Soạn bài: Luật thơ (Tiếp theo) (trang 127, sgk Ngữ văn 12, tập 1)
Câu 1 (trang 127, sgk Ngữ văn 12, tập 1)
* Sự giống và khác nhau về vần, hài thanh và nhịp điệu trong thơ ngũ ngôn truyền thống trong bài Mặt trăng (tr. 103 - 104, SGK) và đoạn thơ của Xuân Quỳnh như sau:
- Giống nhau:
+ Mỗi câu thơ có 5 chữ
+ Sử dụng vần gián cách
- Khác nhau
Thơ ngũ ngôn (Mặt trăng) | Đoạn thơ năm tiếng (Sóng - Xuân Quỳnh) | |
Vần | Độc vận, vần gián cách. | Nhiều vần |
Ngắt nhịp | Nhịp lẻ | Nhịp 3/2 |
Phối thanh | Luân phiên bằng trắc ở tiếng thứ 2,4 trong mỗi câu. | Chủ yếu là luân phiên bằng trắc ở tiếng thứ 3,5 trong mỗi câu. |
Câu 2 (trang 127)
- Xác định thanh bằng - trắc trong các tiếng của đoạn thơ:
Đưa người ta không đưa qua sông
B B B B B B B
Sao có tiếng sóng ở trong lòng
B T T T T B B
Bóng chiều không thắm, không vàng vọt
T B B T, B B T
Sao đầy hoàng hôn trong mắt trong
B B B B B T Bv
- Cách gieo vần, ngắt nhịp ở khố thơ đã cho có điểm giống với thơ truyền thống:
+ Gieo vần chân, vần cách (lòng – trong)
+ Ngắt nhịp: 4/3 ở các câu 2,3,4
- Điểm sáng tạo:
+ Vần: gieo vần lưng (lòng – không) và gieo vần ở các vị trí khác nhau (sông – sóng – trong - lòng – không)
+ Ngắt nhịp: 2/5 ở câu thứ nhất
Câu 3 (trang 128)
- Đối và niêm:
+ Đối: 1 và 2,3 và 4
+ Niêm: 1 và 8,2 và 3
Câu 4 (trang 128)
Những yếu tố vần, nhịp, hài thanh trong đó khổ thơ đã cho chịu ảnh hưởng của thể thơ thất ngôn Đường luật đối với thơ mới.
- Xác định các yếu tố vần, nhịp, hài thanh:
Sóng gợn tràng giang/ buồn điềm điệp (4 - 3)
T T B B B T T
Con thuyền xuôi mái / mái song song (4 - 3)
B B B T T B Bv
Thuyền về/ nước lại/ sầu trăm ngả (2-2-3) (4-3)
B B T T B B T
Củi một cành khô/ lạc mấy dòng (4 -3)
T T B B T T Bv
- Vần: Độc vận, vần chân, vần gián cách.
- Nhịp: 4/3
- Thanh: Tiếng 2 4 6
T B T
B T B
B T B
T B T
→ Vần, nhịp, hài thanh đều giống thơ thất ngôn Đường luật.
Bài trước: Soạn bài: Đất nước (Nguyễn Đình Thi) (trang 126, sgk Ngữ văn 12, tập 1) Bài tiếp: Soạn bài: Thực hành một số phép tu từ ngữ âm (trang 129, sgk Ngữ văn 12, tập 1)