Soạn bài: Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận - Soạn Văn 11 (cực ngắn)

I/ Phân tích đề

1 (trang 23 sgk Ngữ văn 11 Tập 1)

Đề 1 có định hướng cụ thể

Đề 2 và 3 đòi hỏi người viết phải tự xác định, định hướng triển khai.

2 (trang 23 sgk Ngữ văn 11 Tập 1)

Vấn đề nghị luận:

- Đề 1: Việc chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới

- Đề 2: Tâm sự của Hồ Xuân Hương trong bài Tự tình II

- Đề 3: Vẻ đẹp trong bài thơ Câu cá mùa thu

3 (trang 23 sgk Ngữ văn 11 Tập 1)

Đề 1 thuộc nghị luận xã hội, đề 2 và 3 thuộc nghị luận văn học

II/ Lập dàn ý

III/ Luyện tập (trang 24 sgk Ngữ văn 11 Tập 1)

Đề 1

a. Phân tích đề:

- Dạng đề: Có định hướng về nội dung

- Vấn đề cần nghị luận: Giá trị hiện thực sâu sắc của đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh

- Nội dung:

+ Bức tranh cụ thể sinh động về cuộc sống xa hoa nhưng thiếu sinh khí nơi phủ chúa

+ Thái độ phê phán nhẹ nhàng, thấm thía của tác giả

- Phương pháp: thao tác lập luận phân tích kết hợp với nêu cảm nghĩ

- Phạm vi dẫn chứng: văn bản Vào phủ chúa Trịnh là chủ yếu

b. Lập dàn ý

* Mở bài:

- Cuộc sống giàu sang, xa hoa, phù phiếm đầy giả tạo của chúa Trịnh

- Khắc họa rõ nét chân dung ốm yếu đầy bệnh hoạn của Trịnh Cán, điển hình sự suy đồi của tập đoàn PK Đàng Ngoài

* Thân bài:

- Cuộc sống giàu sang, xa hoa, phù phiếm của chúa Trịnh

+ Cảnh giàu sang nơi phủ chúa

+ Chúa Trịnh Sâm: ăn mặc sa hoa

+ Bức chân dung Trịnh Cán: ốm yếu, vây quanh là gấm vóc lụa là, người hầu kẻ hạ

- Thái độ và dự cảm của tác giả: Phê phán cuộc sống ích kỷ, giàu sang, phè phỡn của nhà chúa, hiện thực phản ánh sự suy đồi của XHPK Đàng Ngoài

* Kết bài:

- Nhìn lại một cách khái quát

- Nêu nhận xét.

Đề 2

a. Phân tích đề

- Dạng đề: Có định hướng về nội dung

- Vấn đề cần nghị luận: Tài năng sử dụng ngôn ngữ dân tộc của HXH

- Yêu cầu về nội dung:

+ Sử dụng văn tự Nôm

+ Sử dụng các từ ngữ thuần Việt

+ Sử dụng hình thức đảo trật tự từ trong câu

- Yêu cầu về pp: Sử dụng thao tác lập luận phân tích kết hợp với bình luận

- Phạm vi dẫn chứng: thơ HXH là chủ yếu

b. Lập dàn ý

* Mở bài

Giới thiệu và định hướng triển khai vấn đề: Hồ Xuân Hương bà chúa thơ Nôm với tài năng sử dụng ngôn ngữ dân tộc

* Thân bài

- Đề tài: Viết về khát vọng sống của con người

- Sử dụng ngôn ngữ điêu luyện và tài hoa

- Từ ngữ đa nghĩa mà nghĩa nào cũng hợp

- Tả vật để nói tâm trạng con người – người phụ nữ trong XHPK với chế độ đa thê.

* Kết bài

- Có tính sáng tạo trong ngôn ngữ thơ: bài thơ bình dị, trong sáng đậm đà bản sắc dân tộc

- Bài thơ nhỏ mà đặc ra vấn đề lớn: số phận bất hạnh và sức sống mãnh liệt của người phụ nữ.