Đất nước (Nguyễn Khoa Điềm) (trang 122 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1)

Câu 1 (trang 122 skg ngữ văn 12 tập 1)

Bài thơ được chia làm 2 phần:

+ Phần 1 (từ đầu tới Làm nên Đất Nước muôn đời): Đất nước được cảm nhận trên mọi phương diện văn hóa, phong tục, truyền thống địa lý, lịch sử…

+ Phần 2 (còn lại): Người dân sáng tạo, truyền giữ những giá trị của đất nước

Câu 2 (trang 122)

Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm cảm nhận về đất nước trong phần đầu đoạn trích dựa trên những phương diện:

- Chiều dài lịch sử (quá khứ- hiện tại- tương lai):

+ Từ huyền thoại Long Quân, Âu Cơ

+ Tác giả nhấn mạnh vào những kiếp người giản dị, bình tâm nhưng lại làm nên đất nước

+ Họ là những người bảo vệ đất nước

+ Họ góp phần to lớn vào thế giới tinh thần và vật chất của đất nước

- Chiều rộng của không gian - địa lí

+ Đất nước không chỉ bó hẹp gia đình mà trải dài theo chiều dài đất nước

+ Đất nước là nguồn cội, không gian gần gũi, gắn bó với đời sống mỗi người

+ Nhập hai từ “đất” và “nước” phù hợp với diễn tả tình ý trong mỗi câu thơ

+ Là nơi sinh tồn bao thế hệ

- Bề dày truyền thống- phong tục, văn hóa, tâm hồn

+ Giữ phong tục, ăn trầu (nét đẹp trong đời sống tinh thần, tình cảm son sắc của người Việt)

+ Truyền thống đấu tranh chống giặc ngoại xâm

+ Đất nước gắn với truyền thống đạo lí

-> Các phương diện thống nhất, bổ sung lẫn nhau

Câu 3 (trang 122)

Trong phần sau của đoạn trích, nhờ thơ đã có những nhìn nhận mới mẻ về đất nước, những danh lam thắng cảnh

+ Nguyễn Khoa Điềm đã dẫn dắt cảm xúc về đất nước: lặp nhiều từ “góp” diễn tả cảm nhận độc đáo của mình về thiên nhiên.

+ Từ hình dáng tâm hồn đến lối sống của nhân dân đã hóa vào bóng hình đất nước

+ Biểu hiện của đất nước khai thác từ chiều sâu văn hóa dân tộc, từ những điều rất đỗi bình dị của nhân dân

+ Đó là những cảm nhận, chiêm nghiệm, quan sát tinh tế của chính nhà thơ

+ Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm đã nâng tầm những suy ngẫm trở thành tư tưởng “đất nước”

- Điều mới mẻ và nổi bật trong thơ chống Mĩ:

+ Tác giả đã khai thác về chiều sâu lịch sử, văn hóa, truyền thống và địa lý.

+ Những phát hiện mới về quan niệm Đất Nước thu hút tình cảm của người nghe

Câu 4 (trang 123)

Cách sử dụng chất liệu văn học dân gian của nhà thơ trong tác phẩm đó là chất liệu: ca dao, dân ca, truyền thuyết, phong tục, lối sống…

- Nhà thơ đã vận dụng rất sáng tạo các yếu tố dân gian:

+ Có khi lấy lại từng phần của câu ca dao: con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạc

+ Dạy anh biết “yêu em từ thuở trong nôi”

-> Sử dụng ý, hình ảnh, ca dao, truyền thuyết để tạo nên hình tượng mới, vừa gần gũi, vừa mới mẻ