Dạng 3: Hoàn thành phản ứng hóa học Oxi, Lưu huỳnh - Chuyên đề Hóa 10

A. Phương pháp & Ví dụ

Lý thuyết và Phương pháp giải

- Học sinh cần nắm chắc các tính chất hóa học về oxi, ozon, lưu huỳnh và các hợp chất của chúng để thấy được mối quan hệ giữa các chất.

- Với những bài ẩn tên chất yêu cầu tìm chất phù hợp và viết phương trình cần lựa chọn các chất tương ứng với các trạng thái oxi hóa của lưu huỳnh trong sơ đồ. Quá trình làm tăng trạng thái oxi hóa các nguyên tố lưu huỳnh cần lựa chọn cho tác dụng với chất có tính oxi hóa. Ngược lại, quá trình làm giảm trạng thái oxi hóa của nguyên tố lưu huỳnh thì cần lựa chọn cho tác dụng với chất có tính khử.

Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Hãy viết các phương trình hóa học biểu diễn sự biến đổi số oxi hóa của các nguyên tố lưu huỳnh theo sơ đồ sau:

Bài giải:

Ví dụ 2: Viết các phương trình phản ứng theo chuỗi biến hóa sau:

a) KClO₃ → O₂ → O₃ → O₂ → ZnO → ZnSO₄

b) FeS → H₂S → S → SO₂ → CaSO₃ → CaSO₄

Bài giải:

a) 2KClO₃ 2KCl + 3O₂

3O₂ 2O₃

O₃ + 2Ag → Ag₂O + O₂

O₂ + 2Zn → 2ZnO

ZnO + H₂SO₄ → ZnSO₄ + H₂O

b) FeS + 2HCl → FeCl₂ + H₂S↑

2H₂S + O_{2 thiếu} 2S + 2H₂O

S + O₂ SO₂

SO₂ + CaO → CaSO₃

CaSO₃ + H₂SO₄ → CaSO₄ + H₂SO₄ + SO₂

Ví dụ 3: Hoàn thành sơ đồ biến hóa sau:

Bài giải:

S + O₂ SO₂

2SO₂ + O₂ 2SO₃

SO₃ + H₂O → H₂SO₄

6H₂SO_{4 đặc} + 2Fe Fe₂ (SO₄)₃ + 3SO₂ + 6H₂O

S + H₂ H₂S↑ (A) (mùi trứng thối)

S + O₂ SO₂ (B)

S + Fe FeS (E)

2H₂S + SO₂ → 3S + 2H₂O

(X) ⇒ S, (D) ⇒ H₂O

SO₂ + Br₂ + 2H₂O → 2HBr + H₂SO₄

(Y) ⇒ HBr, (Z) ⇒ H₂SO₄

FeS + 2HBr → FeBr₂ + H₂S↑

(G) ⇒ FeBr₂ (A) ⇒ H₂S

Hoặc FeS + H₂SO₄ → FeSO₄+ H₂S↑

(G) ⇒ FeSO₄ (A) ⇒ H₂S

Ví dụ 4: Hoàn thành chuỗi các phản ứng sau, ghi rõ điều kiện nếu có:

ZnS → H₂S → S → SO₂ → SO₃ → H₂SO₄ → HCl → Cl₂ → KClO₃ → O₂

Bài giải:

ZnS + 2HCl → ZnCl₂ + H₂S

2H₂S + O_{2 thiếu} → 2S + 2H₂O

S + O₂ SO₂

2SO₂ + O₂ 2SO₃

SO₃+ H₂O → H₂SO₄

H₂SO_{4 đặc} + NaCl _{tinh thể} → NaHSO₄ + HCl

4HCl + MnO₂ → Cl₂ + MnCl₂ + 2H₂O

3Cl₂ + 6KHO 5KCl + KClO₃ + 3H₂O

2KClO₃ 2KCl + 3O₂

Ví dụ 5. Viết các phương trình hóa học biểu diễn sự biến đổi số oxi hóa của nguyên tố lưu huỳnh theo sơ đồ sau:

Bài giải:

+) S^-2 → S⁰:

2H₂S + O_{2 thiếu} → 2S + 2H₂O

+) S⁰ → S^-2:

H₂ + S H₂S↑

+) S⁰ → S⁺⁴:

S + O₂ S₂

+) S⁺⁴ → S⁰:

2H₂S + SO₂ → 3S + 2H₂O

+) S⁺⁴ → S⁺⁶:

SO₂+ Br₂ + 2H₂O → 2HBr + H₂SO₄

+) S⁺⁶ → S⁺⁴:

Cu + 2H₂SO_{4 đặc} CuSO₄ + SO₂ + H₂O

+) S⁰ → S⁺⁶:

S + 3F₂ → SF₆

+) S⁺⁶ → S⁰:

3Zn + 4H₂SO_{4 đặc} 3ZnSO₄ + S + 4H₂O

+) S^-2 → S⁺⁶:

H₂S+ 4Cl₂ + 4H₂O → H₂SO₄ + 8HCl

+) S⁺⁶ → S^2-:

4Mg + 5H₂SO_{4 đặc} 4MgSO₄ + H₂S + 4H₂O

Lưu ý: Với dạng bài tập này, học sinh cần lựa chọn các chất tương ứng cho phù hợp với các trạng thái oxi hóa của lưu huỳnh trong sơ đồ.

Quá trình làm tăng trạng thái oxi hóa các nguyên tố lưu huỳnh cầ lựa chọn cho tác dụng với chất có tính oxi hóa.

Ngược lại quá trình làm giảm trạng thái oxi hóa của nguyên tố lưu huỳnh cần lựa chọn cho tác dụng với chất có tính khử.

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1. Hãy viết các phương trình phản ứng theo chuỗi biến hóa sau:

FeS → H₂S → S → SO₂ → CaSO₃ → CaSO₄

Hiển thị đáp án

FeS + 2HCl → FeCl₂ + H₂S

2H₂S + O_2thiếu ---^V₂O₅→ 2S + 2H₂O

S + O₂ SO₂

SO₂ + CaO → CaSO₃

CaSO₃ + H₂SO₄ → CaSO₄ + SO₂ + H₂O

Câu 2. Xác định các chất và hoàn thành các phương trình phản ứng sau:

FeS + A → B (khí) + C

B + CuSO₄ → D↓ đen + E

B + F → G↓ vàng + H

C + J khí → L

L + KI → C + M + N

Hiển thị đáp án

FeS + 2HCl → FeCl₂ + H₂S↑

(A) (C) (B)

H₂S + CuSO₄ → CuS↓ + H₂SO₄

(D) (E)

2H₂S + SO₂ → 2S↓ + 2H₂O

(F) (G) (H)

2FeCl₂ + Cl₂ → 2FeCl₃

(J) (L)

2FeCl₃ + 2KI → 2FeCl₂ + 2KCl + I₂

(M) (N)

Câu 3. Hoàn thành sơ đồ biến hóa sau:

Hiển thị đáp án

S + O₂ → SO₂ (A)

SO₃ + H₂O → H₂SO₄

6H₂SO_4(đ) + 2Fe → Fe₂(SO₄)₃ + 3SO₂ + 6H₂O

Câu 4. Viết phương trình phản ứng theo chuỗi biến hóa sau:

KMnO₄ → Cl₂ → NaClO₃ → O₂ → SO₂ → SO₃ → H₂SO₄

Hiển thị đáp án

2KMnO₄ + 16HCl → 2KCl + 2MnCl₂ + 5Cl₂ + 8H₂O

3Cl₂ + 6NaOH → 5NaCl + NaClO₃ + 3H₂O

2NaClO₃ → 2NaCl + 3O₂

O₂ + S → SO₂

SO₃ + H₂O → H₂SO₄

Câu 5. Cặp phản ứng nào sau đây cho thấy lưu huỳnh vừa có tính khử vừa có tính oxi hóa?

A. S + H₂ → H₂S; S + Cu → CuS

B. S + 2H₂SO₄ → 3SO₂ + 2H₂O; S + 2Na → Na₂S

C. S + 6HNO₃ → H₂SO₄ + 6NO₂ + 3H₂O; S + O₂ → SO₂

D. S+ 3F₂ → SF₆; S + O₂ → SO₂

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Câu 6. Lưu huỳnh tác dụng với natri hidroxit đặc, nóng theo phương trình phản ứng như sau:

S + NaOH → Na₂S + Na₂SO₃ + H₂O

Trong phản ứng trên, tỷ lệ số nguyên tử lưu huỳnh bị khử và số nguyên tử lưu huỳnh bị oxi hóa là?

A. 1: 2

B. 1: 1

C. 1: 2

D. 2: 1

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

3S + 6NaOH → 2Na₂S + Na₂SO₃ + 3H₂O

Câu 7. Cho phương trình phản ứng hóa học:

H₂SO₄ đặc + 8HI → 4I₂ + H₂S + 4H₂O

Chọn phương án trả lời đúng!

A. H₂SO₄ là chất oxi hóa, HI là chất khử

B. HI là chất oxi hóa

C. I₂ oxi hóa H₂S thành H₂SO₄ và nó bị khử thành HI

D. I₂ khử H₂S thành H₂SO₄ và nó bị khử thành HI.

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Câu 8. Cho các phương trình phản ứng hóa học sau:

1. SO₂ + 2H₂S → 3S + 2H₂O

3. SO₂ + Br₂ + 2H₂O → 2HBr + H₂SO₄

4.5SO₂ + 2KMnO₄ + 2H₂O → K₂SO₄ + 2MnSO₄ + 2H₂SO₄

5. SO₂ + H₂O → H₂SO₃

SO₂ là chất oxi hóa trong các phản ứng:

A. 1,3,5 B. 1,3,4 C. 1 D. 1,3

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Bài trước: Dạng 2: Nhận biết oxi, ozon, lưu huỳnh, SO2, SO3, H2S - Chuyên đề Hóa 10 Bài tiếp: Dạng 4: Các dạng bài tập về Oxi – Ozon