Soạn văn lớp 11: Chạy giặc - Nguyễn Đình Chiểu

Bố cục

- Hai câu đề: thực dân Pháp nổ súng xâm lược

- Hai câu thực hình tượng tan hoang của nhân dân

- Hai câu luận: toàn cảnh sau khi chúng tới

- Hai câu kết: sự ai oán các tên quan phụ mẫu vô dụng, bất tài

Câu 1 Trang 49 Sách giáo khoa Ngữ văn 11 tập I:

Mở đầu bài thơ nhà thơ nêu:

+ Cảnh chạy giặc nhốn nháo trước tiếng súng xâm lược

+ Cảnh chợ quê vốn ồn ào náo nhiệt trở nên nháo nhác, hỗn loạn

+ Tình thế đất nước lâm nguy “một bàn cờ thế phút sa tay”

+ Cảnh của sự hoảng loạn “lũ trẻ lơ xơ chạy”, “bầy chim dáo dác bay”…

=> Sự thụ động của triều đình phong kiến ​​trước kẻ thù dẫn đến mất nước, mất người và của

b, Phân tích nét đặc sắc trong ngòi bút tả thực của tác giả:

- 2 câu thực: 1 hình tượng cụ thể và sống động về cảnh tượng tàn phá thê thảm của nhân dân khi kẻ thù bất ngờ xuất hiện

- Phương thức đảo ngữ, làm nổi bật dưới mắt người đọc những ánh mắt ngơ ngác, tan tác của lũ trẻ và bầy chim khắc họa được sự hoang mang và ngơ ngác của chúng

- Những địa danh cụ thể ở Bến Nghé và Đồng Nai đã bị quân xâm lược cướp và phá hoại

- Tác giả viết những vần thơ buồn nói về số phận của người vô tội, với nỗi hận trong lòng

=> Những câu thơ thể hiện sự căm phẫn, căm thù của tác giả đối với kẻ thù qua ngòi bút của mình.

Câu 2 Trang 49 Sách giáo khoa Ngữ văn 11 tập I:

- Từng chữ, từng dòng của bài thơ là một tiếng khóc đau thương xuất phát từ trái tim tha thiết yêu quê hương trước tội ác dã man của kẻ thù

- Nhà thơ đau buồn trước cảnh nước mất nhà tan bị ly tán

- Ông thất vọng trước cảnh quê hương ngổn ngang giặc dốt, triều đình vô dụng dù nhân dân còn đau khổ

=> Tác giả Nguyễn Đình Chiểu luôn là tấm gương sáng trong chiến tranh chống giặc ngoại xâm

Câu 3 Trang 49 Sách giáo khoa Ngữ văn 11 tập I:

- 2 câu thơ cuối thể hiện nỗi xót xa của tác giả trước thực trạng khốn cùng của dân tộc

- Ông đặt 1 câu hỏi tu từ nhằm hỏi cụ thể ai là người cứu nước, giúp dân

- Lời gọi “trang” trân trọng chất vấn những người có trách nhiệm với tình hình đất nước và nhân dân

- Kết bài lại hạ thấp họ- những kẻ mũ áo quan lại nhưng không có tài mưu lược

- Tác giả tố cáo gián tiếp hoạn quan nhà Nguyễn vô dụng, hèn hạ và hèn nhát

⇒ Thế bài thơ vừa tả thực vừa khái quát để nói lên tội ác của giặc, xót xa cho nhân dân. Giá trị của đoạn thơ góp phần tạo nên sức chiến đấu mạnh mẽ của thơ văn Nguyễn Đình Chiểu