Soạn bài: Bài ca ngắn đi trên bãi cát (Cao Bá Quát) - Soạn Văn 11 (cực ngắn)

Bố cục của Bài ca ngắn đi trên bãi cát - Cao Bá Quát gồm 3 phần:

Phần 1 (Bốn câu đầu): Tiếng khóc cho cuộc đời bể dâu.

Phần 2 (Tám câu tiếp): Tiếng thở dài, oán trách bởi ý thức sâu sắc về mâu thuẫn giữa khát vọng, hoài bão của mình và thực tế cuộc đời trớ trêu, ngang trái.

Phần 3 (Ba câu cuối): Tiếng kêu bi phẫn, tuyệt vọng

Nội dung bài học

Bài ca ngắn đi trên bãi cát biểu lộ sự chán ghét của một người trí thức đối với con đường danh lợi tầm thường đương thời và niềm khao khát thay đổi cuộc sống

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):

- Ý nghĩa tượng trưng của các yếu tố thực người đi trên bãi cát đó là:

+ Tượng trưng cho môi trường xã hội, con đường sự nghiệp đầy chông gai, gian khổ, nhọc nhằn, mù mịt mà kẻ sĩ như Cao Bá Quát phải dấn thân để mưu cầu công danh.

Câu 2 (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):

Các câu thơ liên kết nội dung với nhau:

- “Không học …lội suối, giận khôn vơi! ”: sử dụng điển tích, tác giả giận mình vì không có khả năng như Hạ Hầu Ấn có thể nhắm mắt mà vẫn bước đều khi leo suối, lội nước => oán giận con đường công danh

- “Xưa nay… đường đời”: sự cám dỗ của cái bả công danh đối với người đời, danh lợi khiến con người “tất tả”

=> sự chán ghét, khinh bỉ của Cao Bá Quát đối với danh lợi, ông không muốn sa vào con đường ấy, nhưng vẫn chưa tìm ra hướng đi khác cho mình

- “Đầu gió … tỉnh bao người”: chuyện mưu cầu danh lợi cũng hấp dẫn như thưởng thức rượu ngon, làm say người, ít ai có thể tránh được sự cám dỗ. => ông nhận ra sự cám dỗ của danh lợi đối với con người

=> Tác giả khuyên cần thoát khỏi con u mê danh lợi

Câu 3 (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):

- Tâm trạng của lữ khách khi đi trên bãi cát: Tâm trạng buồn bã, chán nản, mệt mỏi, băn khoăn, bế tắc.

- Tầm tư tưởng: Tác giả nhận ra ra sự cám dỗ công danh và tính chất vô nghĩa của lối khoa cử đương thời nhưng cũng vẫn đang bước trên con đường ấy => Tâm trạng băn khoăn, day dứt, bế tắc, bước trên con đường công danh thì mù mịt.

Câu 4 (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):

- Nhịp điệu ngắt linh hoạt, khi thì 2/3,4/3…, thay đổi dựa vào độ dài ngắn của câu thơ diễn tả thành công sự gập ghềnh trắc trở mà người lữ khách phải đối mặt.

Luyện tập (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):

Cao Bá Quát khởi nghĩa chống lại nhà Nguyễn bởi sau rất nhiểu những trắc trở chông gai trên con đường danh lợi, ông nhận ra những trái ngang và áp bức của triều đình phong kiến với nhân dân.