩ năng thu thập và xử lí thông tin, thuyết trình, phân tích đánh giá, liên hệ thực tế. - Phân tích đánh giá nhân vật Hồ Quý Ly
4. Định hướng phát triển năng lực
- Năng lực chung: Năng lực giao tiếp và hợp tác; tự học; giải quyết vấn đề.
- Năng lực chuyên biệt - năng lực tái hiện:
+ nhà Trần suy yếu tột độ, không còn đủ sức điều khiển triều chính, sụp đổ là điều tất yếu.
+ cải cách Hồ Qúy Ly bao trùm tất cả các lĩnh vực điều hành đúng thời điểm đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng.
- Năng lực thực hành:
+ Sưu tầm tài liệu tranh ảnh ca dao tục ngữ nói về ưu điểm và hạn chế của cải cách Hồ Qúy Ly
+ So sánh và phân tích tình hình chính trị, xã hôi, kinh tế, quân sự nước ta qua các giai đoạn thăng trầm của lịch sử.
+ Vận dụng kiến thức vào giải quyết tình huống: Trong bất cứ hoàn cảnh nào không cúi đầu cam chịu, tìm mọi cách để thoát khỏi khủng hoảng.
+ Ra sức học tập, lao động và rèn luyện để góp phần nhỏ bé của mình vào công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
II. Phương pháp dạy học
III. Phương tiện
IV. Chuẩn bị
1. Chuẩn bị của Giáo viên
- Giáo án word và Powerpoint.
- Tranh ảnh.
2. Chuẩn bị của học sinh
- Đọc trước sách giáo khoa và hoàn thành các nhiệm vụ được giao.
- Sưu tầm tư liệu, tranh ảnh về Thành nhà Hồ.
- Soạn các câu hỏi trong sách giáo khoa.
V. Tiến trình dạy học
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ
Trình bày nguyên nhân và kết quả diễn biến các cuộc nổi dậy vào nửa sau thế kỉ XIV?
3. Bài mới
3.1. Hoạt động khởi động
- Mục tiêu: Giúp học sinh nắm được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được đó là hoàn cảnh thành lập nhà Hồ, nội dung cải cách và ý nghĩa cải cách của Hồ Quý Ly. , đưa học sinh vào tìm hiểu nội dung bài học, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
- Phương pháp: Trực quan, nêu và giải quyết vấn đề.
- Thời gian: 3 phút.
- Tổ chức hoạt động
Giáo viên cho học sinh nhân xét câu trả lời của phần kiểm tra bài cũ sau đó giáo viên kết luận.
Do sự ăn chơi xa đọa của nhà Trần nên sự sụp đổ sẽ là tất yếu, giữa lúc đất nước ta rơi vào tình trạng khủng hoảng tột độ đó, một nhân vật mới xuất hiện, ông là ai, ông đã làm gì để đưa đất nước ta thoát khỏi sự bế tắc đó, chúng ta cùng đi vào tìm hiểu nội dung bài học hôm nay.
- Dự kiến sản phẩm
+ Nhà Trần Suy yếu, làng xã tiêu điều
+ Khủng hoảng tột đổ, không đủ sức để tồn tại
+ Hồ Quý Ly
3.2. Hoạt động hình thành kiến thức
1. Hoạt động 1 Nhà Hồ thành lập.
- Mục tiêu:
- Sự sụp đổ của nhà Trần, Nhà Hồ thành lập là điều tất yếu
- Bối cảnh thành lập nhà Hồ
- Phương pháp: nhóm, nêu và giải quyết vấn đề.
- Phương tiện: Tivi
- Thời gian: 9 phút
- Tổ chức hoạt động
| Hoạt động của giáo viên & học sinh | Nội dung |
|---|
Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập Giáo viên chia lớp thành 4 nhóm các nhóm đọc mục I sách giáo khoa và thực hiện yêu cầu sau Nhóm 1. Nhà Hồ được thành lập trong bối cảnh như thế nào? Nhóm 2,3: Đọc tiểu sử Hồ Qúy Lý và cho biết Hồ Qúy Ly là người như thế nào? Nhóm 4: Nhận xét về thời điểm thực cải cách Hồ Qúy Ly Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập Học sinh đọc sách giáo khoa và thực hiện yêu cầu. Giáo viên khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, giáo viên đến các nhóm theo dõi, hỗ trợ học sinh làm việc những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở. Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Đại diện các nhóm trình bày. Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập Học sinh phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của nhóm trình bày. Giáo viên bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh. | 1. Nhà Hồ thành lập. - Năm 1400, nhà Trần sụp đổ, Hồ Quý Ly lên ngôi lập ra nhà Hồ. - Đổi quốc hiệu là Đại Ngu |
2. Hoạt động 2. Những biện pháp cải cách của Hồ Quý Ly.
- Mục tiêu: Học sinh nắm được những biện pháp cải cách của Hồ Quý Ly.
- Phương pháp: Thảo luận nhóm
- Phương tiện
+ Tivi.
- Thời gian: 13 phút
- Tổ chức hoạt động
| Hoạt động của giáo viên & học sinh | Nội dung |
|---|
Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập Giáo viên chia lớp thành 5 nhóm các nhóm đọc mục 2 sách giáo khoa thảo luận và hoành thành các yêu cầu sau | Thời gian | Lĩnh Vực | Nội Dung | | | |
Nhóm 1: lĩnh vực chính trị Nhóm 2: Kinh tế_ tài chính Nhóm 3: Xã Hội Nhóm 4: Văn hóa, Giáo dục Nhóm 5: Quân sự Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập Học sinh đọc sách giáo khoa và thực hiện yêu cầu. Giáo viên khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, giáo viên đến các nhóm theo dõi, hỗ trợ học sinh làm việc những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở. Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Đại diện các nhóm trình bày. Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập Học sinh phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của nhóm trình bày. Giáo viên bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh. | 2. Những biện pháp cải cách của Hồ Quý Ly. - Chính trị: + Thay thế dần các võ quan cao cấp do quý tộc, tôn thất nhà Trần bằng những người không phải nhà Trần thân cận với mình. + Đổi tên 1 số đơn vị hành chính cấp trấn và quy định cách làm việc của bộ máy chính quyền các cấp + Quy định cách làm việc của bộ máy chính Quyền các cấp. -Kinh tế: +Ban hành chính sách hạn điền, phát hành tiền giấy thay thế cho tiền đồng, quy định lại biểu thuế đinh, thuế ruộng. - Xã hội: Thực hiện chính sách hạn nô. - Văn hoá, giáo dục: +Dịch chữ Hán ra chữ Nôm, sửa đổi quy chế học tập, thi cử. +Các nhà sư dưới 50 tuổi phải hoàn tục. - Quốc phòng: Tăng cường củng cố quân đội, quốc phòng, chế tạo nhiều vũ khí mới…. |
3. Hoạt động 3: Ý nghĩa, tác dung của cải cách Hồ Quý Ly.
- Mục tiêu:
+ Học sinh nắm được ý nghĩa của các cải cách của Hồ Quý Ly.
+ Học sinh nhận xét được tác dụng của những cải cách và liên hệ với những chính sách kinh tế, xã hội của nước ta hiện nay.
- Phương pháp: thảo luận nhóm
- Phương tiện
+ Tivi
- Thời gian: 10 phút
- Tổ chức hoạt động
| Hoạt động của giáo viên & học sinh | Nội dung |
|---|
Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập Giáo viên yêu cầu lớp phó học tập chia thành các cặp đôi đọc mục 3 sách giáo khoa thảo luận và trình bày Nhóm 1,2 Nêu ý nghĩa của những cải cách của Hồ Quý Ly. Nhóm 3,4 Nêu tác động của những cải cách. Nhóm 5,6 Nêu những hạn chế của những cải cách của Hồ Quý Ly. Học sinh đọc sách giáo khoa liên hệ mục 2 sách giáo khoa thực hiện yêu cầu giáo viên đưa ra. Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập Học sinh đọc sách giáo khoa và thực hiện yêu cầu. Giáo viên khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, giáo viên đến các nhóm theo dõi, hỗ trợ học sinh làm việc những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở. Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Đại diện các nhóm trình bày. Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập Học sinh phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của nhóm trình bày. Giáo viên bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh. | 3. Ý nghĩa, tác dung của cải cách Hồ Quý Ly. a. Ý nghĩa, tác dung: - Hạn chế việc ruộng đất tập trung vào tay giai cấp quý tộc, địa chủ. - Làm suy yếu thế lực của quý tộc, tôn thất nhà Trần. Tăng nguồn thu nhập cho đất nước, tăng quyền lực của nhà nước quân chủ trung ương tập quyền. b. Hạn chế: - Một số chính sách còn chưa triệt để, chưa phù hợp với tình hình thực tế. - Chưa giải quyết được những yêu cầu bức thiết của cuộc sống đông đảo nhân dân. |
3.3. Hoạt động luyện tập:
- Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà học sinh đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về nhà Hồ thành lập, những chính sách cải cách của Hồ Quý Ly và đánh giá được những ưu điểm và hạn chế của những chính sách đó.
- Thời gian: 3 phút
- Phương thức tiến hành: Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh và chủ yếu cho làm việc cá nhân, trả lời các câu hỏi trắc nghiệm. Trong quá trình làm việc học sinh có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo.
Giáo viên sử dụng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan, tự luận và yêu cầu học sinh chọn đáp án đúng trả lời trên bảng con (trắc nghiệm).
Câu 1: Nhà Hồ thành lập trong hoàn cảnh nào?
A/ Nhà Minh xâm lược nước ta.
B/ Champa đem quân tấn công.
C/ Nông dân và nô tì nổi dậy.
D/ Nhà Trần quá suy yếu.
Câu 2: Những cải cách Hồ Qúy Ly thực hiện vào thời điểm nào?
A/ Nhà Trần suy yếu tột độ.
B/ Trước khi ông lên ngôi.
C/ Sau khi ông lên ngôi.
D/ Trước và sau khi ông lên ngôi
Câu 3: Cải cách nào của Hồ Qúy Ly đã chặn đứng tệ tập trung ruộng đất vào tay địa chủ phong kiến nguồn thu nhập nhà nước tăng lên.
A/ Hạn điều.
B/ Hận nô.
C/ Quân sự.
D/ Xã hội.
Câu 4: Chính sách nào của Hồ Qúy Ly cho ta thấy ông luôn để cao tinh thần dân tộc
A/ Cải tổ hàng ngũ võ quan.
B/ Ban hành tiền giấy
C/ Dịch sách chữ hán ra chữ nôm.
D/ Tích cực sản xuất vũ khí
Câu 5: Di tích thành nhà hồ được xây dựng ở đâu?
A/ Cao Bằng.
B/ Lạng Sơn.
C/ Thanh Hóa.
D/ Bắc giang
Câu 6: Qua cải cách Hồ Qúy Ly cho ta thấy ông là người như thế nào?
A/ Cơ hội.
B/ Có tài và yêu nước thiết tha
C/ Bất tài, tiến than được nhờ vào sự ưu ái của 2 người cô
D/ Chỉ biết nghĩ đến quyền lợi của mình và dòng họ
+ Phần tự luận: Em có nhận xét gì về các cải cách của Hồ Quý Ly?
Dự kiến sản phẩm: Làm ổn định tình hình đất nước, hạn chế ruộng đất tập trung trong tay quý tộc. Tuy nhiên 1 số chính sách còn chưa phù hợp.
3.4.Hoạt động tìm tòi mở rộng:
- Mục tiêu: Vận dụng kiến thức mới mà học sinh đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn về chính sách kinh tế của nhà nước ta hiện nay. Học sinh biết nhận xét, đánh giá, rút ra bài học kinh nghiệm về những chính sách của nhà nước để phát triển đất nước.
- Phương thức tiến hành: Các câu hỏi sau khi hình thành kiến thức mới.
Em có nhận xét, đánh giá gì về nhân vật Hồ Quý Ly.
- Thời gian: 2 phút.
- Dự kiến sản phẩm
Hồ Quý Ly là người có tai năng và là người hết lòng vì đất nước.
+ Chuẩn bị bài mới
- Xem trước bài 17 Ôn tập.