I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức
- Những nét chính về các nước Anh, Pháp, Đức, Mĩ
+ Sự phát triển nhanh chóng về kinh tế
+ Những đặc điểm về chính trị, xã hội
+ Chính sách bành trướng và xâm lược, tranh giành thuộc địa
2. Thái độ
- Học sinh nâng cao nhận thức về bản chất của chủ nghĩa tư bản.
- Đề cao ý thức cảnh giác cách mạng, đấu tranh chống các thế lực gây
3. Kĩ năng
- Bồi dưỡng và nâng cao kĩ năng phân tích sự kiện lịch sử để hiểu được đặc điểm và vị trí của chủ nghĩa đế quốc.
- Rèn luyện khả năng sưu tầm tài liệu để phục vụ cho học tập.
- Rèn luyện kỹ năng quan sát, phân tích trên bản đồ.
4. Định hướng phát triển năng lực
- Năng lực chung: Năng lực giao tiếp và hợp tác; tự học; giải quyết vấn đề.
- Năng lực chuyên biệt
+ Tái hiện kiến thức lịch sử, xác định mối quan hệ giữa các sự kiện, hiện
Tích hợp GDMT
- Làm sáng tỏ các vấn đề liên quan về mặt địa lí kinh tế: Tại sao các nước đế quốc tranh nhau xâm chiếm thuộc địa. Bản đồ thế giới có những biến đổi gì sau khi các nước đế quốc đi xâm chiếm thuộc địa
II. Phương pháp
- Phương pháp vấn đáp, thuyết trình, trực quan, nhóm
III. Phương tiện
- Sử dụng các lược đồ trong sách giáo khoa
- Sử dụng các kênh hình trong sách giáo khoa
IV. Chuẩn bị
1. Chuẩn bị của giáo viên
- Giáo viên: Nghiên cứu tài liệu, soạn bài theo câu hỏi sách giáo khoa.
- Lược đồ các nước đế quốc và thuộc địa đầu thế kỷ XIX.
- Học sinh: Đọc và tìm hiểu nội dung bài trước
2. Chuẩn bị của học sinh
V. Tiến trình dạy học
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Trình bày sự ra đời của Công xã Pari?
Câu 2: Nêu ý nghĩa lịch sử, bài học của công xã Pa ri?
3. Bài mới
3.1. Hoạt động khởi động
- Mục tiêu: Giúp học sinh nắm được các nội dung cơ bản về các nước Anh, Pháp, Đức, Mĩ tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
- Phương pháp: Trực quan, phát vấn.
- Thời gian: 4 phút.
- Tổ chức hoạt động: Giáo viên cho học sinh xem lược đồ thế giới và xác định vị trí của các nước Anh, Pháp, Đức, Mĩ.
- Dự kiến sản phẩm: Học sinh lên xác định vị trí các nước trên
* Giới thiệu bài: Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỉ XX, chủ nghĩa tư bản chuyển mạnh sang chủ nghĩa đế quốc ở một số nước lớn như Anh, Pháp, Đức, Mĩ. Để tìm hiểu xem quá trình các nước tư bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa diễn ra như thế nào? Đặc điểm riêng của từng đế quốc trên và đặc điểm nổi bật của chủ nghĩa đế quốc ra sao? Hôm nay chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài 6.
3.2. Hoạt động hình thành kiến thức
1. Hoạt động 1:
1. Anh
- Mục tiêu: Biết được những chuyển biến lớn về kinh tế, chính sách đối nội và đối ngoại của Anh.
- Phương pháp: Phát vấn, thuyết trình, phân tích, nhóm.
- Phương tiện: giáo án, sách giáo khoa
- Thời gian: 17 phút
- Tổ chức hoạt động
| Hoạt động của giáo viên và học sinh | Nội dung |
|---|
Giáo viên: Nhắc lại tình hình nước Anh sau cách mạng công nghiệp? - Cách mạng công nghiệp bắt đầu sớm nhất, đứng đầu thế giới về công nghiệp. Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập Chia nhóm thảo luận: 6 nhóm. Thời gian: 4 phút Nhóm 1+ 2: Kinh tế Nhóm 3+4: Chính trị Nhóm 5+6: Đối ngoại Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập Học sinh đọc sách giáo khoa và thực hiện yêu cầu. Giáo viên khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập. Giáo viên có thể đưa ra hệ thống một số câu hỏi gợi mở. Đến cuối thế kỉ XIX nền kinh tế Anh phát triển như thế nào? Tại sao từ cuối thế kỉ XIX, tốc độ phát triển công nghiệp của Anh bị chậm lại bị Mĩ rồi Đức vượt qua? Tại sao giai cấp tư sản Anh lại chú trọng đầu tư vào các nước thuộc địa? Tình hình chính trị ở Anh có đặc điểm gì đáng lưu ý? Cho biết chính sách đối ngoại của Anh? Sử dụng bản đồ thế giới chỉ cho học sinh các thuộc địa trên khắp thế giới mà Anh xâm lược Nêu đặc điểm của chủ nghĩa đế quốc Anh? Tại sao gọi là chủ nghĩa đế quốc thực dân? Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động - Các nhóm lần lượt trình bày Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập Giáo viên phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của học sinh. | 1. Anh a. Kinh tế - Trước năm 1870 Anh đứng đầu thế giới về sản xuất công nghiệp. - Từ sau năm 1870 Anh mất dần vị trí này tụt xuống hàng thứ ba thế giới (sau Mĩ, Đức) - Anh vẫn đứng đầu về xuất khẩu tư bản, thương mại và thuộc địa. Nhiều công ti độc quyền về công nghiệp và tài chính đã ra đời, chi phối toàn bộ nền kinh tế. b. Chính trị - Là nước quân chủ lập hiến, hai đảng Tự do và Bảo thủ thay nhau cầm quyền. , bảo vệ quyền lợi giai cấp tư sản. c. Đối ngoại: Đẩy mạnh chính sách xâm lược thuộc địa. Đến 1914 thuộc địa Anh trải rộng khắp thế giới. => Lênin gọi chủ nghĩa đế quốc Anh là “Chủ nghĩa đế quốc thực dân”. |
2. Hoạt động 2:
2. Pháp
- Mục tiêu: Biết được những chuyển biến lớn về kinh tế, chính sách đối nội và đối ngoại của Pháp.
- Phương pháp: Phát vấn, thuyết trình, phân tích.
- Phương tiện: giáo án, sách giáo khoa
- Thời gian: 17 phút
- Tổ chức hoạt động
| Hoạt động của giáo viên và học sinh | Nội dung |
|---|
Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập. Chia nhóm thảo luận: 6 nhóm. Thời gian: 4 phút Nhóm 1+2: Kinh tế Nhóm 3+4: Chính trị Nhóm 5+6: Đối ngoại Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập Học sinh đọc sách giáo khoa và thực hiện yêu cầu. Giáo viên khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập. Giáo viên có thể đưa ra hệ thống một số câu hỏi gợi mở. Cho biết tình hình kinh tế nước Pháp sau năm 1870? Nguyên nhân nào khiến cho công nghiệp Pháp phát triển chậm lại tụt xuống hàng thứ tư thế giới? Để giải quyết khó khăn trên giai cấp tư sản Pháp đã làm gì? So sánh hình thức xuất cảng tư bản giữa Anh và Pháp có điểm gì khác nhau? Trình bày tình hình chính trị nước Pháp? Cho biết chính sách đối ngoại của Pháp? Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động - Các nhóm lần lượt trình bày Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập Giáo viên phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của học sinh. Học sinh liên hệ: Việt Nam nói riêng và Đông Nam Á nói chung là thuộc địa của Pháp GDBVMT: Làm sáng tỏ các vấn đề liên quan về mặt địa lí kinh tế: Tại sao các nước đế quốc tranh nhau xâm chiếm thuộc địa. Bản đồ thế giới có những biến đổi gì sau khi các nước đế quốc đi xâm chiếm thuộc địa | 2. Pháp a. Kinh tế - Sau năm 1870 công nghiệp chậm phát triển, tụt xuống hàng thứ 4 thế giới (sau Mĩ, Đức Anh, Pháp) - Tuy nhiên Pháp vẫn phát triển mạnh nhất là ngành khai mỏ, đường sắt, luyện kim chế tạo xe hơi …nhiều công ty độc quyền ra đời chi phối nền kinh tế Pháp. - Pháp cho các nước tư bản chậm tiến vay với lãi suất cao nên Lênin gọi chủ nghĩa đế quốc Pháp “Chủ nghĩa đế quốc cho vay lãi” b. Chính trị - Thể chế chính trị cộng hoà ( nền Cộng hòa thứ 3). - Tăng cường đàn áp nông dân. c. Đối ngoại: Chạy đua vũ trang và tăng cường xâm lược thuộc địa. |
3.3. Hoạt động luyện tập
- Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà học sinh đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức những chuyển biến lớn về kinh tế, chính sách đối nội và đối ngoại của Anh và Pháp.
- Thời gian: 5 phút
- Phương thức tiến hành: Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh và chủ yếu cho làm việc cá nhân, trả lời các câu hỏi trắc nghiệm. Trong quá trình làm việc học sinh có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo.
Giáo viên sử dụng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan, tự luận và yêu cầu học sinh chọn đáp án đúng (trắc nghiệm).
+ Phần trắc nghiệm khách quan
Câu 1: Vào những thập niên cuối của thế kỉ XIX, nước Anh mất dần địa vị độc quyền công nghiệp, bị các nước nào vượt qua?
A. Nước Pháp, Mĩ.
B. Nước Mĩ, Đức.
C. Nước Mĩ, Nga.
D. Nước Mĩ, Pháp, Đức.
Câu 2: Nguyên nhân chủ yếu khiến cho nền công nghiệp của Anh vào cuối thế kỉ XIX phát triển chậm hơn các nước Mĩ, Đức?
A. Công nghiệp ở Anh phát triển sớm, hàng loạt máy móc, thiết bị trở nên lạc hậu.
B. Giai cấp tư sản Anh chú trọng đầu tư vào các thuộc địa.
C. Anh không chú trọng đầu tư đổi mới và phát triển công nghiệp trong nước.
D. Sự phát triển vươn lên mạnh mẽ của công nghiệp Mĩ, Đức.
Câu 3: Tuy mất vai trò bá chủ thế giới về công nghiệp nhưng Anh vẫn là nước dẫn đầu thế giới về
A. công nghiệp.
B. nông nghiệp.
C. xuất khẩu tư bản, thương mại và thuộc địa.
D. đầu tư vào thuộc địa.
Câu 4: Tại sao Lê- nin gọi chủ nghĩa đế quốc Anh là “chủ nghĩa đế quốc thực dân”?
A. Nước Anh là “đế quốc mà Mặt Trời không bao giờ lặn”
B. Tư sản Anh chú trọng đầu tư vào các thuộc địa.
C. Chủ nghĩa đế quốc Anh xâm chiếm và bóc lột một hệ thống thuộc địa rộng lớn nhất thế giới.
D. Chủ nghĩa đế quốc Anh có một nền công nghiệp phát triển nhất thế giới.
Câu 5: Chủ nghĩa đế quốc Anh được mệnh danh là
A. chủ nghĩa đế quốc thực dân
B. chủ nghĩa đế quốc cho vay lãi
C. chủ nghĩa đế quốc quân phiệt và hiếu chiến
D. chủ nghĩa đế quốc bành trướng
Câu 6: Bị tụt xuống thứ tư (sau Mĩ, Đức, Anh) về công nghiệp, để tiếp tục phát triển, Pháp đã làm gì?
A. Đầu tư vào các thuộc địa.
B. Đầu tư khai thác các thuộc địa để sử dụng nguồn nhân công rẻ mạt.
C. Phát triển một số ngành công nghiệp mới, đầu tư ra nước ngoài với hình thức cho vay lấy lãi.
D. Thành lập các công ty độc quyền.
Câu 7: Tại sao đến cuối thế kỉ XIX nền kinh tế Pháp phát triển chậm lại?
A. Pháp thua trận phải bồi thường chiến phí, tài nguyên nghèo.
B. Pháp lo đầu tư khai thác thuộc địa
C. Pháp chỉ lo cho vay lấy lãi.
D. Kinh tế Pháp phát triển không đều, chỉ tập trung vào ngành ngân hàng.
Câu 8: Từ sau năm 1871, công nghiệp của Pháp đứng sau các nước nào?
A. Mĩ, Đức, Anh.
B. Mĩ, Nga, Trung Quốc,
C. Đức, Nga, Mĩ.
D. Nga, Pháp, Hà Lan.
Câu 9: Vào cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, một số ngành công nghiệp ở Pháp mới ra đời đạt được nhiều thành tựu, đó là:
A. Khai thác mỏ, luyện kim.
B. Điện khí, hóa chất, chế tạo ô tô, điện ảnh.
C. Luyện kim, hóa chất, đóng tàu.
D. Khai thác mỏ, hóa chất, đóng tàu;.
Câu 10: Chính sách đầu tư tư bản ra nước ngoài của Pháp có gì khác so với Anh?
A. Pháp cho vay lãi để thu lợi nhuận, Anh đầu tư khai thác ở thuộc địa.
B. Pháp cho các nước giàu vay, Anh đầu tư chủ yếu vào thuộc địa.
C. Pháp cho các nước nghèo vay, Anh chủ yếu đầu tư cho các thuộc địa Bắc Mĩ.
D. Pháp cho các thuộc địa vay, Anh đầu tư vào tất cả các thuộc địa.
3.4. Hoạt động tìm tòi mở rộng, vận dụng
- Mục tiêu: Giúp học sinh nắm lại các kiến thức vừa tìm hiểu để vận dụng
- Phương thức tiến hành: Các câu hỏi sau khi hình thành kiến thức mới.
- Thời gian: 2 phút
*Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh
Học và trả lời các câu hỏi trong Sách giáo khoa - Đọc trước bài mới: bài 6 phần 3,4.