Soạn bài: Chiều xuân (Anh Thơ) - Soạn Văn 11 (cực ngắn)

Bố cục của bài thơ Chiều xuân - Anh Thơ gồm 3 phần:

- Phần 1 (khổ 1): Khung cảnh bến đò làng quê trong ngày xuân mưa bụi đổ.

- Phần 2 (khổ 2): Cảnh ngày xuân về trên con đường đê.

- Phần 3 (khổ 3): Xuân về trên cánh đồng lúa.

Nội dung bài học

- Nội dung:

+ Cảnh đẹp chiều xuân nơi đồng quê Bắc Bộ tĩnh lặng, êm đềm.

+ Nhịp sống thôn quê yên bình, trong trẻo thể hiện tình yêu quê hương đất nước giản dị nhưng chân thành.

- Nghệ thuật:

+ Hình ảnh thơ sinh động, gần gũi, tiêu biểu cho cảnh sắc ngày xuân.

+ Lấy động để gợi tĩnh lặng, yên bình của cuộc sống.

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (trang 52 SGK ngữ văn 11 tập 2)

- Bức tranh "Chiều xuân" hiện lên:

+ Mở đầu cho bức tranh ngày chiều xuân là màn mưa bụi phủ lên mọi cảnh vật trong buổi chiều yên ả, vắng lặng với: Bến vắng, đò lười, quán tranh đứng im, hoa xoan tím rụng.

+ Từ bến đò nhìn gần lên con đường đê thấy: Cỏ non tràn biếc, đàn sáo đen, cánh bướm rập rờn, trâu bò thong thả.

+ Tầm quan sát của tác giả mở rộng ra cánh đồng làng xa xa: Hoa trên đồng lúa xanh rờn và ướt lặng, đàn cò con bay ra, cô gái đang cào cỏ.

→ Bức tranh thiên nhiên và cuộc sống đơn thuần của làng quê, giản dị, mộc mạc nhưng có đôi phần thanh vắng, tĩnh lặng.

- Nét riêng của bức tranh quê:

+ Mặc dù được tả vào thời điểm mùa xuân nhưng bức tranh lại vắng lặng, lắng đọng với cảnh vật yên bình: Bến vắng, đò lười, cánh bướm rập rờn, trâu bò thong thả...

+ Cuộc sống của con người cũng yên bình mà không vội vã.

→ Sự quan sát tinh tế của tác giả, mọi vật hiện lên giản dị, mộc mạc, khoan thai nhưng vẫn khiến tâm hồn người đọc xao động với sự yên bình, mang đến cảm giác thư thái.

Câu 2 (trang 52 SGK ngữ văn 11 tập 2)

Những hình ảnh gợi nhịp sống ở thôn quê:

- Những câu thơ đầu đặc tả cảnh vật bình dị với không khí làng quê yên tĩnh, thư thái: Con đò lười, quán tranh vắng, cánh bướm rập rờn, trâu bò thong thả, đồng lúa xanh rờn, đàn cò con, hoa xoan tím.

- Câu thơ cuối: Xuất hiện hình ảnh cô thôn nữ đang làm cỏ trên ruộng. Hình ảnh người dân lao động duy nhất xuất hiện trong bài thơ. Tuy ít ỏi nhưng vẫn có thể nhận ra được những nét đặc trưng của miền quê Bắc bộ.

→ Thủ pháp nghệ thuật dùng cái động để tả cái tĩnh, nhấn mạnh vào nhịp sống yên bình của vùng quê vẫn còn giữ nguyên được vẻ nguyên sơ đồng bằng Bắc Bộ.

Câu 3 (trang 52 SGK ngữ văn 11 tập 2)

- Những từ láy được sử dụng: Êm đềm, im lìm, tơi bời, vu vơ, rập rờn, thong thả, chốc chốc.

- Nét đặc sắc của những từ láy:

+ Đặc tả trạng thái thụ động hoặc hoạt động chậm rãi của chủ thể.

+ Làm nổi bật vẻ đẹp yên bình của cảnh vật cùng cuộc sống mộc mạc, giản dị, khoan thai nhưng vẫn khiến người ta mong ước.