Soạn bài: Viết bài làm văn số 3: Nghị luận văn học - Soạn Văn 11 (cực ngắn)

Đề 1 (trang 92 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):

Gợi ý:

Mở bài

- Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Du và tác phẩm Truyện Kiều

- Nêu vấn đề: Tài sắc của Thúy Vân và Thúy Kiều trong đoạn trích

Thân bài

- Giới thiệu hoàn cảnh gia đình và mối quan hệ của Thúy Vân, Thúy Kiều, khẳng định vẻ đẹp của hai chị em đều “mười phân vẹn mười”

- Phân tích, so sánh vẻ đẹp của Thúy Vân, Thúy Kiều

+ Phân tích vẻ đẹp của Thúy Vân: Vẻ đẹp nhẹ nhàng, mây thua tuyết nhường

+ Phân tích vẻ đẹp của Thúy Kiều: Vẻ đẹp sắc sảo mặn mà, hoa ghen liễu hờn

=> So sánh về vẻ đẹp hình thức, Kiều có phần hơn, nhưng trong khi miêu tả Kiều, tác giả dự báo trước về số phận nàng sau này

- Phân tích, so sánh vẻ đẹp của Thúy Vân, Thúy Kiều

+ Thúy Vân: Không được nói đến nhiều về tài năng

+ Thúy Kiều: Không chỉ có vẻ đẹp mà còn có tài năng: cầm kì thi họa, …

=> So sánh về tài năng, Kiều có phần hơn

- Dù vậy, cần khẳng định cả hai chị em Thúy Vân, Thúy Kiều đều mang những vẻ đẹp đáng quý và phẩm hạnh đáng trân trọng

Kết bài

- Khẳng định lại vấn đề

Đề 2 (trang 92 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):

Gợi ý:

- Cần phân tích làm rõ được những điểm giống nhau trong nỗi niềm tâm tư và sự khác nhau trong giọng điệu

- Khác nhau:

+ Giọng điệu thơ Nguyễn Khuyến (phân tích trong Câu cá mùa thu): Buồn, suy tư trầm lắng

+ Giọng điệu thơ Tú Xương (phân tích trong Câu cá mùa thu): giọng chế giễu sâu cay

- Giống nhau: Cần khẳng định dù mang giọng thơ khác nhau nhưng trong thơ của mình, hai nhà thơ đều thể hiện tâm sự yêu nước thầm kín

- Lý giải sự khác nhau: Dựa trên phong cách nhà văn

Đề 3 (trang 93 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):

Mở bài

- Vài nét về Nguyễn Đình Chiểu và tác phẩm Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc

- Khái quát chung về hình tượng người nông dân nghĩa sĩ trong tác phẩm

Thân bài

1. Nguồn gốc xuất thân của những người nông dân nghĩa sĩ

=> Những người nghèo khó và lương thiện, chính hoàn cảnh đã buộc họ phải đứng lên trở thành những người chiến sĩ và cuối cùng là “nghĩa sĩ”

2. Người nông dân nghĩa sĩ hiện lên với lòng yêu nước nồng nàn

- Khi TD Pháp xâm lược người nông dân cảm thấy: Ban đầu lo sợ => trông chờ tin quan => ghét => căm thù => đứng lên chống lại.

3. Người nông dân nghĩa sĩ cao đẹp bởi tinh thần chiến đấu

- Tinh thần chiến đấu tuyệt vời: Vốn không phải lính diễn binh, chỉ là đân ấp dân lân mà “mến nghĩa làm quân chiêu mộ”

- Quân trang rất thô sơ mà lập được những chiến công đáng tự hào

4. Người nông dân nghĩa sĩ đáng kính trọng bởi sự hi sinh anh dũng

- Sự hi sinh của những người nông dân được nói đến một cách hình ảnh với niềm tiếc thương chân thành, họ xứng đáng đi vào sử sách

Kết bài

- Khái quát những nét nghệ thuật tiêu biểu làm nên thành công của hình tượng

- Liên hệ bản thân

Đề 4 (trang 93 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):

Mở bài

- Vài nét về Nguyễn Đình Chiểu và giá trị thơ văn của ông

Thân bài

1. Cuộc đời Nguyễn Đình Chiểu: cuộc đời gian truân

- Nguyễn Đình Chiểu (1822-1888), sinh tại quê mẹ ở tỉnh Gia Định xưa trong một gia đình nhà nho.

- Năm 1843, ông đỗ tú tài.

- Năm 1846, ông ra Huế chuẩn bị thi tiếp thì hay tin mẹ mất, ông bỏ thi, về quê chịu tang mẹ => Ông bị mù cả hai mắt.

- Về Gia Định mở trường dạy học, bốc thuốc chữa bệnh cho dân và làm thơ.

- Giặc Pháp dụ dỗ, mua chuộc nhưng ông vẫn giữ trọn tấm lòng thủy chung son sắt với đất nước và nhân dân.

2. Thơ văn Nguyễn Đình Chiểu: sáng ngời lí tưởng nhân nghĩa và lòng yêu nước

a. Những sáng tác chính

- Truyện Lục Vân Tiên

- Dương Từ- Hà Mậu

- Chạy giặc, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, văn tế Trương Định…

b. Nội dung thơ văn

- Lí tưởng đạo đức, nhân nghĩa

- Lòng yêu nước, thương dân

c. Nghệ thuật thơ văn

- Văn chương trữ tình đạo đức: vẻ đẹp thơ văn tiềm ẩn trong tầng sâu cảm xúc, suy ngẫm.

- Bút pháp trữ tình xuất phát từ cõi tâm trong sáng, nhiệt thành...

- Đậm đà sắc thái Nam bộ: Lời ăn tiếng nói mộc mạc.....

- Lối thơ thiên về kể mang màu sắc diễn xướng rất phổ biến trong VHDG Nam Bộ.

3. Cảm nhận về cuộc đời và thơ văn Nguyễn Đình Chiểu

- Tuy cuộc đời lắm gian truân nhưng NĐC vẫn sáng ngời nhân cách đạo đức và bộc lộ tài năng nghệ thuật của mình, ông xứng đáng là một “ngôi sao sáng” trong nền văn học dân tộc

Kết bài

- Khái quát lại về cuộc đời và giá trị thơ văn Nguyễn Đình Chiểu