Bài 42: Hệ sinh thái - Sinh học 12 (ngắn nhất)
Phần 1: Câu hỏi thảo luận
Câu hỏi Sinh 12 Bài 42 trang 187: Quan sát hình 42.1, em hãy cho biết các thành phần vô sinh và hữu sinh của một hệ sinh thái.
Đáp án:
Các thành phần vô sinh và hữu sinh của một hệ sinh thái như sau:
- Thành phần vô sinh gồm có: Ánh sáng, khí hậu (nhiệt độ không khí, lượng mưa, gió…), đất và nước.
- Thành phần hữu sinh: Xác sinh vật, quần xã sinh vật (sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu thụ, sinh vật phân giải).
Câu hỏi Sinh 12 Bài 42 trang 189: Hãy nêu ví dụ về một hệ sinh thái nhân tạo. Nêu các thành phần của hệ sinh thái và các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng hệ sinh thái.
Đáp án:
- Ví dụ hệ sinh thái nhân tạo như: hệ sinh thái đồng ruộng trồng lúa, đồng trồng ngô…
- Các thành phần của hệ sinh thái: Quần xã sinh vật và sinh cảnh của quần xã.
- Các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng hệ sinh thái đó là:
+ Bổ sung nguồn năng lượng, vật chất cho hệ sinh thái (như tưới nước, bón phân, …)
+ Thực hiện cải tạo hệ sinh thái (tỉa thưa, trồng xen kẽ các loài thực vật đối với hệ sinh thái trồng cây; loại bỏ loài tảo độc với hệ sinh thái ao hồ…)
Phần 2: Câu hỏi và bài tập
Câu 1 trang 190 Sinh học 12: Thế nào là một hệ sinh thái? Vì sao nói hệ sinh thái biểu hiện chức năng của một tổ chức sống?
Đáp án:
- Hệ sinh thái là một hệ thống sinh học hoàn chỉnh và tương đối ổn định. Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và sinh cảnh (môi trường vô sinh của quần xã).
- Nói hệ sinh thái biểu hiện chức năng của một tổ chức sống vì:
+ Các sinh vật trong quần xã tác động lẫn nhau và tác động đến các thành phần vô sinh của sinh cảnh.
+ Sự trao đổi vật chất và năng lượng giữa các sinh vật trong nội bộ quần xã và giữa quần xã với sinh cảnh của chúng. Trong đó, quá trình "đồng hoá" tổng hợp các chất hữu cơ, sử dụng năng lượng mặt trời do các sinh vật tự dưỡng trong hệ sinh thái thực hiện và quá trình "dị hoá" do các sinh vật phân giải chất hữu cơ thưc hiện.
Câu 2 trang 190 Sinh học 12: Em hãy cho ví dụ về một hệ sinh thái trên cạn và một hệ sinh thái dưới nước (hệ sinh thái tự nhiên hoặc nhân tạo). Phân tích thành phần cấu trúc của các hệ sinh thái đó.
Đáp án:
- Ví dụ hệ sinh thái trên cạn: Rừng rậm Amazon.
* Thành phần cấu trúc như sau:
+ Thành phần vô sinh: khí hậu, ánh sáng, đất và nước của khu rừng.
+ Thành phần hữu sinh: chủ yếu là thực vật chiếm ưu thế và chi phối hệ sinh thái, thực vật là sinh vật sản xuất.
Các sinh vật tiêu thụ là các loài động vật.
Sinh vật phân giải là vi sinh vật phân giải.
- Ví dụ về hệ sinh thái dưới nước: Ao nuôi cá chép
* Thành phần cấu trúc như sau:
+ Thành phần vô sinh: nước (độ sâu, độ trong, độ nhớt…); các điều kiện khí hậu (quan trọng là nhiệt độ); ánh sáng.
+ Thành phần hữu sinh: cá chép là sinh vật chiếm ưu thế.
Sinh vật sản xuất là rêu, tảo; sinh vật tiêu thụ là cá, ốc, cua…; sinh vật phân giải là vi sinh vật.
Câu 3 trang 190 Sinh học 12: Hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nhân tạo có những điểm gì giống và khác nhau?
Đáp án:
* Những điểm giống và khác nhau giữa hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nhân tạo:
- Giống nhau:
+ Cấu tạo gồm các chất vô cơ và hữu cơ
+ Thành phần vô sinh: ánh sáng, khí hậu, đất, nước, …
+ Các thành phần hữu sinh: sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu thụ và sinh vật phân giải.
- Khác nhau:
Tiêu chí | Hệ sinh thái nhân tạo | Hệ sinh thái tự nhiên |
Nguồn gốc | Do con người xây dựng. | Do tự nhiên tạo nên. |
Độ đa dạng | Thấp | Cao |
Nguồn năng lượng | Phần lớn do con người cung cấp | Bắt nguồn từ năng lượng ánh sáng mặt trời. |
Thời gian hình thành và tồn tại | Ngắn | Dài |
Chu trình tuần hoàn vật chất | Hở (do có khai thác) | Kín |
Tỉ lệ trên Trái Đất | Ít và có xu hướng tăng lên | Nhiều |
Năng suất sinh học | Cao và do con người điều chỉnh. | Thấp và tự điều chỉnh. |
Câu 4 trang 190 Sinh học 12: Hãy chọn phương án trả lời đúng.
Kiểu hệ sinh thái nào sau đây có đặc điểm: năng lượng mặt trời là năng lượng đầu vào chủ yếu, được cung cấp thêm một phần về vật chất và có số lượng loài hạn chế?
A. Hệ sinh thái biển.
B. Hệ sinh thái thành phố.
C. Hệ sinh thái rừng mưa nhiệt đới.
D. Hệ sinh thái nông nghiệp.
Đáp án:
Đáp án đúng là: D. Hệ sinh thái nông nghiệp.
Bài trước: Bài 41: Diễn thế sinh thái - Sinh học 12 (ngắn nhất) Bài tiếp: Bài 43: Trao đổi vật chất trong hệ sinh thái - Sinh học 12 (ngắn nhất)