Lai tân (trang 45 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2)
I. Giới thiệu đôi nét về tác phẩm
- Lai Tân là tên một địa danh nơi mà Bác đã trải qua trên con đường từ Thiên Giang đến Liễu Châu thuộc tỉnh Quảng Tây.
- Bài thơ mang tên địa danh này là bài thứ 97 trong số 134 bài thơ của tập Nhật kí trong tù. Bài thơ cho thấy hiện trạng đen tối, thối nát của một xã hội tưởng là yên ấm, tốt lành.
Bố cục của bài gồm 2 phần:
+ Phần 1 (3 câu thơ đầu): Thực trạng bộ máy chính quyền Lai Tân
+ Phần 2 (1 câu thơ cuối): Thái độ của tác giả
II. Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 45):
Trong ba câu đầu, Hồ Chí Minh vẽ lên ba bộ mặt thật của bộ máy quan lại ở Lai Tân đó là:
- Lão giám ngục (ban trưởng nhà lao): đánh bạc ngày này qua ngày khác.
- Viên cảnh sát trưởng: ăn tiền của phạm nhân.
- Quan huyện: chong đèn hút thuốc phiện.
=> Cả ba người trên đại diện cho pháp luật, bảo vệ công lí nhưng hành vi lại phi pháp. Nhà tù là nơi cải hóa người xấu thành người tốt nhưng với những kẻ cai quản như vậy thì không thể làm cho xã hội “thái bình” được.
Câu 2 (trang 45):
Câu thơ cuối “Trời đất Lai Tân vẫn thái bình"- là một lời châm biếm, mỉa mai rất sâu cay. Ba tiếng Thái bình thiên (vẫn thái bình) hạ một cách nhẹ nhàng, tự nhiên. Giọng điệu dửng dưng, nhưng hiệu quả châm biếm thâm thúy, sâu sắc. Cảnh thái bình giả tạo, một xã hội suy đồi đã tồn tại rất lâu ở đất nước này.
=> Bức tranh thu nhỏ của xã hội Trung Quốc mục nát với lũ quan lại tham nhũng, quan liêu.
Câu 3 (trang 45): Nhận xét về kết cấu, bút pháp của bài thơ
- Bài thơ có kết cấu đặc biệt; ba câu đầu chỉ đơn thuần kể. Điểm nút của cả bài chính là ở câu cuối. Nó làm bật ra toàn bộ tư tưởng của bài.
- Bài thơ in đậm bút pháp chấm phá của thơ Đường, lời thơ ngắn gọn, súc tích, ngôn ngữ đơn giản, không cầu kì.
Bài trước: Từ ấy (trang 44 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2) Bài tiếp: Nhớ đồng (trang 48 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2)