Trang chủ > Lớp 12 > Soạn Văn 12 (siêu ngắn) > Soạn bài: Đất nước (Nguyễn Đình Thi) (trang 126, sgk Ngữ văn 12, tập 1)

Soạn bài: Đất nước (Nguyễn Đình Thi) (trang 126, sgk Ngữ văn 12, tập 1)

Câu 1 (trang 126, sgk Ngữ văn 12, tập 1)

* Bài thơ được chia thành 2 phần như sau:

- Phần 1 (từ đầu đến “những buổi ngày xưa vọng nói về”): Đất nước trong mùa thu xưa và nay

- Phần 2 (còn lại): Đất nước trong quật khởi anh hùng.

* Mối quan hệ giữa 2 phần: Đó là quan hệ bổ sung cho cảm hứng tổng hợp về đất nước thêm đầy đủ và phong phú hơn.

- Đoạn 1 gồm các khổ thơ, ý thơ đã được hình thành từ trước khoảng thời gian năm 1948 đến năm 1949, nhưng tác giả cảm thấy chưa đầy đủ, chưa phong phú.

- Đoạn 2 là những cảm nhận bố sung, giàu tính khái quát, cho ta thấy hình ảnh đất nước Việt Nam không chỉ có cộng đồng, những con đường hay “những dòng sông nước chảy nặng phù sa"... mà còn là một đất nước vươn lên từ trong chiến tranh, gian khổ.

Câu 2 (trang 126)

Hình ảnh mùa thu trong hoài niệm của nhà thơ hiện ra với những điểm đặc sắc như:

- Chớm lạnh trong lòng Hà Nội: trời Hà Nội bắt đầu lạnh, cái lạnh sẽ sàng, báo hiệu thu đã về

- Gió nhẹ, mỏng manh: Những phố dài xao xác heo may

- Thềm nắng lá rơi đầy

→ Bức tranh thu đẹp nhưng đượm buồn, được nhà thơ cảm nhận bằng thị giác và bằng cả trái tim.

- Con người: đầu không ngoảnh lại – sự lạnh lùng chỉ là vỏ bọc cho nỗi buồn được cất giấu trong tâm hồn tác giả

Câu 3 (trang 126)

* Phân tích đoạn thơ từ "Mùa thu nay khác rồi" đến "Những buổi ngày xưa vọng nói về" như sau:

- Nghệ thuật:

+ Điệp: điệp từ (những), điệp cụm từ (của chúng ta), điệp cấu trúc

+ Nhịp thơ nhanh, dồn dập

+ Nhân hóa: trời thu thay áo mới (vi bầu trời thu như con người)

+ Cách hiệp vần “a” tạo độ ngân dài và vang xa

+ Từ láy: phấp phới, thiết tha, bát ngát

- Hình ảnh thơ:

+ Gió thổi rừng tre phấp phới

+ Trời thu thay áo mới

+ Trời xanh, khung cảnh núi rừng

+ Những cánh đồng thơm mát

+ Những ngả đường bát ngát

+ Những dòng sông đỏ nặng phù sa

→ Qua những câu thơ, người đọc hình dung ra một bức tranh mùa thu tràn đầy sức sống, tươi vui bởi chính tâm trạng của chủ thể trữ tình, đang rất vui, rất tự hào vì được làm chủ non sông, đất nước.

- Cảm nhận chung về đất nước của nhà thơ đất nước này là đất nước của cha ông, âm vang thiêng liêng của truyền thống vẫn luôn vang vọng về từ sâu thẳm lịch sử.

Câu 4 (trang 126)

* Những suy tư và cảm nhận của nhà thơ Nguyễn Đình Thi về quê hương, đất nước Việt Nam trong phần cuối của bài thơ (Từ "Ôi những cánh đồng quê chảy máu" đến hết bài)

- Đất nước đã trải qua sự đau thương, gian khổ và nhiều hi sinh

+ Cánh đồng quê chảy máu

+ Dây thép gai đâm nát trời chiều

+ Bát cơm chan đầy nước mắt

+ Đứa đè cổ, đứa lột da

+ Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh

→ Đất nước đang quằn quại trong đau thương, trong máu và nước mắt với biết bao hi sinh và mất mát.

- Đất nước bình dị mà sục sôi ý chí căm thù

+ Những đêm dài hành quân nung nấu

+ Đã ngời lên nét mặt quê hương

+ Đã bật lên những tiếng căm hờn

→ Ý chí căm thù giặc được nuôi dưỡng từ thế hệ này sang thế hệ khác và ý chí đó thôi thúc người dân đứng lên chiến đấu chống giặc.

- Đất nước kiên cường, bất khuất, anh dũng chiến đấu

+ Xiềng xích không khóa được – trời đầy chim, đất đầy hoa

+ Súng đạn không bắn được – lòng dân ta yêu nước, thương nhà

+ 4 câu thơ cuối: vẽ nên hình ảnh một đất nước Việt Nam mang vẻ đẹp, sức mạnh thần kì.

Câu 5 (trang 126)

- Nhận xét về độ dài ngắn của các câu thơ, cách chọn lựa hình ảnh và nhịp điệu trong bài thơ

+ Nhà thơ đã sử dụng các câu thơ với độ dài ngắn khác nhau

+ Nhịp thơ nhanh, mạnh, dồn dập

+ Sử dụng hình ảnh thơ giàu ý nghĩa, vừa cụ thể vừa mang tính khái quát.

- Với cách viết như vậy có tác dụng: gợi nên một cách chính xác hình ảnh đất nước, tâm trạng của nhà thơ cũng như truyền thống và những trang sử vẻ vang, hào hùng của dân tộc.

Nội dung chính của toàn bài:

- Giá trị nội dung: bài thơ vẽ nên hình ảnh một đất nước với những vẻ đẹp khác nhau của mùa thu xưa và nay, đồng thời còn dựng lại hình ảnh một đất nước đau thương mà quật khởi, anh hùng

- Giá trị nghệ thuật:

+ Các câu thơ với độ dài ngắn khác nhau

+ Nhịp thơ nhanh, mạnh, dồn dập

+ Sử dụng hình ảnh thơ giàu ý nghĩa, vừa cụ thể vừa mang tính khái quát

+ Biện pháp tu từ: điệp, so sánh, nhân hóa,...