Soạn văn lớp 11: Thực hành về thành ngữ, điển cố

Câu 1 Trang 66 Sách giáo khoa Ngữ văn 11 tập I:

Thành ngữ trong bài thơ "Thương vợ" của Trần Tế Xương:

Một duyên hai nợ: ngụ ý bà Tú lấy chồng có duyên nợ nhỏ, ý nói bà Tú khó khăn, vất vả

Năm nắng mười mưa: chỉ cực nhọc, lao động, vất vả, mưa nắng

⇒ Vận dụng thành ngữ đơn giản, ngắn gọn nhưng diễn đạt đầy đủ, sinh động, diễn đạt được những nghĩa khác nhau, có giá trị biểu cảm cao

2 thành ngữ trên ghép lại theo những câu có cùng nghĩa giống các câu các thành ngữ ngữ lặn lội thân cò, eo sèo mặt nước tiêu biểu cho hình ảnh bà Tú cần cù, dũng cảm, tháo vát

Câu 2 Trang 66 Sách giáo khoa Ngữ văn 11 tập I:

- Đầu trâu mặt ngựa: biểu hiện sự hung hãn, man rợ trước tình cảnh gia đình Kiều bị oan sai

- Chim lồng cá chậu: cuộc sống chật hẹp, tù túng, mất tự do, vẻ ngoài cuộc sống vụt sáng và đẹp đẽ

- Đội trời đạp đất: thể hiện lối sống và hành động tự do, không ràng buộc, khuất phục trước quyền uy

Câu 3 Trang 66 Sách giáo khoa Ngữ văn 11 tập I:

- Điển tích trong bài Khóc Dương Khuê:

+ Giường kia: mượn cái câu chuyện về Bá Nha và Chung Tử Kỳ từ Ý Bá Nha là một cao thủ, Chung Tử Kỳ nghe lời âm thanh piano và hiểu ý tưởng của người chơi. Sau khi Tử Kỳ chết, Bá Nha treo đàn và không cho đàn nữa vì cho rằng không ai hiểu được giọng hát của mình

⇒ 2 điển tích làm nổi bật tình bạn giữa mình và Dương Khuê. Mất đi một người bạn, không ai có thể hiểu được lòng mình.

Câu 4 Trang 67 Sách giáo khoa Ngữ văn 11 tập I:

- Ba thu: điển cố lấy từ ý trong Kinh Thi nói về nỗi nhớ nhung da diết của con người.

=> Dùng điển cố có dụng ý: Chàng Kim phải lòng Thuý Kiều, một ngày không gặp trông như ba năm không gặp

- Chín chữ: Kinh Thi chín chữ nói tới công ơn cha mẹ đối với con cái

=> Thuý Kiều nhớ đến cha mẹ, thương cha mẹ đã chăm sóc còn nàng biệt xứ xa xứ

- Liễu Chương Đài: gợi chuyện người đàn ông đi làm ăn xa viết thư cho vợ “ Cây liễu ở Chương Đài xưa xanh xanh, nay có còn không, hay là tay khác đã bẻ mất rồi

=> Dẫn đến điển tích Kiều tưởng tượng Kim Trọng Kiều trở về đã thuộc về người khác

- Mắt xanh: truyện Nguyễn Tịch thời Tần quý quý ai thì tiếp bằng mắt xanh, không ưa ai thì mắt trắng

=> Từ Hải muốn nói với Kiều rằng biết Kiều ở lầu xanh là để tiếp khách làng chơi nhưng nàng chưa từng ưa ai

Câu 5 Trang 67 Sách giáo khoa Ngữ văn 11 tập I:

a, Có thể thay thế bằng từ bắt nạt người mới.

b, Có thể thay thế bằng từ: qua loa.

Nếu thay bằng các từ tương đương thông thường thì chỉ đảm bảo được nghĩa cơ bản, chứ không có hình ảnh và sắc thái biểu cảm

Câu 6 Trang 67 Sách giáo khoa Ngữ văn 11 tập I:

- Nói với người không hiểu thì như đổ. nước vào đầu vịt.

- Chúc mừng mẹ con An mẹ tròn con vuông.

- Mẹ luôn nói với tôi rằng trứng khôn hơn vịt.

- Nó nấu sử sôi kinh trong vài năm, giờ đã đến lúc trở nên nổi tiếng.

- Sống trên đời nên rộng rãi, dĩ hòa vi quý.

- Hắn đúng là con nhà lính, tính nhà quan.

- Ai thấy nó thì không tiến tới, vì thấy người sang bắt quàng làm họ.

- Ngày nay phú quý sinh lễ nghĩa.

Câu 7 Trang 67 Sách giáo khoa Ngữ văn 11 tập I:

- Đợt này nó nợ nần như chúa Chổm.

- Là con người ai cũng có gót chân A-sin của mình.

- Khổ thân con bé tự nhiên gặp đúng thằng Sở Khanh