Soạn bài: Viết bài làm văn số 6: Nghị luận xã hội - Soạn Văn 11 (cực ngắn)

Ghi nhớ:

- Kết cấu một bài nghị luận xã hội:

+ Mở bài: Nêu vấn đề

+ Thân bài: Phân tích rõ nội dung nghị luận bằng luận điểm và dẫn chứng rõ ràng.

+ Kết bài: Bài học nhận thức và liên hệ bản thân.

- Những thao tác lập luận cần có trong bài:

+ Thao tác lập luận so sánh

+ Thao tác lập luận phân tích

+ Thao tác lập luận bác bỏ

Hướng dẫn soạn bài

Đề 1: Em hãy trình bày suy nghĩ của mình về "Bệnh vô cảm” trong xã hội hiện nay?

Gợi ý dàn bài:

- Mở bài: Nêu vấn đề cần nghị luận

- Thân bài:

+ Giải thích bệnh vô cảmlà gì: Bệnh vô cảm là căn bệnh tâm hồn của những người có lối sống ích kỷ, lạnh lùng, chỉ biết lo nghĩ cho bản thân mình mà thờ ơ trước những bất hạnh mọi người xung quanh.

+ Thực trạng của lối sống thờ ơ, vô cảm: Lấy ví dụ chủ yếu ở giới trẻ.

● Xu hướng phổ biến trong giới trẻ. Người trẻ vô cảm từ gia đình ra ngoài xã hội.

● Người trẻ sống ích kỷ, ham chơi, đòi hỏi, hưởng thụ.

● Bất chấp khi đòi hỏi không được đáp ứng hoặc vô cảm trước nỗi đau, hoàn cảnh khó khăn của bạn bè, người thân.

+ Nguyên nhân:

● Không tu dưỡng, rèn luyện tốt về đạo đức.

● Được nuông chiều quá mức.

● Sống ích kỷ, chỉ nghĩ đến bản thân, coi mình là số 1.

● Xã hội phát triển nhiều loại hình giải trí với nội dung bạo lực, vô cảm.

● Ý thức cộng đồng kém trở thành xu hướng.

+ Hậu quả:

● Ảnh hưởng xấu đến sự phát triển nhân cách.

● Gây nguy hiểm cho chính bản thân người mắc "bệnh" và người xung quanh.

● Nếu không được giải quyết sẽ trở thành "đại dịch", làm mất đi truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

+ Đề xuất:

● Tự tu dưỡng, rèn luyện đạo đức.

● Tích cực giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn.

● Tham gia những phong trào, hoạt động tình nguyện.

- Kết bài:

+ Bài học: Bỏ lối sống vô cảm, rèn luyện đạo đức, yêu thương, giúp đỡ những người xung quanh.

+ Liên hệ mở rộng: Xã hội sẽ tốt đẹp hơn nếu không còn bệnh vô cảm.

Đề 2: Em hãy trình bày suy nghĩ của mình về "bệnh thành tích" - một "căn bệnh" gây tác hại không nhỏ đối với sự phát triển của xã hội ta hiện nay.

Gợi ý dàn bài:

- Mở bài (Nêu vấn đề):

+ "Bệnh thành tích" là căn bệnh trầm kha xuất hiện từ lâu và ngày càng trở nên khá phổ biến ở mọi lĩnh vực cuộc sống.

+ Ảnh hưởng lớn đến sự phát triển cá nhân, tập thể và cả đất nước.

- Thân bài:

+ Giải thích "bệnh thành tích":

● Kết quả tốt mà cá nhân hay tập thể đạt được trong lao động, học tập được gọi là thành tích. Là những điều đáng được tuyên dương, đáng ngưỡng mộ, học tập.

● "Bệnh thành tích" là cố gắng chạy theo kết quả tốt nhất bất chấp quá trình sai, hậu quả để lại.

+ Nguyên nhân của "bệnh thành tích":

● Chạy theo thành tích để được tuyên dương nhằm trục lợi cho cá nhân, tập thể.

● Bản thân háo danh, hám lợi thích được ngưỡng mộ.

● Thái độ không chịu cầu tiến nhưng lại không dám thừa nhận năng lực yếu kém, vẫn muốn người khác tin rằng mình giỏi.

● Do thực trạng xã hội chỉ coi trọng hình thức, đánh giá qua bằng cấp không quan tâm đến thực lực bên trong.

+ Biểu hiện của "bệnh thành tích":

● Trường học: Chất lượng đào tạo thực tế và trong báo cáo luôn khác nhau. Ví dụ tỉ lệ học sinh khá giỏi cao nhưng kết quả học tập thực tế lại rất kém. Số liệu trên báo cáo chỉ là "ảo" để lấy thành tích.

● Cá nhân: Học tập và làm việc đối phó. Vấn nạn mua điểm, mua bằng cấp để khoe khoang trình độ của bản thân.

● Các lĩnh vực khác của đời sống: Kinh tế, công nghiệp, nông nghiệp, y tế, giao thông đều có "bệnh thành tích". Hộ nghèo còn nhiều trong bị báo cáo xóa đói giảm nghèo đã triệt để. Cơ sở vật chất, hạ tầng của y tế, giao thông dù báo đã được nâng cấp, cải thiện nhưng thực tế vẫn tồi tàn, lạc hậu.

+ Tác hại của "bệnh thành tích":

● Cá nhân trở nên tự lừa mình, dối trá. Tập thể tiếp tục gian lận khiến nhân phẩm, đạo đức suy thoái.

● Cản trở sự phát triển của xã hội.

+ Đề xuất:

● Mỗi cá nhân, tập thể phải tự ý thức được năng lực đi cùng trách nhiệm. Sẵn sàng đối mặt với sự yếu kém để tìm hướng phát triển, cố gắng.

● Xã hội cần không áp đặt quy chuẩn thành tích mà chỉ khuyến khích phấn đấu.

● Các biện pháp kiểm tra cần chặt chẽ, cụ thể.

● Có biện pháp kỷ luật nếu phát hiện vi phạm.

- Kết bài:

+ Chỉ rõ "bệnh thành tích" cần phải loại bỏ, là hiện tượng tiêu cực.

+ Cần có thái độ sống trung thực, thẳng thắn, công nghiêm, chịu khó học hỏi.

Đề 3: Hãy phân tích tác hại của thái độ thiếu trung thực trong thi cử. Theo em làm sao để khắc phục được thái độ đó?

Gợi ý dàn bài:

- Mở bài (Nêu vấn đề): Thiếu trung thực trong thi cử là thực trạng không còn xa lạ nhưng không phải ai cũng dám đối mặt. Để khắc phục được thái độ này là câu chuyện còn nhiều khó khăn nhưng không phải là không thể thực hiện.

- Thân bài:

+ Giải thích thái độ thiếu trung thực:

● Làm sai hoặc tìm cách lách luật, trốn tránh những quy định đã được đề ra.

● Gian lận, coi trọng điểm số, tìm mọi cách giành điểm cao, bỏ qua kiến thức thực.

+ Nguyên nhân:

● Xuất phát từ sự lười học nhưng vẫn muốn điểm số cao.

● Không tự tin vào năng lực, trình độ của bản thân, sợ điểm kém sẽ bị mất mặt, chê cười

● Áp lực từ phía gia đình, nhà trường luôn mong muốn cá nhân thi cử được điểm cao, thành tích tốt.

+ Tác hại:

● Kiến thức rỗng, trình độ kém vì gian lận quá nhiều.

● Gian lận đến mức trở thành thói quen xấu.

● Bản thân càng ngày càng nhụt chí, không tin tưởng vào năng lực của mình.

● Vấn nạn bằng giả, bằng thật tràn lan.

● Ngành giáo dục dần bị mất lòng tin trong mắt xã hội.

+ Đề xuất:

● Cố gắng phấn đấu, chăm chỉ học hành, sẵn sàng chấp nhận kết quả xấu khi năng lực chưa đủ hoặc lười học.

● Đề cao tính trung thực, tự giác, không dựa vào bằng cấp để đánh giá.

- Kết bài:

+ Vấn nạn sẽ được khắc phục, loại bỏ hoàn toàn.

+ Bản thân tích cực hưởng ứng học thật, điểm thật.

Đề 4: Hãy viết bài tham gia cuộc vận động tìm giải pháp đảm bảo an toàn giao thông.

Gợi ý dàn bài:

- Mở bài (Đặt vấn đề):

+ Tai nạn giao thông trở thành vấn đề ngày càng nghiêm trọng, nhức nhối.

+ Tuổi trẻ, trong đó học sinh cần phải có những suy nghĩ, hành động góp phần giảm thiểu tai nạn giao thông.

- Thân bài:

+ Thực trạng vấn đề: Tình hình tai nạn giao thông gần như ngày nào cũng xảy ra với mức độ nghiêm trọng tăng cao dần.

● Theo thống kê trung bình 1 ngày có khoảng hơn 30 người tử vong vì tai nạn giao thông ở nước ta.

● Nạn nhân và cũng là nguyên nhân gây tai nạn trong đó cũng có học sinh.

+ Hậu quả:

● Mất mát lớn về người và tài sản, để lại thương tật cho những ai sống sót.

● Xã hội, gia đình gánh chịu hậu quả nặng nề từ sự liên lụy, đất nước mất dần đi nhiều người có tương lai.

+ Nguyên nhân:

● Ý thức kém khi tham gia giao thông: Vượt đèn đỏ, không đi đúng làn đường quy định, chạy quá tốc độ, chở hàng cồng kềnh,...

● Đường hẹp, nhỏ do bị chiếm dụng mở quán xá, công việc gia đình như ma chay, cưới hỏi, nạn rải đinh trên đường cao tốc hoặc phá đường sắt lấy sắt...

● Chất lượng phương tiện tham gia giao thông chưa đảm bảo, hệ thống đường xá còn nhiều khó khăn.

+ Đề xuất:

● Chấp hành nghiêm chỉnh luật giao thông.

● Tuyên truyền văn hóa an toàn giao thông.

● Đối với học sinh chỉ điều khiển phương tiện tham gia giao thông khi đủ tuổi.

- Kết bài:

+ Khẳng định an toàn giao thông là hạnh phúc của mỗi người mỗi gia đình và toàn xã hội.

+ Tuổi trẻ học đường cần có trách nhiệm và ý thức cao nhất trong việc chấp hành nghiêm chỉnh luật giao thông.

Đề 5: Theo anh (chị) làm thế nào để môi trường sống của chúng ta ngày càng xanh, sạch đẹp?

Gợi ý dàn bài:

- Mở bài:

+ Nêu vấn đề: Môi trường sống quan trọng với con người thế nào? Môi trường sống đang bị tàn phá nặng nề ra sao?

+ Đặt ra câu hỏi mỗi người phải làm gì?

- Thân bài:

+ Giải thích vấn đề:

● Khái niệm môi trường sống: Môi trường sống là khái niệm rộng, bao gồm tất cả các yếu tố tự nhiên và vật chất nhân tạo bao quanh con người. Môi trường sống ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, cuộc sống, sự tồn tại và phát triển của không chỉ con người mà còn của tất cả mọi sinh vật.

● Có môi trường tự nhiên (đất, nước, không khí,... ) và môi trường xã hội (con người, quan hệ xã hội, pháp luật,... ).

● Môi trường sống sạch, đẹp, xanh là không bị ô nhiễm, có vẻ đẹp mĩ quan hài hòa.

+ Thực trạng môi trường sống:

● Môi trường tự nhiên: Bị ô nhiễm nghiêm trọng: Rác thải tràn ngập biển, rừng bị phá, không khí đầy khói bụi, nước có dầu,...

● Môi trường xã hội: Tệ nạn xã hội tăng mạnh, thuần phong mỹ tục mất dần.

+ Hậu quả:

● Sức khỏe con người, sinh vật khác bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Bệnh dịch bùng phát, thời tiết bị biến đổi.

● Nền kinh tế xã hội bị suy giảm.

● Mối quan hệ giữa con người với con người mất dần đi nét đẹp văn hóa, xã hội chậm phát triển, đạo đức suy đồi.

+ Nguyên nhân:

● Chủ yếu do ý thức kém của cá nhân và tập thể không có ý thức bảo vệ môi trường tự nhiên, chỉ muốn trục lợi cho bản thân.

● Thế hệ trẻ đua đòi, hư hỏng, không tu chí học tập, làm việc, chỉ thích chơi bời.

+ Đề xuất:

● Các phương án khai thác thiên nhiên cần hợp lý, khai thác đi đôi với tu bổ, bảo vệ.

● Các nhà máy công nghiệp, hóa chất cần kí cam kết bảo vệ môi trường.

● Mỗi cá nhân cần có tự nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, tích cực học tập, làm việc, vui chơi lành mạnh.

- Kết bài:

+ Khẳng định lại ô nhiễm môi trường đang là vấn đề cấp bách.

+ Cần có sự chung tay của toàn xã hội để xây dựng môi trường xanh - sạch - đẹp.