Đô-xtôi-ép-xki (X.Xvai-Gơ) (trang 65 sgk ngữ văn 12 tập 1)
* Bố cục của tác phẩm gồm 3 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến "... hàng thế kỉ dằn vặt" ⇒ Số phận nghiệt ngã của nhà văn Đô-xtôi-ép-xki.
- Phần 2: "Cuối cùng... " đến "... cái đầu của người bị hành khổ này. " ⇒ Nghị lực lao động không mệt mỏi, vượt qua hoàn cảnh khó khăn và bệnh tật.
- Phần 3: Còn lại ⇒ Cái chết của ông và sự thương xót, yêu mến, khâm phục mà nhân dân dành cho ông, tác dụng to lớn tỏa ra từ cuộc đời và văn chương của ông đối với nước Nga.
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 65 sgk ngữ văn 12 tập 1)
Nhân vật Đô- xtôi-ép-xki có những nét đặc biệt về tính cách và số phận như sau:
- Về số phận:
+ Chịu nhiều nỗi đau khổ về vật chất lẫn tinh thần
+ Từng có thời điểm sống lưu vong, cầm cố, quỳ gối trước nhiều kẻ thấp hèn, nợ nần,...
- Về tính cách:
+ Là một con người giàu nghị lực: dù số phận vùi dập nhưng ông vẫn không ngừng làm việc và nghĩ về nước Nga
+ Là người luôn giàu niềm tin, đam mê nghệ thuật, yêu thương con người
Câu 2 (trang 65)
Hiệu quả của lối cấu trúc những hình ảnh trái ngược khi thể hiện chân dung của Đô-xtôi-ép-ki đó là:
+ Thể hiện sự đối lập, tương phản giữa đời sống vật chất và tinh thần
+ Đối lập giữa khổ ải với sự vĩ đại
→ Từ đó làm sáng ngời hình ảnh của ông, người khổ ải và người đạt tới đỉnh vinh quang
Câu 3 (trang 65)
Từ câu "Cuối cùng, vào thời điểm... ", các hình ảnh so sánh, những ẩn dụ cho tới cuối đoạn trích đều quy tụ về một thế giới như sau:
- Biện pháp so sánh:
+ “Tác phẩm… là rượu ngon”
+ “đếm các ngày như trước đây… như một kẻ hành khất”
+ “lời như sấm sét”
- Biện pháp ẩn dụ:
+ Quả đã được cứu thoát, vỏ khô rụng xuống
+ Thành phố ngàn tháp chuông
→ Hình ảnh so sánh, ẩn dụ thuộc lĩnh vực tôn giáo nhằm mục đích khẳng định Đô-xtoi-ép-xki là vị thánh, là một con người siêu phàm.
Câu 4 (trang 65)
Việc Xvai-gơ luôn gắn Đô-xtoi-ép-xki với bối cảnh thời sự chính trị và văn chương có tác dụng trong việc làm nổi bật vai trò của nhà văn đó là:
+ Ông là người đại diện cho tầng lớp người dân thống khổ dưới chế độ Nga hoàng
+ Ông trở về như sự báo trước “sứ mệnh của sự tổng hòa giải của nước Nga”
+ Cái chết của ông làm mọi người “yêu thương và cảm phục”
→ Qua đó khẳng định sự vĩ đại của nhà văn không những đối với lịch sử văn học mà còn cả lịch sử, xã hội, đất nước.
Bài trước: Mấy ý nghĩ về thơ (Nguyễn Đình Thi) (trang 60 sgk ngữ văn 12 tập 1) Bài tiếp: Nghị luận về một hiện tượng đời sống (trang 68 sgk ngữ văn 12 tập 1)