I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức
Giúp học sinh nắm được sự ra đời của triều đại nhà Ngô - Đinh, tổ chức nhà nước thời Ngô - Đinh. Công lao của Ngô Quyền, Đinh bộ Lĩnh trong công cuộc củng cố nền độc lập và bước đầu xây dựng đất nước về đời sống, kinh tế xã hội.
GDBVMT: Đất nước giành được độc lập, song lại bị chia cắt bởi các thế lực cát cứ phong kiến.
2. Thái độ
Giáo dục học sinh có ý thức độc lập tự chủ, thống nhất đất nước của mọi người dân. Biết ơn các bậc tiền bối đã có công xây dựng đất nước.
3. Kĩ năng
Rèn kĩ năng vẽ sơ đồ.
4. Định hướng phát triển năng lực
- Năng lực chung: Năng lực giao tiếp và hợp tác; tự học; giải quyết vấn đề.
- Năng lực chuyên biệt: Tái hiện kiến thức lịch sự, xác định mối quan hệ giữa các sự kiện, hiện tượng lịch sử, so sánh, nhận xét, đánh giá, thực hành bộ môn lịch sử, vận dụng liên hệ kiến thức lịch sử đã học để giải quyết những vấn đề thực tiễn đặt ra.
II. Phương pháp dạy học
- Phương pháp vấn đáp, thuyết trình, trực quan, nhóm
III. Phương tiện
- Sử dụng các kênh hình trong sách giáo khoa
- Sơ đồ bộ máy nhà nước thời Ngô
IV. Chuẩn bị
1. Chuẩn bị của giáo viên
Nghiên cứu tài liệu, soạn bài theo câu hỏi sách giáo khoa. các tài liệu về Ngô Quyền và Đinh Bộ Lĩnh..
2. Chuẩn bị của học sinh
Đọc và tìm hiểu nội dung bài trước.
V. Tiến trình dạy học
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới
3.1. Hoạt động khởi động
- Mục tiêu: Giúp học sinh nắm được các nội dung cơ bản bước đầu về nước ta buổi đầu độc lập, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
- Phương pháp: Trực quan, phát vấn.
- Thời gian: 5 phút.
- Tổ chức hoạt động: Học sinh trả lời câu hỏi sau
Vì sao Ngô Quyền lại bãi bỏ bộ máy cai trị của họ Khúc để thiết lập triều đình mới?
- Dự kiến sản phẩm: Họ Khúc mới chỉ giành được quyền tự chủ trên danh nghĩa → Ngô Quyền quyết tâm xây dựng chính quyền độc lập.
* Giới thiệu bài: Sau hơn 1000 năm đấu tranh chống đô hộ phong kiến phương Bắc. Nhân dân ta đã giành được độc lập và bước vào thời kì độc lập tự chủ.
3.2. Hoạt động hình thành kiến thức
Hoạt động 1: 1. Buổi đầu độc lập thời Ngô
- Mục tiêu: biết được những nét lớn về mặt chính trị của buổi đầu độc lập thời Ngô, Đinh
- Phương pháp: Phát vấn, thuyết trình, phân tích.
- Phương tiện: giáo án, sách giáo khoa
- Thời gian: 20 phút
- Tổ chức hoạt động
| Hoạt động của giáo viên & học sinh | Nội dung |
|---|
Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập Yêu cầu học sinh đọc nội dung mục 1 sách giáo khoa Hỏi: Nêu những việc làm của Ngô Quyền sau chiến thắng Bạch Đằng? Hỏi: Những việc làm trên của Ngô Quyền chứng tỏ điều gì? Giáo viên bổ sung: ông muốn xây dựng một quốc gia độc lập, tự chủ, không phụ thuộc vào nước khác. Hỏi: Ngô quyền đã xây dựng chính quyền mới như thế nào? Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập Học sinh đọc sách giáo khoa và thực hiện yêu cầu. Giáo viên khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập Hướng dẫn học sinh vẽ sơ đồ nhà nước thời Ngô Giáo viên treo bảng phụ vẽ sơ đồ (để trống) Hỏi: Em có nhận xét gì về tổ chức nhà nước thời Ngô? Còn đơn giản, sơ sài nhưng bước đầu đó thể hiện ý thức độc lập tự chủ của Ngô Quyền. Giáo viên dẫn dắt để học sinh hiểu: Năm 944, Ngô Quyền mất, hai con ông còn nhỏ nên không đủ năng lực và uy tín để giữ chính quyền, một viên quan là Dương Tam Kha chiếm quyền, các phe phái nổi lên, đất nước lâm vào tình trạng không ổn định, bị chia cắt, hỗn loạn bởi 12 sứ quân. Trong hoàn cảnh đó tại Hoa Lư - Ninh Bình xuất hiện một nhân vật. Đó là Đinh Bộ Lĩnh. Vậy Đinh Bộ Lĩnh là ai? Ông đã có công lao gì? Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động - Học sinh lần lượt trả lời các câu hỏi Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập Giáo viên phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của học sinh. | 1. Buổi đầu độc lập thời Ngô - Tổ chức nhà nước: + Năm 939, Ngô Quyền lên ngôi vua, chọn Cổ Loa làm kinh đô. + Xây dựng chính quyền: Trung ương: Vua đứng đầu quyết định mọi việc, đặt các chức quan văn, võ, quy định lễ nghi, sắc phục của quan lại các cấp. Ở địa phương: cử các tướng có công coi giữ các châu quan trọng. |
Hoạt động 2: Tình hình chính trị cuối thời Ngô (Giảm tải)
3. Đinh Bộ Lĩnh thống nhất đất nước.
- Mục tiêu:
- Phương pháp: Phát vấn, thuyết trình, phân tích, nhóm
- Phương tiện: giáo án, sách giáo khoa
- Thời gian: 17 phút
- Tổ chức hoạt động
| Hoạt động của giáo viên & học sinh | Nội dung |
|---|
Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập Yêu cầu học sinh đọc mục 3 sách giáo khoa Yêu cầu học sinh đọc phần chữ nhỏ đoạn: “ Đinh Bộ Lĩnh..... làm cờ” Hỏi: Đinh Bộ Lĩnh là ai? Yêu cầu học sinh đọc phần chữ nhỏ đoạn: “Sau này.... sứ quân” Chia nhóm thảo luận: 6 nhóm. Thời gian: 4 phút Nhóm 1 + 2 + 3: Nêu nguyên nhân loạn 12 sứ quân? Nhóm 4 + 5 + 6: Nêu hậu quả của tình trạng loạn 12 sứ quân? Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập Học sinh đọc sách giáo khoa và thực hiện yêu cầu. Giáo viên khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập Hỏi: Đinh Bộ Lĩnh đã dẹp loạn 12 sứ quân như thế nào? Hỏi: Nhờ đâu mà ông dẹp được loạn của 12 sứ quân? Hỏi: Em hãy nhận xét công lao của Đinh Bộ Lĩnh đối với nước ta trong buổi đầu đọc lập? Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động - Học sinh lần lượt trả lời các câu hỏi - Nhận xét về công lao của Đinh Bộ Lĩnh: + Dẹp "Loạn 12 sứ quân". + Đinh Bộ Lĩnh đã tiến thêm một bước trong việc xây dựng chính quyền độc lập, tự chủ; khẳng định chủ quyền quốc gia (đặt tên nước, không dùng niên hiệu phong kiến phương Bắc, chủ động bang giao với nhà Tống... ). Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập Giáo viên phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của học sinh. Giáo viên kết luận: Đinh Bộ Lĩnh đã tiến thêm một bước trong việc xây dựng chính quyền độc lập, tự chủ; khẳng định chủ quyền quốc gia (đặt tên nước, không dùng niên hiệu phong kiến phương Bắc, chủ động bang giao với nhà Tống... ). Tạo điều kiện để xây xựng đất nước vững mạnh chống lại âm mưu xâm lược của kẻ thù. GDBVMT: Đất nước giành được độc lập, song lại bị chia cắt bởi các thế lực cát cứ phong kiến. | 2: Tình hình chính trị cuối thời Ngô (Giảm tải) 3. Đinh Bộ Lĩnh thống nhất đất nước. - Năm 968, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế (Đinh Tiên Hoàng), đặt tên nước là Đại Cồ Việt (nước Việt lớn), đóng đô ở Hoa Lư (Ninh Bình). - Năm 970, vua Đinh đặt niên hiệu là Thái Bình, phong vương cho các con, cử các tướng thân cận nắm giữ các chức vụ chủ chốt; xây dựng cung điện, đúc tiền... sai sứ sang giao hảo với nhà Tống. |
3.3. Hoạt động luyện tập
- Mục đích: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà học sinh đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về nước ta buổi đầu độc lập.
- Thời gian: 12 phút
- Phương thức tiến hành: Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh và chủ yếu cho làm việc cá nhân, trả lời các câu hỏi trắc nghiệm. Trong quá trình làm việc học sinh có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo.
Giáo viên sử dụng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan, tự luận và yêu cầu học sinh chọn đáp án đúng (trắc nghiệm).
+ Phần trắc nghiệm khách quan
Câu 1: Bộ máy nhà nước thời Ngô, ở các địa phương do ai đứng đầu? ( B)
A. Vua.
B. Các quan văn.
C. Các quan võ.
D. Các quan thứ sử.
Câu 2: Loạn 12 sứ quân’’ gây ran guy cơ lớn nhất cho đất nước là? (H)
A. Kinh tế suy sụp.
B. Ngoại xâm đe dọa.
C. Nhân dân đói khổ.
D. Đất nước
Câu 3: Thời nhà Ngô giúp việc cho vua được gọi là gì? ( B)
A. Quan văn, nô tì.
B. Quan võ, gia nhân.
C. Quan võ, nô lệ.
D. Quan văn, quan võ.
Câu 4: Việc làm nào dưới đây của Ngô Quyền chứng tỏ ông nêu cao ý chí xây dựng chính quyền độc lập? ( Vd)
A. Bãi bỏ chức tiết độ sứ.
B. Đóng đô ở cổ Loa.
C. Xưng vương.
D. Lập triều đình quân chủ.
Câu 5: Công lao to lớn của Ngô Quyền là (H)
A. đặt nền móng xây dựng chính quyền độc lập
B. Thống nhất toàn vẹn lãnh thổ.
C. Chấm dứt loạn 12 sứ quân.
D. đánh tan quân xâm lược.
3.4. Hoạt động tìm tòi mở rộng, vận dụng
- Mục tiêu: Giúp học sinh nắm lại các kiến thức vừa tìm hiểu để vận dụng
- Phương thức tiến hành: Các câu hỏi sau khi hình thành kiến thức mới.
Câu 1: Hỏi: Em có nhận xét gì về tổ chức nhà nước thời Ngô?
Câu 2: Nêu công lao to lớn của Đinh Bộ Lĩnh?
- Thời gian: 8 phút.
- Dự kiến sản phẩm:
Câu 1: Còn đơn giản, sơ sài nhưng bước đầu đó thể hiện ý thức độc lập tự chủ của Ngô Quyền.
Câu 2: công lao to lớn của Đinh Bộ Lĩnh
+ Dẹp "Loạn 12 sứ quân".
+ Đinh Bộ Lĩnh đã tiến thêm một bước trong việc xây dựng chính quyền độc lập, tự chủ; khẳng định chủ quyền quốc gia (đặt tên nước, không dùng niên hiệu phong kiến phương Bắc, chủ động bang giao với nhà Tống... ).
* Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh
- Về nhà học bài đầy đủ
- Đọc và tìm hiểu bài 9: Nước Đại Cồ Việt thời Đinh – Tiền Lê.